Nýi tíminn - 15.03.1962, Blaðsíða 11

Þáttur helvítis í þróun
<$>
»09
mu.íönrf Framh'ald af 2. síðu.
..umöá:. pottatialfef. ejr hann hug-
■ leiddi óhamingju fórnardýra
hins illa austurs. — Síðan kom
karlmannlegur og harðgerður
bóndi, kleip hvergi utan af
hlutunum og kvað upp þann
dóm, að öllum fylgjendum hins
illa skyldi varpað i myrkrin úti
fyrir múrum laga og réttar
mannlegs samfélags. Þá var
mikið halelújað bæði með hönd-
um og raddfærum allra sannra
elskenda lýðræðis og mannrétt-
inda, enda stóðu orð bóndans
síðan feitu letri í þeirri vasa-
útgáfu Morgunblaðsbiblíunnar,
sem Alþýðublað nefnist.
r
IV
Þá er næst að athuga, til
Ihvers svona trúarhreyfingar
muni einkum henta. Þær eru
vissulega ekki án vitnisburðar
í mannlegu samfélagi. Skyggn-
umst um á spjöldum okkar eig-
in sögu. íslenzk þjóð hefur fyrr
Mýtt á boðskap um helvíti og
búið undir ógnum banh'faéring-
ar úr mannlegu félagi. Og ís-
lendingar hafa fyrr reynt að
kaupa sig undan þeirra bann-
færingu og helvítiskvölum með
fjáraustri og hvers konar auð-
mýkingu. í hendur kirkna og
klaustra komst mikill hluti allra
jarðeigna í landinu á einni tíð.
Mikið af því var fengið sem
gjöf, þar sem menn voru að
gefa fyrir sálu sinni eða kaupa
sálir ástvina sinna frá kvölum
ihelvítis, og fóru viðskiptin þá
oft fram í friði og rósemi. En
Ihitt kom líka fyrir, að hinir
miklu trúboðar heimtuðu gild-
ari framlög en þeir fengu með
'góðu móti, og þá var reitt hátt
til höggs. Jafnvel hinir þÆk-
mestu menn, sem hvergi blikn-
uðu fyrir hótupum um vítis-
kválir, voru. yfirbugaðir af al-
mennri fordæmingu á hinum
útskúfaða og einangrun frá
mannlegu samfélagi. f örstutt-
um ágripum af sögu fslands
þykir ástæða til að geta þess,
hvernig þeir biskuparnir Ólafur
Rögnvaldsson og Gottskálk
grimmi beygðu hina harð-
skeyttu höfðingja Hrafn Brands-
son og Jón Sigmundsson í duft-
ið og skildu ekki við, fyrr en
þeir höfðu kúgað af þeim allt
þeirra jarðgóss og siðasta eyri
og komið konum þeirra og
fjölskyldum í eymd og niður-
lægingu,
,,Ó kirkjunnar hornsteinnj. þú
helvítis bál, þú hræðslunnar
uppsprettan djúpa“, sagði Þor-
steinn Erlingsson, þegar hann
sá þrekmennið í brjálaðri ör-
vilnan af ótta við kvalir hel-
vítis. Nú er helvítiskenningin
ekki lengur hornsteinn kirkj-
unnar, enda er kirkjan ekki
lengur það forustuafl kúgunar-
valda mannkynsins, sem hún
var um skeið. En nú er það
kapítalisminn, sem er að afla
sér hornsteins með nýju helvíti,
sem á að henta til sömu hluta.
og fyrr. Enn skal það vera sú
,,hræðslunnar uppsprettan
djúpa“, sem beygja skal „bug-
aða sál til botns hverja and-
styggð að súpa“, Og um fram
al'lt skal það notað til að kló-
festa efnisleg verðmæti almenn-
ings yfir í hítir hinna nýju
drottriénda. Það er engin tilvilj-
un, að helvítiskenningin er að
nýju hafin til vegs á íslandi
í sama mund og síhækkandi
hundraðstafa er tekin af laun-
um hvers einasta launþega. Og
í kjölfar þess fást enn feitari
drættir. Brátt koma hús alþýðu
manna hvers af öðrum og at-
“Vinriútækír heriftar, jarðir bænd
ariria srriátf 'ög smátt, þega
fram líða'stúndir, og því ægt
legri verður skriðan), því lengui
sem hún rennur. Og fjöld
launþega og smáatvinnurekendí
styður fastlega þessar kúgunar
aðgerðir gegn sjá'lfum sér
trúaflegri alvöru, þar sem þei
hyggja, að með því einu mót
megi þeir forðast það víti, sen
þeim að öðrum kosti er fyrir
búið. Þeir vilja gefa öll sít
efnislegu gæði fyrir sálu sinn:
En eitt er ótalið, sem geri.
