Freyr - 01.09.1969, Blaðsíða 15

urinn breiddur yfir. Þetta getur orðið dýr
vinna, ef tilfærslan er mikil, en gerist í eitt
skipti fyrir öll.
Algengt er, að tiltölulega jafnlent land,
eða smáöldótt, sé ræktað, án þess að sjá fyr-
ir frárennsli. í vætutíð standa þá tjarnir
hér og þar í lautum og lægðum, sem kala í
flestum árum. Ýmsum finnst, að við þessu
sé ekkert hægt að gera, þar sem ógerlegt sé
að jafna landið. Rétt er það, að í flestum
tilfellum á alls ekki að jafna landið. í þess
stað á að gera geilar á milli lægðanna með
jarðýtu. Geilarnar verða að hafa það mik-
inn fláa, að þær séu vel vélfærar, og ruðn-
ingnum sé jafnað vel út. Engu máli skiptir,
þó að geilar þessar hlykkist sitt á hvað um
landið. Á hallalitlu landi kemur þessi að-
ferð einnig til greina, enda þótt lægðir séu
grunnar. Fyrir geta komið það djúpar lægð-
ir, að þær verði ekki ræstar fram. Kemur þá
til greina að grafa holu niður í vatnsleið-
andi undirlag, fylla hana að miklu leyti
með grjóti og setja síðast þunnt lag af gróð-
urmold yfir.
Kalið.
Kalskemmdir á túnum, einkum nýræktar-
túnum, eru orðnar alvarlegt vandamál. Ár-
leg tjón, sem geta hlaupið á tugum milljóna
Með komu jarðýtunnar mótast
nýtt og stórbætt viðhorf til þess
að jafna landið.
króna, er ekki hægt að loka augum fyrir.
Margt hefur verið rætt og ritað um kalið
á síðari árum, og hafa þar margar getgát-
ur komið fram.
Þeim, sem vilja kynnast því merkasta,
er ritað hefur verið um kal, skal bent á
ritgerð Ólafs Jónssonar í Ársriti Ræktunar-
félags Norðurlands 1937 og Rannsóknir á
kali túna eftir Sturlu FriÖriksson, (Rit
Landbúnaðardeildar Atvinnudeildar há-
skólans 1954). Dr. Sturla rannsakaði kal
túna árin 1951 og ’52. Mun það hafa verið
harla góð byrjun, enda það merkasta, er til
þessa hefur verið borið á borð hérlendis um
þetta mál. Nú eru rannsóknir teknar upp að
nýju, og er það vel.
Ekki ætla ég að koma með bollaleggingar
í þessu máli, en þar sem gera má ráð fyrir
að bíða verði allmörg ár eftir endanlegri úr-
lausn, vil ég rifja upp fyrir bændum þau
fáu atriði, sem helzt teljast til varnar, Sum
þeirra hafa varanlegt gildi, önnur kunna að
vera til bráðabirgða.
Hér að framan hefur þegar verið bent á
tvennt í sambandi við grassprettuna, sem
auk þess er höfuðnauðsyn í baráttunni við
kalið, en það er þurrt land og þannig frá
gengið, að ekki geti staðið vatnspollar á
yfirborði þess. Þetta er grundvállaratriði,
F R E Y R
329