Freyr - 15.09.1962, Side 30

318
FREYR
leiknir mönnum, hestur og maður samrým-
ast svo vel í sambúð og í hlutverkum öll-
um, sem hestar geta rækt. Þetta hefur verið
svo lengi og mun eflaust verða framvegis.
Ef hross verða ekki höfð til gagns þá
verða þau til gamans, og raunar er sú
hneigð þegar að verða staðreynd. Hitt er
svo annað mál, að hópur hrossa, sem þann-
ig verður notaður, mun aldrei verða jafn
stór og hinn, sem gekk að störfum í þágu
atvinnulífsins við hlið mannsins eða á
undan honum.
Á sýningunum í sumar mátti sjá sanna
spegilmynd af hrossunum og hagnýtingu
þeirra. Dönum hefur tekizt frábærlega vel
að rækta norska Fj arðahestinn „Nordbagg-
en“ sem þeir kalla hann, svo vel, að í öðr-
um löndum er danskur Fjarðahestur jafnan
valinn fremur þeim, sem upp er alinn í
heimalandinu. Danir flytja út hesta af
þessu kyni bæði til Svíþjóðar og suður á
bóginn. Víður er sá markaður þó ekki því
alls staðar er samdráttur í hrossanotkun.
Á sýningunni í Herning, á Jótlandi, voru
sýndar margar kynbótaskepnur af þessu
kyni enda er hesturinn góður til bústarfa
á hinu léttunna landi Jóta. En einnig hann
verður að víkja fyrir vélum — það er stað-
reynd.
Næstu hlutverk hrossanna verða áreið-
anlega á vettvangi sportsins og sem leik-
föng. Sú var tíðin, að stóra hópa hrossa
þurfti til þess að gegna hlutverkum í her-
þjónustu, en sá starfsvettvangur má heita
að tilheyri sögunni og er aðeins lítilræði í
nútíð.
Hjá Dönum var hrossarækt til þessa
hlutverks um langt skeið umfangsmikil og
árangursrík. Hrossakynbótabúið á Hille-
rödsholm, með tilheyrandi reiðskóla, var
— allt frá dögum Kristjáns IV — rómað
víða og Frederiksborgarhesturinn var skap-
aður þar, þessi fagri og spengilegi reiðhest-
ur, sem í sumu svipar til einnar greinar
upphafs síns, arabiska hestsins, er fyrir
rúmum 300 árum var fluttur inn til þess
að efla það kyn, sem þá þótti í heimalandi
þénlegast til reiðar og til dráttar.
Frederiksborgarhesturinn er góður til að
draga léttivagna og til reiðar, enda þó að
þol hans sé takmarkað. Hann mun þó vera
algengasíti reiðhestur'inn, en aðrlr léttir
hestar eru frekar notaðir á vettvangi al-
menns sports. Auðvitað mætti Frederiks-
borgarhesturinn á öllum sýningum en þar
voru b1ka fulltrúar annarra hrossakynja
svo sem Oldenborgarhestar, Knabbstrup-
hestar, veðreiðahestar af grannvöxnustu
kynjum, sem notaðir eru á veðreiðabraut-
unum sem reiðhestar eða sulkyhestar.
Hestasport af ýmsu tagi er engin nýlunda
þar í landi fremur en á ýmsum öðrum stöð-
um, og vandi er að dæma hvort það sport
er vaxandi eða minnkandi. Sennilega er
öldugangur á því sviði eins og öðrum
íbróttagreinum; þar er tízka eins og víðar.
Hitt er svo annað mál, að þegar stóru
Vinnuhestunum fækkar verða þeíir litlu
meira, áberandi, sumsstaðar einu hrossin,
sem fólk kynnist. og þá helzt í þorpum og
bæjum.
Það hefur lengi verið og er enn sérstök
íþrótt og fjölbreytt að stunda reiðmennsku
með öllum hennar kúnstum, og það er
tímafrekt starf að æfa hestana til þeirra
hlutverka alveg eins og til annarrar vinnu.
Á sýningunum er einatt meðal annars
sýnd leikni hesta í ýmsum hlutverkum og
listum.
Þau hlutverk eru á vegum sérstakra að-
ila, sem ekkert eiga skylt við ráðunauta-
þjónustu né hlutverk þeirrar stéttar, sem
annast kynbótastörfin, en tamningamað-
urinn og hestasportsaðilinn hagnýtir hæfni
þá, sem í hestinum býr rétt eins og bónd-
inn notar dráttarhæfnina og slátrarinn og
kjötkaupmaðurinn hagnýtir kjötsöfnunar-
kosti skepnu, sem til þeirrar þjónustu er
sköpuð að framleiða mat.
Hve langt er hægt að komast í íþrótta-
mennsku með samvinnu hesta og manna
hefi ég séð mörgum sinnum, einkum í sirk-
us. En aldrei — hvorki fyrr né síðar — hef
ég séð listir leiknar á hestbaki af snild eins
og þeirri, sem rússneskir Kósakkar sýndu
á Bellahöjsýningunni. Sumar þeirra voru
svo furðulegar, að engin tök eru á að lýsa
þeim, sá sem ekki hefur séð þær getur
varla eða ekki trúað slíku sem staðreynd.
En minna má gagn gera og sport má