þessa nýju helvítiskenningu enr
skaðvænlegri fyrir íslenzk
þjóðlíf en hin eldri var. Þót
kaþólska kirkjan væri alþjóð
leg stofnun, þá var íslenzkí
kirkjan tiltölu'lega sjálfstæð, of
auðæfi hennar voru íslenzl
auðæfi. En þar kom með nýjj
skipulagi kirkjumála utanlands
að öll þessi auðæfi, sem kirkj
an hafði kúgað af íslenzku al
íþýðunni, hurfu í hít erlend
konungsvalds og varð nýtt kúg
unartæki í höndum þess. O;
það tók aldir að fá fjöldann all
an af vildisjörðum aftur í eig1
íslenzkra manna.
Hvers má þá vænta, þega
hið nýja kúgunarvald, sem læt
ur svipu nýrrar helvítiskenn
ingar hvína yfir höfðum landí
búa og tekst að trylla mikim
hluta þeirra, kynnir sig þega
í öndverðu sem erindreka hin
alþjóðlega auðvalds og heimta'
hverja stórfórnina af annnrri i •
altari þess? ísland skal látií
af hendi sem herstöð og þv
stillt sem skotmarki fyrst;
kjarnorkusprengjunnar, ■ sen
send væri í upphafi nýrra'
heimsstyrjaldar til að lam;
sóknarmátt bandaríska herveld
isins. Islenzk landhelgi skal af
hent Bretum sem þakklætis
vottur fyrir það, að þeir eini
þjóða hafa beitt okkur hervaldi
og Þjóðverjum síðan boðið '
kjölfarið. Og nú er verið a''
undirbúa það, að íslenzk at
vinnuréttindi og allar íslenzka
auðlindir verði lagðar í alþjóð
legt púkk, þar sem alþjóðleg
auðmagn og alþjóðleg mann
mergð mundi á fáum áratugur
drekkja öllu því sem heitir ís
lenzkt sjálfstæði, íslenzk tung:
og íslenzk þjóðartilvera. Slít
ráðstöfun er óframkvæmanleg
nema meirihluti þjóðarinna'
fáist til að gefa sig á val<
brjáluðu trúarofstæki í þein
anda, sem Varðberg prédikar.
Jón Trausti gerði áhrífamikl:
skáldsögu, sem heitir Söngva
Borga. Þar er byggt á sannsögu
legum atburðum úr lífi þessara'
Söngva-Borgu sem var dótti'
Jóns Sigmundssonar, sem áðui
er getið, og eitt átakanlegast:
dæmi íslandssögunnar um fórn
ardýr helvítiskenningarinna'
gömlu. Söngva-Borga átti þ<'
tungutak föður og móður o{
söngva genginna kynslóða ættf
sinna, og þeir vörpuðu stöki
geis'lum inn í rótlaust líf henn
ar. Þið ættuð að lesa þá sögi
og gera ykkur það Ijóst, að þaí
er ekki víst, að afkomendu'
okkar verði þeirra auðæfa að
njótandi, ef núverandi kynslóí
lætur í iriinni pokann fyrir hel
vítisógnunum þess Gottskálk:
grimma, sem nú reiðir svipi
bannfæringarinnar yfir hverj
um þeim, sem sýnir manndái
til að verja réttindi alþýðu oj
standa á grundvelli heilbrigðr
ar yfirvegunar og ættjarðarholl
ustif. '*mr
Gunnar Benediktsson.
