Nýi tíminn - 17.11.1955, Síða 2

ÍJ) — NÝI TÍMINN — Fimmtudagur 17. nóvember'1955
Hafin endurbygging Lagari
Lengsta brú á íslands, hm 315 m langa Lagar-
fl]ótsbrú, hefur sfað/S / réttaháífa öld
Rahbað við Þorvald Gnðiónsson brúazsmið
\ nm hina nýju stórbm, þá gömlu, sem nú
verður leyst af hólmi — og sitt af hverju
f frá 23 ára starfi við brúarsmíði
Frá fréttaritara Þjóðviljans. Héraði í október.
I>að er eitt hvað á seyði við Lagarfljótsbrú. Maöur er
staddur á Egilsstöðum eitt septemberkvöld og tekur þá
eftir því, aö þaö er komin fjögur skær ljós úti viö brú.
Einhver þorpsbúi segir manni, að brúarsmiðir séu komn-
ir þangaö. Þetta eru ljós á tjöldum þeirra.
— Á hverju byrjið þið?
Gamla Lagarfljótsbrúin er
lengsta brú á fslandi og nú eru
50 ár frá því hún var reist. Það
eru vissulega nokkur tíðindi,
þegar á að fara -að endurbyggja
hana. Fréttaritara Þjóðviljans
þótti ástæða til að segja lesend-
um blaðsins eitthvað frá þessari
framkvæmd og brá sér því að
Lagarfljótsbrú hér um kvöldið
og spurði uppi yfirsmiðinn, Þor-
vald Guðjónsson, til þess að
fræðast af honum um ýmsa
leyndardóma nútíma brúarsmíða.
Þorvaldur er mörgum héraðs-
búum kunnur frá fyrri árum.
Nýlega var hann hér í 2 sumur
í röð og stjórnaði brúarsmíði við
Jökulsá og Keldá í Fljótsdal
og Geitdalsá í Skriðdal. Ekki
hafði hann lengi dvalizt hér
eystra er orð fór að fara af dugn-
aði. hans og vinsældum meðal
allra, sem nokkur skipti höfðu
við . hann. Það talar kannski
skýrustu máli, að þegar hann
hafði iokið brúarsmíðum í Fljóts-
dal og Skriðdal, voru honum og
mönnum hans haldin vegleg
kveðjusamsæti í báðum byggðar-
löguml
Ég hitti Þorvald við brúna
að loknum vinnudegi á björtu
haustkvpldi. og bar upp við hann
erindi mltt, hvort hann vildi
segja mér eitthvað um brúar-
gerðina og lofa mér að hripa
niður handa Þjóðviljanum þann
fróðleik, sem hann miðlaði. Með
því yfirlætisleysi, sem virðist eitt
einkenni Þorvaldar, sagði hann,
að svo heppilega vildi nú til, að
Árni Pálsson verkfræðingur, sem
teiknað hefði nýju brúna, væri
staddur á Egilsstöðum, og myndi
vera miklu betra fyrir mig að
tala við hann.
En ég sat við minn keip og
kvaðst vilja tala. við hann. Féllst
Þorvaldur nú á það og bauð
mér í skála sinn, þar sem við
settumst sinn á hvort rúm og
hófum brúartal okkar.
— Telur þú ekki, að mikíl,
þörf hafi verið á að leysa gömlu
brúna af hólmi? spyr ég fyrst.
— Jú, svarar Þorvaldur, ég
held að það hafi verið síðustu
forvöð. Eins og þú veizt, munaði
minnstu, að gamla brúin færi
í vor, þegar jakaruðningur lagð-
ist að henni og braut 4 ísbrjóta
framan við hana. Þá varð það
til bjargar, að ekki hvessti af
suðvestri.
— Hvernig finnst þér gamla
brúin hafa enzt?
— Hún hefUr dugað svo vel,
að þrátt fyrir aldurinn má segja,
að hún hafi fullnægt þörfinni
allt fram á síðustu ár.
— Verður ekki mikið verk að
gera hina nýju brú?
— Jú, það verður mikið verk.
— Að ganga frá „grunni" und-
ir stöpla og steypa stöplana
sjálfa.
— Er ekki einmitt „grunnur-
inn“ talsvert vandamál hér í
Lagarfljóti?
— Jú, það má segja það, þvi
að grunnur í venjulegri merk-
ingu fæst hér alls ekki! Við verð-
um að býg h$nn til. Undir brú-
Þorvaldur Guðjónsson
Hann stjórnar endurbygglngu
lengstu brúar á íslandi
arstæðinu er leir, sem við verð-
um að telja botnlausan. Þar sem
hver stólpi kemur, verða reknir
þétí niður langir stólpar af svip-
aðri gerð og raflínustólpar. Lík-
ur eru til, að sumsstaðar verði
að reka niður tvær stólpalengdbr.
