Freyr - 01.08.1973, Síða 10

þeirra ættu að gilda fyrir, eru eftirfarandi
tölur birtar.
TAFLA 1. - Meðaltöl og breytileiki nokk-
urra atriða, sem mæld voru á
tilraunaskeiðum.
Meðaltal 2/3 mælinga eru á bilinu
Þroskastig, dagar 30,2x) 20,2—40,2
Dagafj., sem heyið lá á velli 10,3 0,3—20,2
Meltanleiki heysins eftir þurrkun, % 69,4 64,6—74,2
Tilraun slegin fyrst 27. júní (1972)
— — síðast 12. ágúst (1972)
x) Vallarfoxgrasið að skríða við 20 daga.
Dagafjöldi á velli gefur til kynna tím-
ann, sem heyið lá flatt eða í görðum, en
á ekki við tíma, sem heyið kann að hafa
staðið í sætum á túni.
Breytileiki þáttanna er mikill, einkum
þó í dagafjölda, sem heyið lá á velli, en
hann var minnstur 1 dagur, en komst upp
í 35 daga í tilraun, sem gerð var sumarið
1972. Mikill breytileiki áhrifaþáttanna
eykur að öðru jöfnu notagildi niðurstaðn-
anna.
Niðurstöður athugunarinnar eru teikn-
aðar sem deplarit á mynd 1. Með sérstakri
reikniaðferð (tveggja þátta aðhvarf) var
greint, að hve miklu leyti mætti rekja
mismun í meltanleika heysins eftir þurrk-
un á velli (y) til mismunar á þroskastigi
grassins við slátt (x^) og mismunar á daga-
fjölda, sem vallþurrkunin tók (x2). Kom
í ljós, að 45% af breytileika í meltanleika
heysins eftir þurrkun mátti rekja til
þroskastigsins, en 30% til lengdar þurrk-
unartímans. Þau 25%, sem eftir eru, má
skýra með mismunandi veðurfari á þurrk-
unartíma og meðhöndlunar heysins, sem
var nokkuð breytileg, auk tilraunaskekkju.
Eftirfarandi aðhvarfslíking kom fram
R2 = 0,75
Líkingin sýnir, að meltanleiki heysins,
eftir þurrkun á velli, lækkar um 0,34 ein-
ingar við hvern dag, sem dregið er að slá,
og að hann lækkar um 0,48 einingar við
hvern dag, sem heyið liggur á velli. Þetta
táknar þó ekki beinlínis, að betra sé að
láta vallarfoxgrasið standa í rót í stað þess
að hrekjast á velli, eins og eftirfarandi
dæmi sýnir:
Sé vallarfoxgrasið slegið við skrið
(þroskastig = 20 d.) og þurrkað á 3 dög-
um, má vænta, að meltanleiki þess verði
um 76% við hirðingu. Hrekist það hins-
vegar í 12 daga á velli, yrði meltanleiki
þess við hirðingu um 72%, en því marki
mætti einnig ná með því að draga sláttinn
í 13 daga (þroskastig = 33 d.), ef tryggt
væri, að vallþurrkun lyki þá á 3 dögum.
Frumathuganir á Hvanneyri benda til
þess, að meltanleiki vallarfoxgrass falli í
einstaka tilvikum örar í grasinu á rót en
í heyinu slegnu, liggjandi á velli. Virðist
þetta fara nokkuð eftir þroskastigi gras-
anna og tíðarfari (3).
Á árunum 1969—1972 skreið vallarfox-
grasið á tilraunaspildunum á Hvanneyri að
jafnaði um 5. júlí. Nú er ekki óalgengt, að
verið sé við heyskap kringum 25. júlí —
5. ágúst. Sé gengið út frá því, að það taki
að jafnaði 3 daga að þurrka heyið á velli,
hefði meltanleiki þess vallarfoxgrass, sem
slegið var um mánaðamótin júlí — ágúst,
sennilega orðið sá sami og þess, sem slegið
hefði verið við skrið, 5. júlí, og hrakist á
velli í 21 dag.
Þetta er einungis staðfesting á reynslu
ýmissa bænda og annarra (4,5) um, að
snemmslegið, hrakið hey, er ekki undan-
tekningalaust lakara að gæðum en síð-
slegið hey, vel verkað.
í inngangi greinarinnar var minntzt á þá
erlendu reglu, er segir, að viðunandi hey-
fóður sé það, er hefur meltanleikann 67—
70% og þar yfir. Miðað við þær niðurstöð-
ur, sem hér hafa fengizt og áðurnefnda
reglu, ætti því ekki að draga slátt á vallar-
foxgrasi lengur en þar til 20—25 dögum
y — 84,6 — 0.34x, — 0,48x2
368
F R E Y R