Freyr - 15.02.1992, Qupperneq 15

4.'92
FREYR 143
Smitsjúkdómar, voði norskrar
búfjárrœktar
Grein úr Norsk Landbrug eftir Hans Degerdal
Stöðugt eykst hœttan á smitsjúkdómum frá útlöndum. Það verður dýrt og kostar mikla
vinnu að halda Noregi hreinum af hinum skœðu sjúkdómum sem flest lönd Vestur-
Evrópu verða að búa við. Grein um þetta efni var í Norska dýralœknablaðinu fyrir
skömmu.
Gin- og klaufaveiki, venjuleg
svínapest, Afríku svínapest,
hundaæði, hænsnapest (Newcastle
veiki) og Aujezkys sjúkdómur í
svínum eru skæðir sjúkdómar sem
stöðugt breiðast út. Nú eru aðeins
Noregur, Finnland, Svíþjóð og
örfá önnur lönd laus við þessa
sjúkdóma.
Gin- og klaufaveiki
Hættan af gin og klaufaveiki er
dæmigerð. Þessi sjúkdómur er út-
breiddur um mikinn hluta Asíu,
um Evrópu, Afríku og Suður-
Ameríku. Smithætta vofir stöðugt
yfir Norðurlöndum, bæði úr suðri
og austri.
Svínapest
Þessi sjúkdómur er útbreiddur
nálægt því um sömu svæði og gin-
og klaufaveiki. Þar að auki hefur
hún komið upp í Englandi á þessu
ári. í mörgum löndum er bólusett
gegn pestinni og það getur falið
smitun (blóðpróf jákvæð í bólu-
settu).
Afríkusvínapest
Afríkusvínapestin er að verða
landlæg í Evrópu. Veikin er mjög
útbreidd í Afríku og þar að auki á
Spáni, Portúgal, Ítalíu og Suður-
Ameríku. Á tveimur síðustu árum
hefur hún þar að auki komið upp í
Belgíu og Hollandi.
Hundaœði
Hundaæði er hræðilegastur
sjúkdóma. Á síðasta áratug hefur
hann breiðst gífurlega út að sögn
Norska dýralæknablaðsins. Árið
1945 var öll Vestur-Evrópa laus
við hundaæði. En árið 1984 voru
skrásett 20.000 dýr með hundaæði
í Evrópu. Nú eru aðeins fimm til
sex lönd í öllum heiminum laus við
sjúkdóminn.
Á Norðurlöndum hefur Dan-
mörk ein hýst þennan vágest á
liðnum árum en nú er hún einnig
orðin laus við hundaæðisveiruna.
Þetta er mikilli útrýmingarherferð
að þakka en hún var gerð á árunum
1970-1980. Meðal annars var ref-
um fækkað verulega og hundar og
kettir bólusettir ásamt beitargrip-
um. í september í fyrra var þó
staðfest hundaæði í danskri leður-
blöku. (Eftir að þessi grein var birt
kom hundaæði upp í Finnlandi en
vonast er til að því hafi verið
útrýmt aftur).
Aujezkys sjúkdómur
Mjög útbreiddur er líka Aujezkys
sjúkdómur í svínum, sérstaklega
þar sem mikil svínarækt er. Fyrir
kemur að nautgripir og loðdýr
smitast af þessari veiki. í mörgum
löndum er beitt niðurskurði
stórum stíl sem og bólusetningu til
Til lesenda
Pessi grein birtist fyrir nokkrum árum í tímaritinu Norsk Land-
bruk. Hún ergagnorð og vel gerð áflestan hátt ogþað sem rneira er,
nœstum hver málsgrein getur átt við hér á landi. Þó er voðinn enn
meiri hér vegna þess hve búféð hefur verið lengi einangrað og þess
vegna nœmara fyrir sjúkdómum sem hafa verið landlœgir í útlönd-
um. Par að auki eru ekki til hér sjúkdómar sem eru landlœgir í
Noregi. Það vceri óbætanleg skammsýni að hrófla við lögum nr. 11
frá 1928 um varnir gegn því að gin- og klaufaveiki og aðrir
alidýrasjúkdómar berist til landsins. Óaðgœsla gæti hæglega kostað
hrun búfjárstofna okkar og ólýsanlega örðugleika fyrir þjóðina.
Þýðingu greinarinnar önnuðust þeir Eggert Gunnarsson, dýra-
læknir; Sigurður Sigurðarson, dýralœknir, og Þorsteinn Þorsteins-
son, lífefnafrœðingur, allir starfsmenn Tilraunastöðvarinnar á
Keldum. pýð.