Nýi tíminn - 28.07.1955, Blaðsíða 12

* •
nyja sToroyggmgu ryrsr sTarrss
Á 25 árum hefur mjólkurhúiS fekiS á
mófi 244 milljónum kg af mjólk
Hinn 5. desember 1929 var fyrst tekið móti mjólk í hinu 'staðan til þess að sjá neytend-
laýreista Mjólkurbúi Flóamanna á Selfossi. í vetur voru J»% í
liðin 25 ár frá því starfsræksia þess hófst. Var þess afmælis
minnzt með mjög niyndarlegri hátíð sem mjólkurbúið efndi til
um síðustu helgi austur á Selfossi.
Síðastliðinn þriðjudag var' Fyrst nú, eftir 25 ára starf, er
biaðamönnum boðið austur á ráðizt í allsherjar endurbygg-
Selfoss til að skoða mjólkur- j ingu liúsa og endurnýjun véla.
búið og fá nokkrar upplýsingar Framkvæmdum þessum er ætl-
um sögu þess og starf þennan að að svara til hinnar öru þró-
aldarfjórðung.
Eftir að Flóaáveitan hafði
tekið til starfa og gefið góða
raun komu fram ýmsar tillögur
um framkvæmdir á Flóaáveitu-
svæðinu, og 1926 skipaði rikis-
stjórnin 3ja manna nefnd ,,til
þess að gera tillögur um, hver1
mannvirki skuli gera á Flóa-
áveitusvæðinu". Nefnd þessi
skilaði áliti 8. nóvember 1927
og lagði til ,,að landsstjórnin
noti heimild viðaukalaga frá
1926 um áveitu á Flóann frá
1917 til þess: 1. að gangast fyr-
ir stofnun mjólkurbús ........“
Nefndin gerði lauslega áætlun
um rekstur mjólkurbúsins, er
ynni úr 3 miiljónum mjólkur-
iítra á ári.
Stofnfundur búsins var hald-
inn 10. desember þá um vetur-
inn, og „skuldbundu sig þá þeg-
ar 52 menn, og áttu 324 kýr‘“.
Formaður bússtjórnar var kos-
inn Eiríkur Einarsson, en aðrir
. í stjórn þeir Dagur Brynjólfs-
son og Eggert Benediktsson.
Egill Thorarensen hefur verið
formaður félagsstjórnar síðan
1931, en með honum eru nú í
stjórn: Sveinbjörn Högnason,
Eggert Ölafsson, Dagur Bryn-
jólfsson og Sigurgrímur Jóns-
son.
Haustið 1928 voru hafnar
byggingaframkvæmdir, og kost-
aði mjólkurbúið fuligert, með
öllum útbúnaði, 333.324,25 kr.
og var þá reiknað með að búið
gæti tekið við 3 milljónum kg.
mjólkur á ári. Fyrsta heila;
starfsárið, sem raunar var 13
mánuðir, var innvegið mjólkur-
magn rúmlega 1,2 milíjónir kg.
En þróunin hefur orðið örari
en nokkurn mátti óra fyrir. Ár-1
ið 1954 var innvegið mjólkur- i
magn 23.7 milljónir kg, 8 sinn- j
um meira en upphaflega var
miðað við er áætlanir voru
gerðar og stöðvarhús reist. Þá
hafði félagsmönnum einnig
fjölgað úr 201 árið 1930 í 1145.
Árið 1930 voru framieiddar um
92 smálestir af skyri, en í fyrra
869 smál. Smjörframleiðslan
hafði aukizt á sarna tíma úr 20
smál. í 161 smál. og ostur úr 28
í 240 smál.
Að sjálfsögðu hefur oft orðið
að endurnýja véiakostinn og
bæta við húsakynni, sem þó hef-
ur, vegna hinnar öru þróunar,
aðeins orðið til bráðabirgða.
unar í héraðinu um allmörg
komandi ár. Er það von stjórn-
ar mjólkurbúsins, að með þess-
um fyrir fjölbreyttum fyrsta
flokks mjólkurvörum.
