Freyr - 01.07.2002, Page 10

Afkvæmarannsóknir á sauðfé á Kirkjubæjarklaustri haustið 2001, f.v.
Fanney Ólöf Lárusdóttir, ráðun., Guðbrandur Magnússon, bóndi, Sigurður
Ingi Jóhannsson, dýralæknir, Þröstur Aðalbjarnarson, ráðun., Jón Viðar
Jónmundsson, ráðun., og Stefania Nindel, ráðun. (Ljósm. S.Ó.).
fundi fram undir kvöldmat og
kem ekkert svo seint heim. A
síðari árum eru það einkum
brýmar á Kúðafljóti og á Markar-
fljóti sem hafa stytt ferðatímann
og svo er orðið bundið slitlag alla
leið.
Er eitthvað um að Mýrdals-
sandurinn lokist?
Já, það gerist alltaf annað slag-
ið, fyrir sandfok. Landgræðslan
er samt búin að græða þar mikið
upp og það hefúr hjálpað mikið,
en mikið verk er þar enn fram-
undan.
Finnst þér að það valdi fólki á
þessu svœói einhverjum ónotum
að vita af þessum miklu eldstöðv-
um í kringykkur?
Nei, það held ég ekki. Þó að ég
aki oft um Mýrdalssand þá lít ég
ekkert frekar til Kötlu né læt aðr-
ar ógnir trufla mig. Og maður
heyrir það aldrei orðað á þessum
slóðum. Við tökum bara því sem
að höndum ber. En við búum á
eldíjallasvæði og verðum því að
bera virðingu fyrir náttúmnni og
náttúruöflunum, jafnt ógnum
þeirra og kostum.
Lífsbaráttan á þessum slóðum
var lengi hörð.
Já, það var ótrúlegt hvaða lífs-
kjör fólk bjó hér við. Hér áður
vom samgöngur afar erfiðar, þ.e.
að sækja alla aðdrætti yfir vötnin
eins og þau vom. Hér um slóðir
áttu menn um það að velja að
fara austur á Papós, austan við
Höfn í Homafirði, eða vestur á
Eyrarbakka og menn völdu frekar
Eyrarbakka héma utan til í
hreppnum. Þetta vom tveggja
vikna ferðir og yfir hvert vatns-
fallið eftir annað að fara og oft í
misjöfnu tíðarfari. Þá þurfti líka
að flytja innlegg búsins þessa
leið, sem var þá einkum ullin.
Um tíma var fé rekið til slátmnar
til Reykjavíkur, en eftir að slátur-
hús kemur í Vík í Mýrdal var fé
rekið þangað, en það var snemma
á síðustu öld. Það vom líka
slarkferðir, sem fóm illa með féð
og tók nokkra daga. Síðan er
byggt sláturhús fyrst í Hólmi og
síðan á Kirkjubæjarklaustri, en
það var byggt árið 1942.
Þegar stofnaðar em verslanir í
Vík og uppskipun hefst þar þá
gjörbreytist öll aðstaða Vestur-
Skaftfellinga. Sama má segja um
það þegar farið er að skipa upp
vömm við Skaftárós. Þar var
notað skipið Skaftfellingur sem
nýlega var flutt frá Vestmanna-
eyjum til Víkur í Mýrdal þar sem
á að gera það upp.
Svo fara brýmar að koma ein
af annari og þá koma bílamir og
allt létti þetta fólki lífsbaráttuna.
Þetta er allt fyrir mitt minni en
maður hefur lesið um þetta og
allar þær hrakningar sem fólk
lenti í á þessum ferðum, líka t.d.
þegar menn vom að fara á vertíð
gangandi alla þessa leið og óðu
flest vötnin. Eg sé ekki fyrir mér
nútímafólk búa við þetta.
Menn lifðu af því sem landið
gaf. Þeir sem bjuggu nálægt sjó
höfðu ýmislegt sjávargagn, t.d.
selveiði og fisk, sem rak á fjör-
umar, auk þess sem rekavið og
ýmislegt annað rak á þær.
Ur kaupstað sóttu menn svo
kommat og efni í klæði, einkum
betri fot, og svo áhöld, svo sem
ljái og fleira til búsins.
A einum mannsaldri verður
svo bylting. Eg segi stundum,
þegar ég vil þykjast vera roskin
og reynd, að með því að vera
fædd fyrir miðja síðustu öld þá
sé ég búinn að sjá alveg ótrúle-
gar breytingar í lifnaðarháttum
fólks, hvað þá þeir sem fæddir
eru hálfri öld á undan mér. Frá
lifnaðarháttum þeirra og aftur í
aldir var aftur ekki svo mikill
rnunur.
Svo eru það skipsströndin.
Já, þar gerðist oft mikil saga,
bæði við að bjarga mönnum og
flytja þá suður og að bjarga verð-
mætum. Það hjálpaði fólki auð-
vitað að lifa af í lágsveitunum.
Oftast vom þetta fiskiskip sem
annað hvort vom full af vistum,
ef þau vom nýkomin á miðin,
eða af fiski ef túmum var að
ljúka, fyrir svo utan allt sem
hægt var að losa úr skips-
10 - Freyr 6/2002^ . _______,___
CYAN | MAGENTA | ; BLACK FREYR JULI , Plate : 4