Freyr - 15.01.1962, Blaðsíða 10

22
FRE YR
Plaströr eru þjál og sveigjanleg, auðvelt að leggja þau
í jörð og þau ryðga ekki. Hér á landi eru þau notuð
í vatnsleiðslur. Erlendis er farið að gera lokrœsarör
úr plasti.
hallinn jafn að hallabrigðum, þá þarf
sennilega engan lofthana.
í þessu dæmi, sem ég greindi, er hæðar-
munurinn milli upptaka og neyzlustaðar
9,25 m og vatnsmagn leiðslunnar rúml.
0,25 1/sek. Ef engin bunga hefði verið á
leiðinni, jörðin hvergi snert loftlínu dregna
milli endapunkta, þá hefði hallinn orðið
1:54, sem reikna varð með. Fyrir þennan
halla er engin pípuvídd til, sem flytur ná-
kvæmlega sama vatnsmagn og reiknað var
með í dæminu, þ. e. 0,25 1/sek. l”-pípa
mundi flytja um 0,20 1 en iy4”-pípa um
0,36 1/sek.
Rétt er að velja vatnsleiðslu legu eftir
sem jöfnustu landi og forðast skarpar
beygjur, því að þær auka núningsmót-
stöðuna og draga þar með úr flutningsgetu
leiðslunnar. Þá ber að taka tillit til þess,
að sem auðveldast sé að koma leiðslunni
ofan í jörðina. Það er lakara að þurfa að
gera ofanjarðar fyllingu yfir leiðsluna.
Ef leiðslan fer upp á við, yfir hæð, og
fellur síðan aftur niður, þá má gera ráð
fyrir að loft geti safnazt fyrir í pípunni á
hábungunni, er hefti vatnsrennslið.
Ef leiðslan sveigist niður í gil, þarf að
grafa hana sem dýpst niður í gilbarmana,
til þess að draga úr skörpum beygjum.
En þó að það sé gert, þá er hætta á, að
loft geti safnazt í pípuna um hallabrigðin
á öðrum hvorum gilbarminum eða á báð-
um. Á slíkum loftsöfnunarstöðum þarf að
setja lofthana á leiðsluna. Til þess má
nota venjulegan y2” vatnskrana og snúi
snerillinn upp. Utanum þá verður að setja
stokk eða rör, sem nær upp úr jörð, en
lok sé yfir. Á kranasnerilinn skal festa
stöng, er nái upp undir lokið og sé auð-
velt að festa hönd á henni, til þess að
opna og loka fyrir kranann.
Ég hef vikið aðeins að nokkrum helztu
grundvallaratriðum varðandi auðveldar
vatnsleiðslur.
Ýmislegt fleira hefði ef til vill verið
ástæða til að minnast á, s. s. upptöku
vatnsins, vatnsgeyma bæði utan húss og
innan o. fl., en ég læt hér staðar numið.
Aburðarnotkun minnkar
Þrátt fyrir að túnstærð hefur aukizt
um nálægt 7500 ha síðan 1959, og enda
þótt áburði sé dreift á heiðar og beiti-
lönd í vaxandi mæli, hefur notkun áburð-
ar raunverulega minnkað að mun á sama
tíma.
Samkvæmt sölureikningum Áburðarsölu
ríkisins hefur síðastliðin 3 ár verið notað
neðangreint áburðarmagn:
Áburðarefni: 1959 1960 1961
Köfnunarefni (N) lestir 7686 7080 7484
Fosfat (P2O5) — 3978 3700 3553
Kali (K2O) — 2252 2960 1957
Frá 1959—1961 hefði áburðarnotkunin
átt að aukast um nálægt 10%, en í þess
stað hefur hún minnkað. Hvað veldur?