Freyr - 01.02.1968, Page 7

ráðstöfun gengishagnaðar af landbúnaðar-
vörum, sem búið var að framleiða þegar
gengið var fellt, en ekki var búið að flytja
út. Sú upphæð var áætluð 40—50 millj.
króna. í löggjöfinni var landbúnaðarráð-
herra falið að ráðstafa þessu fé. Ástæða er
til að ætla, að þessu fé verði varið til upp-
bótar á útfluttar vörur og þá fyrst og fremst
til tryggingar því, að bændur fái úrskurð-
að verð fyrir ull og gærur sbr. greinargerð
oddamanns þar um svohljóðandi:
„Loks er að geta þess, að ákvörðun um
verðlag á ull og gærum var einnig af hálfu
sexmannanefndar skotið til yfirnefndar.
Um þessi atriði fékk yfirnefndin gögn um
söluhorfur, og eftir að gengisbreytingin var
komin á, kannaði hún einnig fáanleg gögn,
til þess að geta gert sér grein fyrir því, hver
gengishagnaður yrði á ull og gærum og
hvert yrði sennilegt útborgunarverð þeirra.
Voru yfirnefndinni og flutt þau skilaboð
frá ríkisstjórninni, að ákveðið hefði verið,
að allur gengishagnaður af landbúnaðaraf-
urðum rynni til landbúnaðarins, fyrst og
fremst til verðuppbótar á ull og gærum af
framleiðslu verðlagsársins 1967/1968. Verð
á nefndum framleiðsluvörum var ákveðið
með tilliti til þessara atriða“.
—o—
Hinn 1. des. átti að koma kauphækkun
hjá bændum, eins og öðrum stéttum og
nam sú hækkun um 2% á afurðaverðið.
En vegna þess, að ekki var búið að ganga
frá aðalverðlagningu þá, dróst framkvæmd
þeirrar hækkunar til 13. des. að auglýst
var í einu lagi nýtt verð á landbúnaðar-
vörum, með þeim breytingum, sem fólust
í úrskurðinum um haustgrundvallarverð,
svo og 3.39% vísitöluhækkun kaupliðsins.
Um miðjan des. var lögfest á Alþingi
ákvæði um, að landbúnaðurinn skyldi fá
hækkun vöruverðs vegna hækkana rekstr-
arvara eftir gengisbreytingarnar.
Strax eftir gengisfellinguna óskaði stjórn
Stéttarsambandsins eftir upplýsingum frá
Hagstofunni um þær breytingar, sem yrðu
á verði rekstrarvara landbúnaðarins af
hennar völdum. Þessar upplýsingar komu
13. des. Sumpart voru þær áætlaðar, vegna
þess, að ekki var búið að ákveða alla þætti,
sem þetta snerti, svo sem flutningsgjöld
frá útlöndum, flutningskostnað innanlands
og álagningareglur og sölukostnað varanna.
Þessar hækkanir voru í allmörgum grein-
um taldar nema um 25%, þó með nokkrum
undantekningum, eins og varðandi olíu,
sem hafði hækkað um 13,2% og benzín, sem
hafði hækkað 8,3%.
Hækkun erlends kjarnfóðurs var áætl-
uð 23,45%, timburs og járns 25% og vara-
hluta í vélar 20%, flutninga 11% o. s. frv.,
en óviss hækkun á áburði. Strax og lögin
voru samþykkt var kallaður saman fund-
ur í sexmannanefnd og fóíru iumræður
fram 17.—19. des., sem enduðu með sam-
komulagi um hækkun á 11 kostnaðarliðum
grundvallarins, sem námu samtals kr.
11.000,00 eða 2.88% á gjaldahlið hans, en
rúmlega 3% hækkun afurðaverðs til bænda.
Kom sú hækkun til framkvæmda 1. jan.
Ekki fékkst hækkun á áburðarverði og
viðhaldsefni girðinga, enda lágu ekki fyrir
fullnægjandi upplýsingar um breytingar á
verði þeirra, en fyrirvari settur af hálfu
fulltrúa framleiðenda um, að þeir mundu
gera kröfu til að þær hækkanir yrðu tekn-
ar í verðlagið í vor, þegar þær koma fram.
Með þessari ákvörðun var lokið verð-
lagningu fyrir yfirstandandi verðlagsár, þ.
e. að segja, ef engar kaupbreytingar verða.
Úrskurðurinn um búvöruverðið svo og
öll meðferð málsins, þá ekki sízt dráttur
verðlagningar, varð stjórn Stéttarsambands
bænda mikil vonbrigði. Engin tilraun er
gerð til að meta þær upplýsingar, sem fram
eru lagðar um kjör bænda í samanburði
við kjör annarra stétta. Engin tilraun er
gerð til að meta áhrif aukins tilkostnaðar
við búvöruframleiðsluna, vegna óhagstæðs
tíðarfars. Og það sem mestu máli skiptir,
63
F R E Y R