Freyr - 01.10.1997, Side 4

Frá ritstjóriu
Kyoto-ráðstefnan,
slcref á langri leid
Ifyrstu og annarri viku desembermánaðar sl. var
haldin í Kyoto í Japan ráðstefna á vegum Sam-
einuðu þjóðanna um losun svokallaðra gróður-
húsalofttegunda út í andrúmsloftið. Fulltrúar 149
aðildarþjóða SÞ tóku þátt í ráðstefnunni og þar
skuldbundu 38 iðnríki sig til að draga samtals
minnst 5% úr losun gróðurhúsalofttegunda fram til
áranna 2008-2012, miðað við losun þeirra árið
1990.
Niðurstöður Kyoto-ráðstefnunnar kveða á um
breytilegar skuldbindingar þátttökuþjóðanna. Þann-
ig var ákveðið að USA dragi úr losun sinni um 7%
miðað við 1990. Öldungadeild Bandaríkjaþings
verður að staðfesta þá ákvörðun áður en henni
verður hrint í framkvæmd og er óvíst hvort hún nær
fram að ganga. Sáttmálinn gengur hins vegar í gildi
sem alþjóðlegur sáttmáli þegar 55 lönd, sem stóðu
fyrir 55% af koltvísýringslosun jarðarbúa út í
andrúmsloftið árið 1990, hafa staðfest hann.
Evrópusambandið, ESB, á að draga úr losuninni
um 8% og Japan um 6%, en ísland má auka losun
sína um 10%, Astralía um 8% og Noregur um 1%
miðað við 1990, sem fyrir Noreg leiðir til þess að
draga verður úr losun um 5% frá losun á árinu
1997.
Sáttmálinn tekur til sex lofttegunda sem valda
gróðurhúsaáhrifum og af þeim eru koltvísýringur,
metan og köfnunarefnissýringurinn N20, kunnust.
Ef viðkomandi iðnríki standa við sáttmálann leiðir
það til þess að losun þeirra á gróðurhúsalofttegund-
um minnkar um 30%, miðað við það sem nú horfír,
á næstu 10-12 árum. Þá kveður sáttmálinn nánar á
um verkefni sem iðnríkjunum ber að taka fastari
tökum, svo sem um betri nýtingu orku, aðferðir til
að koma gróðurhúsalofttegundum inn í hringrás
nattúrunnar, eflingu á sjálfbærum landbúnaði og
meiri nýtingu endurnýjanlegra orkugjafa.
Sú nýjung er í sáttmálanum að iðnríki geta innt
af hendi hluta af skyldum sínum að draga úr
gróðurhúsaáhrifum með því að leggja fram fé til að
minnka losun umræddra lofttegunda í öðrum lönd-
um, þ.e. þróunarlöndum, þegar ná má meiri árangri
þar en í heimalandinu með sama fjárframlagi. Sátt-
málinn kveður á um að þetta skuli gert með skýrt
skilgreindum verkefnum og að hlutaðeigandi lönd-
um sé þegar árið 2005 skylt að gera grein fyrir ár-
angri sem stefnt var að og náðst hefur.
Á ráðstefnunni í Kyoto var þátttakendum ljóst að
aðgerðir í iðnríkjunum einum eru ekki nægjanlegar
til að tempra magn óæskilegra lofttegunda í loft-
hjúpi jarðar. Bandaríki N-Ameríku lögðu þannig
fram kröfu um að þróunarlönd taki einnig á sig
skyldu um átak í þessum málum. Litið er á þetta
sem mikilvægan þátt þar eð vænst er mestrar aukn-
ingar í losun gróðurhúsalofttegunda í þessum lönd-
um á næstu áratugum. Bæði í Kína og Indlandi,
tveimur fjölmennustu ríkjum heims, er vænst mik-
illar aukningar í losun gróðurhúsalofttegunda á
næstu árum, en hvorugt þessara landa er í hópi
þeirra 38 ríkja sem skuldbundu sig á ráðstefnunni
til að taka á í þessum málum. í sáttmálanum er
hvatt til að settar verði reglur í löndum sem enn eru
ekki aðilar að honum um umbun, t.d. í formi skatta-
lækkana, fyrir framlag til sjálfbærrar þróunar og
minni losunar gróðurhúsalofttegunda. í þessu sam-
bandi vaknar spurning unt siðferðilegan rétt ríkra
þjóða til að hamla því að þróunarlönd sæki í átt til
sömu efnalegrar velmegunar og iðnríkin hafa öðlast.
Framhald á bls. 418
380 - FREYR - 10.-12. '97