Sameiningin - 01.08.1912, Side 8

i68
eitt ár e8a svo—, aS guS var í sannleika á jörSu.“ Og enn fremr:
„Fyrst hann gat orðið fyrir þvílíkri tilbeiöslu, hefir hann hlotið aö
vera hennar veröugr.--------Trú, guömóör og staöfesta hinna fyrstu
kynslóða kristninnar verðr útskýrt einungis á þann hátt, aö þaö eigi
uppruna sinn aö rekja til m,anns með yfirskiMtlegum yfirburöum.
Þessa tignarlegu persónu, sem enn í dag ræör örlögum veraldarinn-
ar, má sannarlega guðlega kalla.“l).
Renan lendir allsst^aðar í mótsögn við sjálfan sig. Hann segist
alls ekki trúa á guðdóm Krists, en samt sem áðr getr hann ekki um
hann talað nema sem guðlega veru, þegar hann segir frá orðum
hans og gjöröum. Sömu mótsagnirnar koma fram, þarsem hann
segir frá vitnisburði Jesú um sjálfan sig: „Jesús lét sér aldrei það
guðlast um munn fara, að hann sjálfr sé guð.---------- Enginn flugu-
fótr er fyrir því, að Jesús hafi látið sér detta í hug, að hann væri
sjannr guð holdi klæddr. —• — Samhljóða guðspjöliin bera þess
engin merki.“ En eigi að síðr segir hann um frelsarannj: „^Skoðun
hans á sjálfum sér er það, að hann sé yfirmannleg vera, og hann
vill, að aðrir kannist við, að sambandi hans við guð sé öðruvísi
farið en allra manna.-------Guð talar ekki við hann sem þann, er
honum sé aðskilinn; guð er í honum.---------Hann er faöirinn; fað-
irinn er hann.-------Vér hljótum aö viðrkenna, að þessar yfirlýs-
ingar Jesú fela í sér frækorn þeirrar kenningar, sem síðar gjörði
hann að guðlegri veru.“ 2J
Engum hefir tekizt betr en Renan að rita æfisögu Jesú frá
sjónarmiði þeirra, sem telja hann mann og ekki meira. En jafnvel
þeim ritsnilling hefir reynzt það ofrefli að gjöra skynsamlega grein
fyrir persónu Jesú Krists á þann hátt. Svo fer öllum öðrum.
Hver mótsögnin rekr aðra, er1 2 menn reyna að tileinka orð og iat-
hafnir frelsarans einum af sonum mannanna. Ósjáífrátt eru menn
farnir að veita honum guðlega lotningu áðr en þá varir. Menn
hafna trúarjátningunni um guðdóm Jesú, finnst það ósamrímanlegt
allri skynsemi, að guð hafi tekið á sig gervi mannsins. Og víst er
það skynsemi mannsins ofvaxið. En þegar menn svo virða hann
fyrir sér, kenning hans og líf, verðr það ennþá óskynsamlegra að
álykta, að hiann hafi ekkert annað verið en maðr.
Sögulegu rannsóknirnar á svæði trúarbragðanna í samtíð vorri
hafa knúið menn til að rannsaka vandlegast af öllu æfisögu Jesú.
Og eg hygg, iað því verði ekki mótmæ't, að sú rannsókn hefir ekki
leitt að þeirri niðrstöðu, að hafna verði guðdómi Krists, heldr miklu
fremr knúið menn til þess að leggjast ennþá dýpra og leita að úr-
lausn ráðgátunnar um Jesúm frá sjónarmiði þess einhvers, sem sé
vfirmannlegt. Únítarismusinn hefir tapað, en ekki grœtt á síðustu
tið.
1) Renan, op. cit., bls. 136, 395, 412, 420, 421.
2) Renan, op. cit., bls. 132, 257, 258, 260.