Nýi tíminn


Nýi tíminn - 28.07.1955, Blaðsíða 5

Nýi tíminn - 28.07.1955, Blaðsíða 5
Fimmtudagur 28. júlí 1955 — NÝI TÍMINN — (5 rr viörc&öur œ hdginn fyrir fundi undir. s b 1/ m o beirro um emston jeg,?,r þetta er ritað er fund- • ‘ ðstu manna fjórveld- anna í Genf rúmlega háffnað- ur. Engu að síður virðist nú þegar ljóst, hverjar verða niðurstöður fundarins í stór- um dráttum. Engum stórmál- um verður ráðið til lykta í Genf, engar endanlegar á- kvarðanir teknar um Þýzka- landsmálið, öryggismál Evr- ópu né afvopnun, helztu við- fangsefni hinna fjögurra æðstu manna. Þetta er ekki annað en við var búizt. Bæði Búlganín fórsætisráðherra og Eisenhower forseti lögðu á- herzlu á það í yfirlýsingum sínmn áður en þeir lögðu af stað til Genf, að ekki þýddi að búast við endanlegu sam- komulagi um flókin deilumál eftir sex stutta viðræðufundi. Báðir létu hinsvegar í ljós von um að í Genf tækist að skapa nýtt andrúmsloft í skiptum stórveldanna og greiða þannig fyrir íausn deilumálanna síðar. (gannarlega hefur ríkt annað andrúmsloft í Genf en á öðrum stórveldáfuhdum sið- asta áratuginn. -Þegar frá er talin framsöguræða Eisenhow- ers hafa fjórmenningarnir forðazt ailar' ásakanir og brigslvrði. Fulltrúarnir hafa sýnt hverjir öðrum svo alúð- legt viðmót að fréttamenn hafa gefið fundinum í Genf nafnið „broshýra ráðstefnan". I áheyrn' alls manhkýns hafa verið látin falla orð, sem hefðu verið óhugsandi fyrir nokkrum vikum. Eisenhower hefur lýst yfir að hann hafi sannfærzt um að forustumönn- um Sovétríkjanna sé ekki síð- ur annt um að varðveita frið- inn en honum sjálíum, Búlg- anín hefur fullvissað Eisen- hower um að sovétstjórin hafi aidrei reynt hann að brigð- niælgi og beri því fyllsta traust til þess sem hann segir. ~g^kki verðun. því annað séð en að vel ha.fi miðað á’eið- is í að skapa gagnkvæmt traust milli æðstu manna rík- isstjórnanna. Ef það ásannast á borði ekki síður en í orði er óliætt sð segja- að ráðstefnan í Genf hefur borið gcðari ár- angur. Það liggur í hhitárins eðli að hún getur i hæsta lagi orðið upphaf atburðarásar, sem ef vel tekst til mun' ger- breyta sarabúð stórveldanna til hins bétra. En fyrst um sinn verður ekki hægt að segia um það með neinni vissu, hvort svo fer. Prófraun- in á starf æðstii manna fjór- veldanna í Genf verða samn- ingáviðræðurnar um eiustök viðfangsefni, ’sem taka við þegar æðstu ríieiitiifnir cru komríir heim frá Genf ICú þegar er Sýnt að þ'eir rainu fela utanríkisráðherrum sí i- um og öðrum fulltrúum að leggia enn einu sinni til at- lögu við vandamál, sem þvæ’zt hafa fyrir árum saraan. Starf- ið sem til þessa hefur verið unnið í Genf veitir enga tryggirígú fvrir' 'að fundahðld- in sem framundan eru beri ár- angur, en óhætt er að segja að nú horfir vænlegar um laush margra hinna torveld- ustu viðfangefna en nokkru sinni fyrr. J^£fst á blaði á dagskránni í Genf var sameining Þýzka- lands. Áður en fundurinn hófst höfðu stjórnir Vesturveld- anna komið sér saman um, að þetta væri það mál sem þær yrðu að leggja mesta áherzlu á. Ýmsar stoðir renna undir þá afstöðu. Eden, forsætis- ráðherra Bretlands, er sann- færður um að fundurinn í Genf og viðræðurnar sem sigla munu i kjölfar hans sé sein- asta tækifærið sem Vestur- veldunum gefist til að skipa raáium Þýzkalands með samn- r I e 11 ú SJ'lndð ingum v:ð Sovétríkin. Ef lát- ið sé reka á reiðanum muni Ve3turveidln brátt verða ut- anveltu, eftir nokkur ár kunni svo að fara að Þjóðverjar semji við Sovétríkin upp á sitt eindæmi án þess að Vest- urve'din fái þar nærri að ■koma, Adenauer, forsætisráð- herra Vestur-Þýzkalands, hef- ur einnig brýnt fyrir banda- mönnum sínum, einkum Dull- es utanríkisráðherra Banda- ríkjanna, að brýn nauðsyn sé að ná einhverjum árangri í málum Þýzka’ands í Genf. 1 New York Times núna á þriðjudaginn skýrir M. S. Handler, fréttaritari blaðsins í Bonn, frá því að Adenauer hafi sent Ðulles einkabréf viku áður en fundurinn i Genf hófst og skýrt honum frá því, að ef Vesturveldin létu ekki sameiningu Þýzkalands með þeim hætti sem hann krefst ganga fyrir öllu