Freyr - 01.08.1973, Page 5

að hinu síðara stefnir nú með vaxandi
og ógnvekjandi hraða.
Hér var algert dreifbýlisþjóðfélag.
Byggðin fór í einu og öllu eftir dreifingu
landsgæðanna. Hvar sem grasnytjar fund-
uzt, engjateigar eða útbeitarmöguleikar
eða önnur hlunnindi, þar tóku menn sér
bólfestu.
Hvar sem lending var og uppsátur fyrir
bátinn, þaðan var útræði stundað. Verka-
skipting í þjóðfélaginu utan heimilanna
var engin. Heimilið var sjálfu sér nóg í
allra flestu.
Hvað var það, sem hratt af stað þeirri
þróun, er nú hefur leitt okkur nær hálfa
leið til borgríkis?
Upphafið er verkaskiptingin í þjóðfé-
laginu. Tæknin hélt innreið sína og krafð-
ist stærri eininga. Mjólkurbúin og klæða-
verksmiðjurnar í bæjunum komu í stað
strokkanna og rokkanna á heimilunum.
Mótorbátar komu í stað árabáta, stærri
vélbátar kröfðust hafna og síðar komu tog-
ararnir og fiskiðjuverin. Allt lagði þetta
grundvöll að þorpum og síðar bæjum.
Verkaskiptingin og tæknin kröfðust stærri
eininga. Stœrri einingar og meira þéttbýli
buðu upp á möguleika til meiri og fjöl-
breyttari þjónustu og svo gekk þetta koll
af kolli.. Allt hefði þetta mátt kallast eðli-
legt á meðan byggðin þjappaðist aðeins
saman í hlutfalli við þau gæði, sem verið
var að nýta, en svo var ekki til lengdar.
Snjóboltinn var oltinn af stað og eðli hans
er að bæta stöðugt meira á sig við hverja
veltu. Og stærsti boltinn vex hraðar en
þeir minni. Allskonar þjónusta fyrir allt
samfélagið drózt saman á einn eða allt of
fáa staði og þróun, sem í upphafi var nauð-
synleg, til þess að þjóðfélagið gæti tileink-
F R E Y R
363