Þar eð bilið milli stöpla verður
sama og á gömlu brúnni, get-
um við notað í þessa undirstöðu
þá stólpa, sem fyrir eru, og þurf-
um því aðeins að reka niður til
viðbótar. Á þessa undirstöðu
verða svo stöplarnir steyptir.
— Svona brúarstöplar þurfa
líklega að vera mikil bákn?
— Nei, þeir verða einmitt
mjög þunnir og á allan hátt sem
léttastir. Þykktin verður ekki
meiri en svo, að vatnsop nýju
brúarinnar verður jafn stórt og
á hinni gömlu ofan venjulegs
vatnsborðs í Fljótinu. 50 ára
reynsla hefur sýnt, að það er
nógu stórt fyrir, og annarsstað-
ar höfum við ekki lengri reynslu
hér á landi í því efni.
— Nýja brúin að öðru leyti?
— Breidd hennar verður 6,80
m. Ófan á stöplana verða lagðir
5 stálbitar hlið við hlið, á þá
ofan þverbitar og loks trédekk
efst.
— Trédekk?
— Já, trédekk. Það gefur
brúnni sveigjanleika, sem getur
reynzt mikilvægt, ef stöplar
skyldu missíga, auk þess er það
létt. Ef steinsteypt plata hefði
verið gerð á stöplana, hefði hún
orðið um 900 tonnum þyngri en
á þeirri gerð, sem valin hefur
verið.
— Hvernig er farið að því að
steypa svona brúarstöpla? Þarf
ekki vatnsþétt mót, sem vatninu
er dælt úr, áður en steypt er?
— Nei, vatnið fær að vera í
friði í mótunuwi, en það er stumgi e
ið langri trekt niðrí þau og nær
hún alveg til botns. Síðan er
steypunni rennt í mótin gegnum . v
þessa trekt og sezt hún þá alveg í
rólega á botninn án þess að j
þvost nokkuð út.
— Verður unnið mikið i
haust?
— Ef tíðin verður sæmileg,
vonumst við til að geta steypt
eina 5—8 stöpla.
— Er ekki bygging þessarar
brúar erfitt verkefni?
— Nei, ekki held ég það. Ég
held það sé ekki erfiðara en
margt annað. Það verður verst
að eiga við niðurrekstur stólp-
anna, einkum ef hvassviðri verð-
ur og öldugangur, því að fail-
hamarinn er festur á fleka, sem
færður er meðfram brúnni.
' >
— Svo að við vendum nú
okkar kvæði í kross, hvað hef-
ur þú lengi fengizt við brúar-
srhíði?
— Síðan 1932.
— ... og í mörgum lands-
hlutum?
- Mig vantar partinn frá
Reyðarfiðri suður um til Mos-
fellssveitar. í öllum öðrum lands-
hlutum hef ég unnið lengur eða
skemur, t. d. 3 sumur hér eystra.
— Skemmtilegasta verkefni
þitt í brúarsmíðum?
— Brúin yfir Blöndu í Böndu-
dal.
— Hvers vegna?
— Það er hengibrú og það
eru ekki reistar fleiri hengibrýr
hér á landi en svo, að gott má
heita, ef sami verkstjóri lendir
einu sinni á slíku. Flestar brýr,
s.em hér eru reistar eru annars
með líku sniði, og fyrir því
finnst manni mikið til um ný-
breytnina.
— Helzta lán þitt í starfinu?
— Það er tvímælalaust, að
mér hefur tekizt að halda sömu
mönnum lengi í flokki mínum.
Það hafa unnið hjá mér sömu
menn allt upp í 9 sumur sam-
fleytt. Ég tel mesta lán hvers
verkstjóra að geta haft sömu
mennina sem lengst.
— Það er kannski bamalegt
að spyrja svö, en hvers vegna
hefur þú dvalið svona lengi við
þetta starf?
— Mér þykir starfið skemmti-
legt og kýs það öðrum störfum
fremur á sumrin.
— En á veturnar?
— Á veturna vinn ég við
skipasmíðar á Akureyri,
— Ertu ekkert orðinn þreyttur
á flækingnum á sumrin?
— Nei, þetta hefur komizt
upp í vana, svo að á vorin fer
mann að langa til að komast
Starfsmannafélag útvarpsins
vítir útvarpsstjóra
Starfsmannafélag Ríkisútvarpsins hefur samþykkt
með samhljóða atkvæðum, á fjölmennum fundi, vítur
á útvarpsstjóra, Vilhjálm Þ. Gíslason. Munu víturnar
fyrst og fremst hafa beinzt að framkomu útvarpsstjóra
við einn af starfsmönnum stofnunarinnar, sem ieiddi
til þess að hann sagði starfi sínu lausu; hefur hann
starfað við útvarpið flestum mönnum lengur og gegnt
ábyrgðarstöðu.
