Nýi tíminn - 28.07.1955, Blaðsíða 6

Fmuntudagur 28. júlí 1955 — NÝI TÍMINN — (9
NYI TÍMINN
Útgefandi: Sameinlngarflokkur alþýðu — SósíaliBtaflokkurinn.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Ásmundur Sigurðsson
Greinar í blaðið sendist til ritstjórana. Aur.: Afgreiðsla
Nýja tímans, Skólavörðustíg 19, Reykjavík
Afgreiðsla og auglýsingaskrifstofa Skólav.st. 19. Sími 7500.
Áskriftargja'.d er 30 krónur á ári.
Frcntsmlðja Þjóðviljans h.f.
HðrmangshneyksH
Lesendur Tímans verða dá-
lítið undrandi margir hverjir
er þeir lesa það í blaði sínu
dag eftir dag, að Framsóknar-
stjórn á hernámsmálunum hafi
kippt í lng öllu sem aflaga fór
í framkVæmd þeirra mála, og
hafi það þó ekki verið fátt sem
aflaga fór áður. Þeir lesa það
í Timanum, að nú sé engin
hætta á því að hernámsfram-
kvæmdir dragi íslenzkt vinnu-
afl frá atvinnuvegunum. Samt
halda bændtirnir áfram að
horfa á eftir ungu fólki úr
sveitunum í hringiðuna á Suð-
urnesjum, sumstaðar er bónd-
inn einn eftir á bænum og sum-
staðar konan ein. Og vélbát-
arnir fá ekki menn til að kom-
ast á síld, togaraplássin á ný-
skö mnartogurunum fást ekki
mönnuð, en ungir • menn sem
þar hefðu átt að standa í starfi
hverfa að hinum ógeðslegu
kjötkötlum hermangaralýðsins.
Reykvíkingar sjá bæinn mor-
andi af bandarískum herskríl,
brennivínsveizlur með ástands-
gærum undir berum himni á
Arnarhóli um helgar, og sífellt
ósvifnari „gistingar" banda-
rískra í einkahúsnæði. Ásókn
herliðsins úti um land fer sí-
vaxandi. Ekki er því ólíklegt
að lesendur Tímans verði dálítið
hissa að lesa í því góða blaði
að Framsóknarstjórn í her-
námsmálunum hafi haft þær
blessunarríkar afleiðingar, að
engin hætta sé framar á of
náinni sambúð hins erlenda
herskríls og íslendinga.
Það er líka orðið æði langt
síðan þeir lesendur, sem taka
Tímann trúanlegan, byrjuðu að
trúa því, að búið væri að reka
hið illræmda bandaríska verk-
takafélag Hamilton af landi
brott. En svo herjar þetta herj-
ans félag mánuð eftir mánuð á
trúartraust saklausra Fram-
sóknarmanna með því að kom-
ast í fréttirnar, sem ennverandi
afturganga á Islandi! Og ný-
sköpunin er m.a. sú, að við
nokkrum verkum þess ,hafa tek-
ið tvö önnur bandarísk , verk-.
takafélög. i En hitt hefur Fram-
sóknarstjórnin á hernámsmál-
unum afrekað, svo ekki verður
um villzt, að tengja sívaxandi
hluta íslenzks auðvalds við
hernaðarframkvæmdirnar, og
dreifa blóðpeningum landsöl-
unnar samkvæmt reglu helm-
ingaskipta stjómarflokkanna.
Síðasta fréttin um Hamilton
sýnir inn í reginhneyksli, sem
er jafnframt eitt aðalatriði
Framsóknarstjómar hemáms-
málanna: Samfléttun hins
bandaríska og íslenzka her-
mangaraauðvalds, hinn erlendi
verktaki skýtur fyrir sig
Vinnuveitendasambandi Is-
lands, þegar verkalýðsfélög
heimta samningsbundinn rétt
Binn. Hér gengur ósvífnin svo
ár hófi, að upp hlýtur að blossa
almenn krafa um opinbera
rannsókn á samskiptum Vinnu-
veitendasambandsins og ís-
lenzku hermangaranna yfirleitt
við bandarísku verktakana og
bandaríska herinn.
