Freyr - 01.07.2002, Side 8

Kirkjubæjarklaustur II, t.v. íbúðarhús Sólrúnar og Lárusar, ásamt véla-
geymslu, t. h. fjárhús þeirra. (Ljósm. S.Ó.).
áður en þessir hreppar sameinuð-
ust.
Þaö hefur orðið mikil fœkkun
sláturhúsa í landinu, en þið hafið
haldið ykkar húsi.
Já, Sláturfélag Suðurlands rek-
ur hús sem er í hlaðinu hjá okkur
og það gefúr töluverða atvinnu
og er að mestu leyti mannað af
heimafólki. Þetta er vant fólk og
duglegt og húsið gengur ótrúlega
vel þó að þetta sé ekki nýtísku
sláturhús. Hér er eingöngu slátr-
að sauðfé og sláturtíðin stendur í
um sex vikur á haustin. Sl. haust
var reyndar slátrað hér með
mesta móti, því að flest allt fé úr
Öræfúm var flutt hingað þegar
Goði hætti slátrun á Höfn.
Þið eruð ánœgð með samskipt-
in við SS ?
Já, það er ómetanlegt fyrir
bónda, sem fer með afúrðir sínar
í vinnslustöð, hvort sem það er
sláturhús eða t.d. mjólkursamlag
að eiga það víst að fá þær greidd-
ar skilvíslega, en við förum
óhrædd með lömbin í sláturhús
því að við eigum víst að fá greitt
þá daga sem okkur er lofað
greiðslum. Steinþór Skúlason,
forstjóri SS, hefúr staðið sig með
mikilli prýði, en hann tók við
rekstrinum þegar félagið stóð
mjög illa fjárhagslega. Þessir
menn, sem hafa verið að reyna að
reka sláturhús víða um land með
misjöfnum árangri, gætu margt af
honum lært.
Þessu svœði tengist líka griðar-
mikil saga.
Já, og þar ber hæst Skaftáreld-
ana frá árinu 1783 og ummerki
þeirra. Ég tel beinlinis að Skaft-
áreldamir og Móðuharðindin sem
fylgdu í kjölfarið hafi sett svip á
okkur Skaftfellinga. Þá þurfti
mikla seiglu til að lifa af og ég
held að við búum að þessari
seiglu enn og þrjóskumst því við
að búa hér áfram. Það fór náttúr-
lega geysimikið af góðu búskap-
arlandi, graslendi, þá undir hraun
og það varð mikill fellir á búfé;
nautgripum, sauðfé og hrossum,
og t.d. var aðeins einn hestur lif-
andi á þessu svæði eftir Eld, auk
þess sem margt fólk hmndi niður
eða fór á vergang.
Það er svo Jón Steingrimsson,
eldklerkur, sem gerði garðinn
firœgan.
Já, hann upplifir Skaftáreldana
og lýsir þeim ítarlega í ævisögu
sinni, þar á meðal messunni
ffægu þegar hraunrennslið stopp-
aði meðan á henni stóð. Eld-
messutanginn er héma rétt vestan
við Systrastapa. Það var litið á
þetta sem bænheyrslu Guðs og ég
vil ekki gera litið úr því, en þama
hafði stíflast vatnsrennsli Ijalla-
lækja uns þeir að lokum flæddu
yfir glóandi hraunið og kældu
það niður. Það er trúlega þekkt-
asta vatnskæling á hrauni sem
vitað er um.
Til minningar um sr. Jón Stein-
grímsson var reist kapella á
Klaustri sem vígð var árið 1974.
Hún er töluvert notuð við minni
kirkjuathafnir, en auk þess koma
mjög margir ferðamenn og skoða
hana.
Kapellan var mestmegnis
byggð fyrir gjafafé og það í orðs-
ins fyllstu merkingu því að
bændur í nærsveitum hétu því að
gefa eitt lamb til byggingar henn-
ar á hausti í sex ár og það var
mjög almenn þátttaka í því. Þetta
var grunnurinn að fjáröfluninni
þó að fé kæmi víðar að.
Kirkjubœjarstofa ?
Kirkjubæjarstofa er rannsókna-
og fræðasetur um náttúm, menn-
ingu og sögu sveitanna milli
sanda, þ.e. núverandi Skaftár-
hrepps. Hún er til húsa í Gamla
hótelinu á Klaustri. Það er
tveggja hæða hús og á efri hæð-
inni vom rifin öll herbergin og
sett upp skrifstofú- og sýningar-
aðstaða. Sl. sumar var neðri
hæðin líka tekin i gegn. Þama
hafa verið settar upp sýningar,
m.a. um Skaftárelda.
I húsinu fer fram margs konar
starfsemi og vinna þar alls sjö
konur. Búnaðarsamband Suður-
lands hefúr aðstöðu fyrir ráðu-
naut, og konu sem vinnur í bók-
haldi og skattffamtölum, Land-
græðslan er með aðstöðu fyrir
landgræðslufulltrúa sinn, og
I
| 8 - Freyr 6/2002