Freyr - 15.04.1986, Qupperneq 17

Hvexjir voru í fyrstu stjóm SÍL ?
Það var Asberg Sigurðsson sem
var kjörinn formaður, Jónas Hall-
dórsson, Sveinbjarnargerði, vara-
formaður, Skúli Skúlason, Kjör-
bæ var ritari, Jón Magnússon hrl
og Ásgeir Pétursson, Dalsbúi.
Það varð þó ekkert úr því að
íslendingar gengju í félag við
Skinnauppboðin í Glostrup, en
samið var við norska loðdýrarækt-
arsambandið um heimild til þess
að selja skinn á uppboðum í Osló.
Hins vegar beitti ákveðinn aðili
innan stjórnar sér mjög fyrir því
að íslensku skinnin yrðu seld á
prívat uppboði hjá Hudson Bay í
London, enda tók hann að sér
persónulegt umboð fyrir það í
íslandi.
Stjórn SÍL átti á þessum tíma á
brattann að sækja fyrir loðdýra-
ræktina. Bændasamtökin voru
ekki vinveitt þessari búgrein, og
fyrstu árin var hvergi liðkað um
neitt.
Þá var þrýstingur af offram-
leiðslu mjólkur og kjöts ekki
kominn til sögunnar ?
Nei ekki að ráði, og menn höfðu
ennþá heldur daprar minningar af
loðdýraræktinni eins og hún var
hér á árum áður. Það virðist svífa
sá andi yfir vötnunum að þetta væru
hálfgerð óargadýr og það væri
ekkert vit í þessari starfsemi. Þetta
hefði verið pressað fram af
ákveðnum mönnum. Og afstaða
stjórnvalda, hvort heldur fjár-
málavalds, landbúnaðarráðu-
neytis eða yfirdýralæknis var held-
ur neikvæð í upphafi.
Reglugerðin hér kvað á um að
hús skyldu vera lokuð vegna
veðurfars o.fl. Úti eru minkahús
yfirleitt tveggja raða skálar,
veggjalausir, nánast skýli með þaki,
sem loftaði í gegnum. Hér verða
menn að geta lokað húsunum og
fóru út í að byggja stærri hús,
jafnvel með sex röðum af búrum.
Rakamettað ammoníak í illa loft-
ræstum húsum fór illa með loðfeld
dýranna.
Annað var það að þessi minkur
var keyptur frá Noregi og það
voru engin sérstök gæðadýr.
Menn hlupu bara út til Noregs og
þar var í mörgum tilfellum ekki
haft samband við norska ráðu-
nauta né norska loðdýraræktar-
sambandið. Menn urðu sér úti um
persónuleg sambönd eða ein-
hverja umboðsmenn sem seldu
þeim mink, og hann var mjög
misjafn að gæðum. Þessi norski
minkur var sýktur af plasmacy-
tóseveiki. Sá sjúkdómur fór að
herja ennþá meira hér heldur en í
Noregi vegna þess að þar sem er
heitt og rakamettað loft í húsum
verður hann svæsinn. Sjúkdómur
þessi var á öllum minkabúunum
og menn gerðu sér í byrjun kann-
ski ekki grein fyrir því hversu
alvarlegur hann var.
Loðdýraræktarráðunauturinn
varaði við þessum sjúkdómi og
brýndi fyrir mönnum að vera vel á
verði gagnvart honum. Það eru til
nokkrar aðferðir sem beitt er gegn
sjúkdómunum, en málið var ekki
tekið nógu föstum tökum.
Plasmacytóse veldur hvolpafæð
og vanhöldum, Eg tel að þessi
sjúkdómur svo og og ýmis mistök í
fóðurframleiðslu hafi valdið því að
öll minkabú á landinu nema norð-
lensku búin þrjú hættu rekstri á
þessum fyrstu árum.
Hvaða bú héldu áfram ?
Þau bú sem voru uppistandandi
fjórum árum eftir að minkaræk
hófust aftur voru Loðfeldur hf. á
Sauðárkróki, búið á Böggvisstöð-
um, eign Þorsteins Aðalsteins-
sonar og loðdýrabúið Grávara hf.
á Grenivík.
En hvers vegna lifðu þá
norðlensku búin af ?
Mér en nær að halda að þau hafi
verið í nánari tengslum við land-
búnaðinn ef svo má orða það en
önnur bú. Þessi fyrrnefndu þrjú
bú lifðu af og lifa enn.
Þeir sem þá stóðu í þessu gerðu
sér æ betur ljóst að, ef loðdýra-
ræktin ætti að lifa af hér yrði að fá
nýjan og heilbrigðan minkastofn
jafnframt því sem auka yrði fjöl-
breytni loðskinnaframleiðslunnar
með fleiri tegundum.
Þetta varð til þess að menn
sóttu á um það að fá að flytja ref
til landsins. Refahald hafði aldrei
verið bannað hér en það var eng-
inn ræktaður refastofn til. Því var
leitað leyfis landbúnaðarráðu-
neytsisins að fá að flytja inn refi.
Landbúnaðarráðherra, sem þá
var Steingrímur Hermannsson
skipaði nefnd fjögurra manna til
að kanna hvernig skyldi bregðast
við offramleiðsluvanda þeim sem
þá var orðinn í hefðbundnum bú-
greinum, og hvaða atvinnu mætti
efla í sveitum í stað nautgripa- og
sauðfjárræktar.
Hvenær var þetta ?
Mig minnir árið 1978. I þessa
nefnd voru kosnir: Páll A. Páls-
son, yfirdýralæknir, Jón Helgason
núverandi landbúnaðarráðherra,
hann var þá varaformaður Stéttar-
Freyr 29Z