Freyr - 15.04.1986, Page 23

Það átti að lána 50% af byggingar-
kostnaði búanna, en ekkert til
kaupa á dýrum eða tækjum. Lánin
nægðu fyrir um 35% af stofn-
kostnaði búanna og þau voru yfir-
leitt afgreidd einu til tveimur
árum eftir á. Þá höfðu lánin rýrn-
að svo að verðgildi, að þau voru
komin niður í 20—25% af stofn-
kostnaði. Á meðan fengu aðrir
aðilar í útflutningi allt að 100%
lán, útgerðir og fleiri sem voru að
byggja sig upp á sama tíma og við.
Hvenær koma fyrstu tekjur inn
af nýstofnuðu loðdýrabúi?
Loðdýraræktinni er þannig háttað
að fyrsta árið er byrjað að byggja,
annað árið er farið að framleiða
og það er fyrst á þriðja ári sem
einhverjar tekjur koma inn og þá
eru menn jafnvel að stækka við
sig. Menn byrja oft með of litlar
einingar. Það er kannski fyrst á
fjórða ári sem einhverjir peningar
fara að koma.
Þegar búin byrja rekstur svona
á hausnum, að segja má, með litla
fjármagnsfyrirgreiðslu og van-
skilaskuldir, þá er ekki við góðu
að búast. Það var því ekkert óeðli-
legt þó þetta gengi illa. í fram-
haldi af því kom í ljós að dýrin sem
voru flutt inn voru öll sjúk og það
jók enn á erfiðleikana. Afrakstur-
inn hjá okkur var um helmingur af
því sem gerðist með öðrum þjóð-
um. Ég tel því að það sé krafta-
verk að þessi bú sem hjöruðu af
hér norðanlands komust þó á
legg-
Refurinn bjargaði.
Þetta gekk svona í nokkur ár. Við
vorum allir meira og minna á
hausnum en reyndum að velta
þessu áfram.
Þá kom refurinn til skjalanna
árið 1980, áratug síðar en minkur-
inn. Refastofninn var heilbrigður
og framlegð, frjósemi og skinn-
gæði voru í betra lagi en í minka-
ræktinni áður og þá miða ég við
erlend meðaltöl.
Lánin voru nú hærri en áður, en
þá fór að bera á því að bændasam-
tökin litu okkur sem ekki voru
hefðbundnir bændur hornauga.
Þau vildu frekar hlynna að smærri
búunum og gera loðdýrarækt að
búgrein bænda. Til dæmis hef ég
sótt um lán til Stofnlánadeildar
landbúnaðarins, en ekki fengið í
átta ár með einni undantekningu.
Ég fékk eitt lán fyrir fjórum árum
með mikilli eftirgangssemi alþing-
ismanna og þá út á eldri fram-
kvæmdir. Þannig má segja að í
átta ár hafi ég ekki fengið stofn-
lán. Ástæðan er að búið sé of
stórt, segja þeir. En nýir aðilar,
sem hafa ekki komið nálægt
þessu, fá lán, finnst manni, á færi-
bandi.
Miklar framfarir.
— Ef við lítum á loðdýraræktina
nú, þá eru hér starfandi tæp 200
loðdýrabú og þeir sem að þeim
standa eru búnir að brjóta ísinn.
Framfarir hafa orðið miklar hjá
okkur. Stofnkostnaður loðdýra-
bús nú er stórum minni en fyrir
tíu-fimmtán árum.
í hverju liggur það?
Það kemur margt til: betri nýting
á húsum. Hún er um þriðjungi
betri. Söluskattur, vörugjald og
tollar af öllum aðföngum hafa ver-
Séð heim að loðdýrabúinu á Böggvisstöðum.
Freyr 303