Jafnframt á hlutur framleið-
andans að batna við það að
teknar vei'ða í notkun nýtízku
vélar og tæki, er hvort tveggja
spara vinnuafl og gera kleift
að fullnýta hráefni, sem áður
voru lítt nýtt, svo sem mjöl-
vinnsla og mysuostagerð, sem
þegar eru tekin til starfa og j
önnur, er siðar munu koma.
Eitt mesta vandamál alls
Mjólkurbú Flóamanna hefur
nú látið íullgera teikningu
af fyrirhugaðri byggingu
sinni. Líkan þetta af frani-
hlið byggingarinnar hefur
Sverrir Haraldsson gert eft-
ir teikningu Skarphéðius
Jóliannssonar arkitekts.
arnir að og frá mjólkurbúinu,
sökum þess, hve svæðið er orðið
stórt, það er að segja allt suð-
urlandsundirlendið frá Selvogi
og austur fyrir Vík í Mýrdal.
Mjólkurbúið á sjálft flesta
bílana, sem flytja að búinu og
eru það rúmlega 30 bilar. sem hjá búinu.
bera frá 3 og upp í 10 toun. Aka
þeir samanlagt um 4000 kni
daglega.
Aðal markaðsstaðirnir eru
Reykjavík og aðrir bæir við
Faxaflóa svo og Vestmannaeyj-
ar. Til Reykjavíkur flytja tank-
bílar búsins frá 25 þús. til 55 I
þús. iítra af mjólk daglega. Þá
eru flutt frá búinu 5 til 10 tonn
af mjólkurafurðum á dag, mun
láta nærri að þessi bílar aki j
samtals um 12 til 15 hundruð
km á dag, þegar farin er Hell-
isheiði.
Frá 5. des. 1929 til ársloka
1954 hefur búið tekið á móti
samtals 244 millj. kg. af mjólk,
Á sama tíma hefur búið selt 126
millj. lítra af neyzlumjólk og
6,7 millj. Itr. af rjóma. Fram-
leidd hafa verið á tímabilinu
10,3 millj. kg af skyri, 1.7
millj. kg af smjöri og 2,7 millj.
kg af osti.
Rúmlega 100 manns starfa nú
um framkvæmdum batni að- 1 tímabilsins liafa verið flutning-
NÝI TÍMINN
Fimmtudagur 28. júlí 1955 — 15. árgangur — 22. tölublað
Sfjórnarflokkarnir lofuSu 100 milljónum i lánsfé, en hafa
afrekaÓ þaS eiff aS leggja niÓur lánadeild smáíbúSa!
Kornið er langt fram á sumar, bezta bygginga-
tíma ársins. Samt heyrist enn ekkert til einræðis-
stjórnar þeirrar sem Sjálfstæðisflokkurinn og Fram-
sókn settu með lögum á þingi í vetur. Eafa fjölmarg-
ir orðið fyrir miklum erfiðleikum vegna þeirrar ó-
trúlegu sviksemi í framkvæmd loforðanna um að-
gang að lánum til íbúðabygginga og íbúðakaupa.
Svikizt lil þessa um
framkvæmdir.
Helmingaskiptamenn Sjálf-
stæðisflokksins og Framsókn-
ar í húsnæðismálastjórninni,
eru: Hannes Pálsson, Jóhannes
Elíasson (Framsókn), Ragnar
Lárusson og Þorvaldur Garðar
Kristjánsson (Sjálfstæðisflokk-
num) og frá Landsbankanum
Gunnar Viðar,
Síór orð, mikil loforð.
Enn eru í fersku minni æsi-
skrif stjórnarblaðanna í þing-
lokin um hina varanlegu lausn
á lánamálum til íbúðabygginga,
sem þeir þóttust hafa fundið
upp.
1 reyndinni voru þetta allt
of lítil og óhentug lán, sem
löggjöfin ákvað, og með svo
háum vöxtum að það fer jafn-
vel yfir okurmarkið. Og hin
varanlega lausn á lánamálun-
um til íbúðarhúsabygginga var
ekki varanlegri en svo, að
þetta óhentuga lánakerfi var
ákveðið til tveggja ára.
