Freyr - 01.07.2002, Blaðsíða 16

Própíonsýru má nota til þess að verka bygg í plastklæddum stórsekkjum og
öðrum loftheldum geymslum. Á Norðurlöndum er þá mælt með að nota 5
lítra af sýru i tonnið - óháð þurrkstigi byggsins. Tilraunir á Hvanneyri með
verkun byggs í loftheldum smáílátum hafa staðfest hagstæð áhrif própíon-
sýrunnar á súrsun byggsins og varðveislu fóðurefna þess.
ólíkt því sem gerist þegar kom er
sýrt í pokum. Komið, sem verkað
var, var misjafnt að þroska og
þurrefni og í margs konar
geymslum; flatgryíjum, bingjum
og stórsekkum. Tekin vom sýni á
fjórum bæjum og var þurrefni
46-63% og sýmstig pH 4,47-
4,69. Það er samdóma álit bænd-
anna að um byltingu sé að ræða
við verkun á komi, bæði hvað
varðar afköst við að koma korn-
inu í geymslu og einnig með-
höndlun til gjafa. Þar sem ein-
hverjar skemmdir hafa orðið á
það sér að öllu jöfnu eðlilegar
skýringar, t.d. mistök við sým-
íblöndunina sjálfa eða að geymsl-
ur hafa ekki verið nægjanlega vel
þrifnar. Á einum bæ hafði öryggi
á sýmdælu slegið út þegar verið
var að setja í stóra stíu. Við það
myndaðist skemmt lag, 5-8 cm
þykkt djúpt í stæðunni, lagið var
svart og hart sem benti til þess að
töluverður hiti hafði myndast.
Þegar stæðan var skoðuð í byrjun
janúar var enginn hiti í kominu
og kom bæði ofan og neðan
skemmda lagsins var óskemmt.
Það er því ljóst að til að góður
árangur náist þarf allur búnaður
að standast álagið og ekkert má
útaf bregða.
Aðrar verkunartilraunir
Á Hvanneyri em nú gerðar
stofutilraunir með súrverkun
byggs til þess að kanna nánar
áhrif þurrkstigs, hjálparefna,
yrkja og fleiri þátta á verkun
byggsins. Áhersla hefur verið
lögð á að mæla gerjunarafurðim-
ar m.a. til þess að fá hugmynd
um eðli gerjunarinnar og orku-
tapið við verkun og geymslu.
Eins og áður sagði virðist etanól-
myndun jafnan vera mikil í nátt-
úrulega súrsuðu byggi. Hún getur
bent til óþarfa orkutaps. Tilraun-
imar benda til að mjög megi úr
henni draga með notkun própíon-
sým. Dæmi um fyrstu niðurstöð-
ur tilraunar með súrsun byggs af
þremur yrkjum í loftþéttum
geymslum, sem gerð var haustið
2001, er í eftirfarandi yfirliti; töl-
umar eiga allar við verkað bygg
eftir 3,5 mán. geymslu. Notaðir
vom 5 1/tonn af própíonsým (sjá
1. töflu).
Vert er að benda á takmark-
andi áhrif sýmnnar á gerjun
byggsins sem koma frain í sýru-
stigi þess og efhatapi með gasi.
Þetta eru mjög svipaðar niður-
stöður og fengust í hliðstæðri
rannsókn haustið 2000. Þá reyn-
dist própíonsýran helminga
etanól-magnið sem myndaðist í
bygginu samanborið við náttúr-
lega súrsun.
Nokkrar niðurstöður
Tilraunir með súrsun byggs,
sem unnið er að á Hvanneyri og í
Keldudal, svo og reynsla bænda í
Skagafirði og Langadal, benda til
þess að própíonsýra bæti verkun
byggsins og geti auðveldað með-
ferð þess og nýtingu. Tilraunimar
hafa m.a. leitt i ljós að:
1. tafla.
Meðferð Þurrefni % pH Mygla stig' Gæði stig2 Gastap %
Án própíonsýru 47,1 4,82 0,6 2,6 1,7
Með próíonsyru 49,0 5,06 0,0 3,7 0,1
'. 0 best -3 lakast
2. 5 best - 0 lakast
| 16-Freyr 6/2002