öðru í Genf, kynni stjórn sin að falla og sósíaldemókratar að komast til valda og segja Fyrsti fundur ráðstefn- unnar í Genf. Bandarísku fulltrúarnir sitja fjœr við borðið vinstra megin, Frakkarnir fjœr hægra megin, Bretarnzr nœr hægra megin og sovézku fulltrúarnir nær vinstra megin. Vestur-Þýzkaland úr Atlanz- hafsbandaiaginu. ^j^ð sögn Handlers voru þeir Adenauer og Dulles sann- færðir um það að sovétstjórn- in ætti í s’íkum örðugleilcum heimafyrir að hún yrði að láta. að vilja Vesturveldanna ef þau gerðu sína lausn á Þýzka.landsvandamálinu að skilyrði fyrir því að nokkuð yrði dregið úr viðsjám af þeirra liálfu. Eins og nú er alkunnugt fór þessi fyrirætl- un algerléga út um þúfur þeg- ar að samningaborðinu í Genf kom. Það skýrir skelfinguna sem gre;p vesturþýzka ráða- menn, þegar EisenhoWer féllst á sjónannið Bú'ganíns að ekki mætti gera neina ákveðna lausn Þýzkalandsmálslns að skilyrði fyrir viðræðum um öryggismál Evrópu í heild. Telja má víst að í haust verði haldinn utanríkisx-áðherra- fundur fjórveldanna um Þýzkaland og öryggismál Evr- ópu, þar sem réyrít verði að samræma tillögur Búlganíns og Edens um , öryggisbanda- lag í Evrópu. EisenhoWer komst svo að orði, að ljóst væri að báðir aðilar stefndu að sama marki, verkefnið væri nú að brúa bilið milli hinna ólíku sjónarmiða um framkvæmdaatriði. ^ðru helzta umræðuefninu í Genf, afvopnunarmálun- um, verður sýnilega vísað til afvopnunarnefndar SÞ, þar sem fjórveldin og Kanada eiga fulltrúa. Búlganín gerði á ný grein fyrir tillögum sovétstjóraaririnar um alls- herjarafvopnun í áföngum. Eisenhover lýsti yfir að Bandaríkjastjórn hefði enga? heildartillögur til reiðu í því' máli, að skipun sinni væri það nú til gagngerörar at- hugunar í stjórnardeildimuin- í Washington. Jafnframt bauð hann, að Sovétríkin og Banda- ríkin „skiptist á heildarteikn- ingum af hernaðarstofnunuta okkar, af enda og á, frá eiriu landshorni til annars“ og leyfi hvort öði’u að taka að viid ljósmyndir úr lofti af löndua- um. Eisenhower játaði sjálf- ur að hann bæri fram þessa* tillögu til þess að hafa álirif á almenningsálitið í heimiii- um: „Eg hef leitað í huga mínum og hjarta að einhverja sem ég gæti sagt hér og megnaði að sannfæra alla ma einlægni Bandaríkjanna i við- horfi þeirra til afvopnunar- vandamálsins". I sjálfu séri stendur tillaga hans ekki i beinu sambandi við afvopnúa og hún gefur ekki Sovétríkj- unum fulla tryggingu við skyndiárás, vegna þess að margar helztu her- og fluz- stöðvar Bandaríkjamanna eru ekki í Bandaríkjunum heldur í Asíu og Evrópu. Þar að auki hafa bandarískir flug- hershöfðingjar sagt að þeiri vildu gefa hægri hönd sína til að eignast fullkomin skot- markakort af Sovétríkjununp og þau myndu þeir fá með ljósmynduninni úr lofti sesrt. Eisenhov/er stakk uppá. Ólík- legt er því að sovétstjórnia fallist á tillogu Eisenhowers óbreytta. Engu að síður kana hún að hafa þýðingu þegae tekið verður að ræða rnn eft- irlit með framkvæmd afvopn- unar. Jal Asiu eru ekki á dag- skrá í Genf. Vesturveií- in neituðu að ræða þau veg.ia þess að þau eru sjálf sundur- þykk um afstöðuna til Kín&„ Orð Nehrus, að heimsfriðir.- um stafi langtum bráðart hætta af viðureign Kína- stjórnar og Sjang Kaiséks ea af nokkru deilumáli í Evróptr.,. eru jafn sönn fyrir þvL Snemma í vor var mjög rætfc um möguleika á beinum viðræ5 um Kína og Bandaríkjanna.. Það mál hefur nú legið í lág- inni um stund en hlýtur a5 koma á dagskrá aftur eftir að fundurinn í Genf er vnt garð genginn. Annað Asíumát hefur verið rætt utan dag- skrár í Genf, sem sé ástaní- ið í Viet Nam. Þar horfir ná svo við að Ngo Dinh Dienp forsætisi’áðherra suðurhluta landsins og skjólstæðing:r Vesturveldanna, neitar þver- lega að uppfylla ákvæói vopnahléssamningsins frá t fyi’ra um undirbúning kosn- inga í öllu landinu að ári. Þ.r að auki hafa æstir fylgismern forsætisráðherrans misþynfj Framhald á 7. síðu. I

x

Nýi tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Nýi tíminn
https://timarit.is/publication/883

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.