Lánleysi
Ýmsir menn kannast við
Framkvæmdabankann, en það
er skilgetið afkvæmi banda-
rískra húsbænda og auðsveipr-
ar þjónustu, afturhaldsins í
Sjálfstæðisflokknum og Fram-
sókn. Var stofnun þessari
þrengt upp á Islendinga með á-
föstum sendimanni ,er bera
skyldi bankastjóranafnbót. En
bankastjóri þessi, Benjamín Ei-
ríksson, fór að sögn annars að-
alblaðs ríkisstjórnarinnar sex
eða sjö ferðir til Vestur-Evrópu
og Ameríku árið sem leið, í því
skyni að afla lána fyrir íslenzka
ríkið og til margvíslegra at-
vinnuframkvæmda á Islandi.
Hafa þetta efalaust verið hin
þægilegustu ferðalög fyrir
bankastjórann, þvi illa sæmir
að svo háttsettur embættis-
maður ferðist öðru vísi en með
ríkmannlegum hætti. Má því
teljast nokkur ónærgætni, er
einn starfsbróðir hans, Jón
Árnason bankastjóri, segir í
Timanum að allar þessar við-
hafnarferðir dr. Benjamíns
bankastjóra hafi reynzt árang-
arslausar.
Þegar bandaríska frumvarp-
inu um Framkvæmdabankann
var þröngvað gegnum Alþingi,
sýndu þingmenn Sósíalista-
flokksins fram á hvað hér var
að gerast og tókst jafnvel að
neyða afturhaldið til þess að
breyta einstökum atriðum hins
bandaríska frumvaros. Það var
fulltrúi Sósíalistaflokksins í
fjárhagsnefnd efri deildar,
Brynjólfur Bjarnason, sem birti
í nefndaráliti sínu álitsskjal
Jóng Árnasonar bankastjóra,
harðorð mótmæli hans og varn-
aðarorð vegna þess sem var að
gerast með stofnun Fram-
kvæmdabankans.
Með Framkvæmdabankanum
og hinum áfasta og meðfylgj-
andi bankastjóra var verið að
leiða í lög alræði bandarískra
banka og stjómarvalda yfir
efnahagslífi Islendinga.
Hefur reynslan sýnt, að ekk-
ert gott hefur leitt af starfi
bankans en margt illt. Jón
Ámason víkur að því í lok
greinar sinnar í fyrradag er
hann segir að „lánstraust þjóð-
greinar sinnar í Tímanum er
til að gera það að leiksoppi við-
vaninga". Það mun þegar hafa
fundizt, að ekki muni hollt
lánstrausti þjóðarinnar erlend-
is, a.m.k. ekki í Evrópu, að að-
albanka landsins sé vikið til
hliðar í þeim málum, en í stað
hennar sett stofnun eins og
Framkvæmdabankiim, með á-
föstum bankastjóra af banda-
rískri náð. Til þess gætu bent
hinar sex eða sjö lánleysisferð-
Framhald á 11. eiðu.
Er Grænland sumarbústaður
„íslenzka" snj ó tlttlingsins?
Dr. Finnur Guðmundsson segir frá störfum íslenzka
vísindaleiðangursins á ísöldinni í Meistaravík
Það hefur lengi verið haft
fyrir satt hér á Islandi að
fugl sá, sem við nefnum sól-
skríkju á sumrin og snjótitt-
ling á vetrum, væri íslenzkur
staðfugl. Vísindamenn hafa
þó um skeið efazt um þennan
sannleik: hver veit nema sól-
hér Var eitt sinn merkt að
sumarlagi kæmi fram í Noregi
næsta vetur. Ilinsvegar er
snjótittlingurinn farfugl í
Norður-Grænlandi, og hefur
enginn vitað til þessa hvar
hann héldi sig á vetrum. Við
höfum vitað að hægt er að
Við andholu sela í ísnum.
skríkjan haldi jól í Noregi, og
hver nema það séu grænlenzk-
ir snjótittlingar sem við gef-
um grjón á þorra?
Náttúrugripasafnið efndi til
Grænlandsleiðangurs í vor. I
leiðangrinum voru þrír menn:
dr. Finnur Guðmundsson
fuglafræðingur, forstöðumað-
ur dýrafræðideildar Náttúru-
gripasafnsins; Hálfdán
Björnsson í Kviskerjum, en
hann er mikill skordýrafræð-
ingur; og Kristján Geirmunds-
son á Akureyri, sjálflærður
meistari í hamflettingu og
uppstoppun fugla. Þeir félag-
ar fóru héðan 8. maí og komu
heim aðfaranótt fimmtudags-
ins. Eg gékk á fund dr. Finns
í gærmorgun og spurði frétta.