En þrátt fyrir þessa hráka-
smiðsiöggjöf stjórnarflokkanna
er neyðin svo mikil og þörfin
svo brýn, að meira ,að segja
þetta lánakerfi hefði verið tals-
verð bót frá því hallærisástandi
á lánamarkaðinum sem ríkt
hefur, og munu menn hafa tal-
ið víst, enda stór orð um það
höfð, að þetta lánakerfi kæmi
tafarlaust til framkvæmda, og
menn gætu reynt að nota sér
þau til bygginga í sumar.
Staðreyndirnar hafa orðið
allt aðrar. Nú er kominn 28.
júlí og húsnæðismálastjórnin,
skipuð eftir helmingaskipta-
reglu Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknar, er enn ekki farin1 ins hafi nú farið forgörðum.
að veita nein lán svo \ifað sé.
Hefur þessi dráttúr komið
mörgum ákaflega illa, ekki
sízt þar sem lánadeild smá-
íbúða var lokað í vor vegna
þessarar lagasetningar. Bank-
arnir loka einnig með öllu fyr-
ir lán til íbúðarbygginga, og
vísa óspart til hinnar nýju
og voldugu liúsnæðismála-
stjórnar, sem heldur að sér
höndum og hefst . ekki einu
sinni til þess að framkvæma
lagaskyldu sína um úthlutun
byggingalána samkvæmt lög-
unum frá í vetur, þó mikill
hluti bezta byggingatíma árs-
Venjuleg lánastoln-
un átti að annast
lánin.
Þannig eru efndirnar á hin-
um stóru orðum Sjálfstæðis-
flokksins og Framsóknar um
byggingarmálin, og einmitt um
íbúðarbyggingarnar spöruðu
þessir flokkar ekki stærstu orð-
in.
Það er krafa almennings að
húsnæðismálastjórnin taki taf-
arlaust til starfa að úthlutun
lánanna. Þessi óskiljanlegi
dráttur er orðinn óþolandi
Á sumiim bæjum er konan ein — og
sumstaðar er bóndinn jafnvel einn

Þrjú hundruð tuttugu og átta bændur hafa leitað til
Ráðningarstofu landbúnaðarins í vor og sumar og óskað
eftir samtals 369 manns. Á sama tíma í fyrra höfðu 366
bændur óskað eftir 409 manns.
Framboð fólks var heldur meira nú en í fyrra, en
ráðningar svipaðar. Mjög tilfinnanleg kvenfólksekla er
nú í sveitunum.
Ráðningarstofa landbúnaðar- meira en nú, svo fljótt á litið
ins tók til starfa um mánaða- J virðist framboðið fullnægja eft-
mótin apr.—maí en tölur um irspurninni, en þannig er samt
beiðnir og ráðningar eru mið-
aðar við síðustu mánaðamót.
Bændur vildu fá 54 karla,
192 konur, 77 drengi og 45
stúlkur.
Framboð verkafólks er nú
allg 422, sem skiptist þamiig:
63 karlar, 135 konur, 133
drengir og 91 telpur. — Á
sama tíma í fyrra var
framboðið alls 397 eða heldur
ekki í reynd, því margt fólk
lætur skrá sig, en er svo ekki
alvara með að ráða sig þegar
til kemur. Þannig verður oft
mikil rýrnun á framboðstölun-
um.
Ráðningar til bænda á
þessu vori hafa tekizt sem
hér segir: ráðnir hafa verið
27 karlar, 73 konur, 60 dreng-
ir og 50 stúlkur, eða alls 210.
Þetta er nokkum veginn sama
tala og var s.l. vor á sama
tíma.
Eitt höfuðvandamál sveit-
anna nú er kvenfólksskort-
urinn, bæði til útivinnu, og
einnig ekki síður til inni-
vinnu, þar sem húsmóðirin
er eini kvenmaðurinn á
heimilinu án allrar aðstoðar
hvað sem fyrir kemur.
Einnig er þannig ástatt á
sumum heimilum að þar er
enginn kvenmaður og bónd-
inn sumstaðar eini karlmað-
urinn á heimilinu.
Ennþá vantar nokkuð af
kvenfólki í kaupavinnu, bæði
til úti- og inniverka. Ráðning-
arstofa landbúnaðarins er í
Ingólfsstræti 8 og síminn
82202.