Samþykkt af þessu tagi mun vera nær einstæð hér á
iandi, og er ekki ótrúlegt að hún dragi nokkurn dilk á
eftir sér. Það er á almannavitorði að allmikils ósam-
komulags hefur gætt innan Ríkisútvarpsins að undan-
förnu, einkum milli útvarpsstjóra og annarra starfs-
marna; og hefur það stundúin birzt í næsta spaugilegu
gervi.
--------------------------------------t
Full ökuleyfissvipting
strax við fyrsta brot
í gær kom. til 1. umr. frumvarp Skúla Guðmundsson-
ar um breytingu á bifreiðalögunum. Ganga breytingar
þessar í þá átt, að herða á ákvæðum laganna varðandi
ölvun við akstur og gáleysi.
Þar er m. a. kveðið svo á:
„Bifreiðarstjóri, sem ekur bif-
reið undir áhrifum áfengis eða
neytir áfengis við bifreiðarakst-
ur, skal sviptur ökuleyfi sínu að
fullu.“
Kvað flutningsmaður tilgang
sinn vera, að draga með þessu
úr þeim tíðu bifreiðarslysum,
sem jiú ættu sér stað og væru
orðin alvarlegt vandamál.
Bjarni Benediktsson, dóms-
málaráðh. skýrði frá því í um-
ræðunum, að farið væri nú að
taka harðar á þessum málum.
Hæstiréttur væri hættur að
dæma til styttri ökuleyfissvipt-
ingar en 6 mánaða og nú um
margra ára bil hefðu engar náð-
anir átt sér stað vegna leyfis-
sviptingar um skemmri tíma en
3 ár. Hinsvegar hefði lagaheim-
ild verið notuð til að stytta niður
i 3 ár ævilanga sviptingu, en þó
aldrei fyrr en viðkoínandi hefði
verið leyfislaus í 3 ár. Áleit
hann eitt áhrifaríkasta ráðið
vera að birta nöfn og dóma allra,
sem dæmdir væru fyrir ölvun
við akstur. Þá sagði hann, að
hér á landi myndi vera strang-
ara eftirlit með bifreiðaakstri í
þessu tilliti en í flestum löndum
öðrum.
Efni í blóðinn ©r vöni
gegn sýkingia
Própeidíii einangrað úr blóði manaia
Vísindamönrmm befur tekizt að einangra úr blóði
manna efni sem veitir vörn gegn hverskonar sýkingu.
Lengi hefur verið ljóst að Reserve háskólans í Bandaríkj-
slíkt efni hlyti að vera th, því
að menn og dýr eru í svo stöð-
ugri snertingu við sýkla að
þeim væri ekki líft ef likam-
inn réði ekki yfir varnarvopni
sem vinnur á flestum sýklainn-
rásum áður en þeim hefur tek-
izt að vinna tjón.
Nýtt undralyf ?
Þetta efni hefur nú fundizt í
blóðinu og hefur hlotið nafnið
próperdín. Vísindamönnum sem
starfa við læknadeild Westem
af stað í brúarvinnuna.
— Að lokum vildi ég spyrja,
hvort þú ættir nokkra sérstaka
ósk í sambandi við starfið?
— Ég mundi óska þess, að all-
ir ungir menn úr bæjunum
mættu einhvern tíma eiga þess
kost að vera úti um landið í
vinnu undir berum himni við
arðbæra þjóðþrifavinnu, segir
Þorvaldur Guðjónsson að lokum.
sibl.
unum tókst að einangra það.
Von vísindamanna er su að
hægt verði að beizla próperdín
svo að hægt verði að beita því
gegn hverskonar sjúkdómum Qg
sýkingum.
Það sem vísindamönnunum
þykir merkilegast við próperd-
ín er virðist jafn órugt
gegn öllum sýklum. Að þvi leyti
er það frábrugðið móteinum,
sem myndast í blóðinu við sýk-
ingu eða bólusetningu en vinna
ekki nema á einni tegund sýkla.
Rottur bezt varðar.
Próperdín fannst fyrst i blóði
dýra og komið hefur í ljós að
næmi tegundanna við sýkingum
fer eftir því, hve mikið er
af próperdín í blóði þeirra.
Rottur hafa allra dýra mest
próperdín 1 blóðinu og þær eru
líka ónæmastar fyrir sýkingu.
Geislaverkun eyðileggur pró-
perdínið í blóðinu og af því
Framhald á 11. síðu.