— Við fórum, segir dr.
Finnur, til að safna í Græn-
landi dýrum og gróðri. Við
dvöldumst allan tímann í
Meistaravík, en þar vinna
Danir blý úr jörðu. Greiddi
námufélagið gotu okkar á aíl-
an hátt, og bjuggum yið þar
í húsi sem dr. Lauge Koch
hafði látið reisa á sínum tíma.
Við komum heim með 10 stóra
kassa, fulla af dýrum og
plöntum: þar eru t.d. hátt á
annað hundrað fuglar, sauð-
nautshausar, skordýr. Við
teljum að árangurinn af leið-
angrinum hafi verið góður.
^ Er sólskríkjan þá
faríugl?
— Hvert er hagnýtt gildi
þessa leiðangurs?
— Því er bezt að svara með
dæmi. Snjótittlingar eru al-
gengir bæði hér og á Græn-
landi. Flestir hafa hingað til
gengið út frá því að snjótitt-
lingurinn væri staðfugl hér á
landi, enda þótt sólskríkja er
þekkja sundur íslenzkan sum-
arsnjótittling (sólskríkju) og
grænlenzkan. Þetta eitt höf-
um við vitað, en nákvæmar
rannsóknir á þessum deiiitcg-
undum ekki farið frarn. Nú
yrði hægt að gánga úr skugga
um það í vetur, hvort snjó-
tittlingurinn er hér dvelst þá
er sömu tegundar og sá sem
við tókum á Grænlandi í vor,
þrælinn. Fróðlegt er einnig
að bera saman hvernig jurtir
sömu tegundar hafa lagað sig
að hinum mismunandi lífsskil-
yrðum á Islandi og Grænlandi.®
Og eitt enn: á Norðaustur-
Grænlandi ríkir enn ísöld. Við
athugun á gróðri þess nú væri
unnt að gera sér einhverja
hugmynd um gróður á íslandi
þegar ísöld ríkti hér.
^ Dauði í flæðar-
málinu.
— Hvernig höguðuð þið
starfi ykkar?
— Er við komum til Meist-
aravíkur var snjór yfir öllu,
og byrjuðum við á því að veiða
fugla, síðan spendýr: læm-
ingja, snæhéra o.s.frv. Það
kom í hlut Kristjáns að ham-
fletta fuglana og stoppa síðan
haminn með bómull eða hálmi.
Slík verk verða að vinnast
jafnóðum. Síðan tókum við að
safna skordýrum og öðrum
lægri dýrum, og var Hálfdán
þar drýgstnr. Ýms þessara
dýra þekkjum við ekki, og
verða sérfræðingar að fjalla
um þau. Að lokum söfnuðum
við plöntum og þurrkuðum
þær og pressuðum á staðnum.
Gróður er tiltölulega fjöl-
breyttur þar nyrðra, og all-
mikið um falleg blóm og
skrautleg. Mestur er gróður
unpi í hlíðum, því kuldinn af
ísnum við ströndina lætur ekki
að sér hæða. Á sama hátt er
ekki dýralíf í norðurgræn-
lenzkum fjörum: ísruðningur-
inn drepur allan gróður í flæð-
armálinu, og þessvegna engin
lífsskilyrði fyrir dýr.
Vor í Meistaravík.
hvort Island sé vetrarland
hans. Og um leið mundi þá
koma á daginn hvort sól-
skríkjan okkar fer burt á
haustin, og væri þá fróðlegt
að finna vetrarlönd hennar —
hvort hún færi öll til Noregs
eða eitthvað víðar. Það sem ég
hef nú sagt um snjótittling-
inn gildir t.d. einnig um lóu-
— Þetta er fyrsti íslenzki
vísindaleiðangurinn til a:in-
arra landa?
— Já, en verður vonandi
ekki sá síðasti. Gaman væri t.
d. að fara til Jan Mayen, Fær-
eyja og Lapplands; og mætti
verða margs vísari af slíkum
leiðöngrum. Hinsvegar hafa