EVRÓPSKIR HOFUNDAR
HALDA ÞING í FLÓRENS
FLÓRENS — Dagank
marz verður haldið hér í Flórens
þing evrópskra rithöfunda og
munu sitja það um 300 rithöf-
undar frá flestum löndum Evrópu
þ.á.m. sjö nóbelsverðlaunahafar:
Halldór Kiljan Laxness, Ivo
Andric, Francois Mauriac, Salva-
tore Quasimodo, Hermann Hesse,
T. S. Eliot og Bertrand Russel.
Auk Kiljans sækir Tho,r Vil-
hjálmsson þíngið frá íslandi.
Til ráðstefnunnar er.. boðað af
Evrópska rithöfundasambandinu
(Comunitá europea degli scrittori)
sem stofnað var fyrir tveimur
l i ■ 1 X ' '
lárusn * fjírir frumkvæði ítalska
rithöfundarins; G. B. Angioletti.
Sambandið hefur haft aðalstöðv-
ar sínar í Napoli, en þær hafa
nú verið flutt til Flórens.
Helzta mél á dagskrá þingsins
verður „samband rithöfunda við
kvikmyndir og sjónvarp" og
liggur skýrsla. fyrir því um það.
Ritari sambandsins, Giancarlo
Vigarelli, skýrði blaðamönnum
hér frá þinginu og gerði jafn-
framt grein fyrir starfsemi og
markmiðum sambandsins. Hann
sagði m.a.: „Ráðizt hefur verið
á Evrópska rithöfundasamband-
Öðru vísi mér áður brá
Þann 20. febr. sl. birtist í
skozka blaðinu Glasgow Her-
ald frétt þess efnis að Sovét-
ríkin hefðu fallizt á að taka
upp viðræður við brezku
stjórnina um framlengingu
fiskveiðiréttinda Breta í sov-
ézkri landhelgi. Tónninn í
þessari frétt er nokkuð öðru-
vísi en maður á að venjast
í brezkum blöðum þegar
landhelgismál íslendinga eru
þar á dagskrá. I fréttinni seg-
ir m.a.:
,,Raunverulega eru þetta síð-
ustu stóru flatfiskimiðin, ut-
an Norðursjávar, sem Bretar
hafa aðgang að síðan Islend-
ingar færðu út landhelgislínu
• Styrkur feæjar-
sjóðs til skákmanna
<§> Á síðasta fundi borgarráðs
Reykjavíkur var samþykkt að
veita Skáksambandi íslands
vegna Taflfélags Hreyfils 10
þúsund króna styrk. Svo sem
áður hefur verið skýrt frá í
fréttum mun Taflfélag Hreyf-
ils sjá um skákmót norrænna
sporvagnastjóra er það verður
haldið í Reykjavík 1963.
sína og síðasta stóra svæðið
þar sem þeir geta fiskað upp-
að 3 mílum. Þeir hafa verið
útilokaðir frá vissum svæðum
af öryggisástæðum eingöngu.
Viðhorf Sovétríkjanna er
skiljanlegt. Þau álíta að auk-
in ásókn togara frá Atianz-
hafi á þeirra mið gæti leitt
til. ofveiði.“
Herskip ráðast á
fiskibáta
KAIRO 8/3 — Egypzka dagblaðið
Gumhouria tilkynnti í dag að
flotasveit frá Saudi-Arabíu hefði'
í dag ráðist á egypzka fiskibáta
á Rauðahafinu. Árásin átti sér
stað nálægt suðurodda Sinai-
skaga, á yfirráðasvæði Egypta-
lands.
í' Beirut Var sagt að sámbúð
Saudi-Arabíu og Arabíska sam-
bandslýðveldisins myndi við
þennan atburð versna. enn. Talið
er að árás þessi geti leitt til
þess að stjórnmálasamband milli
landanna verði rofið, pílíagríms-
ferðir múhameðstrúarmanna . til
Mekka verði stöðvaðar og "barida-
lagi Arabaríkjanna bannað að
haida fundi sína í Riyadh.
Olíufélagið fyrir retf
Framhald af 1. síðu.
flutti inn, væri fenginn á leigu
og fengið aðflutningsgjöld reikn-
uð samkvæmt því.“
Gjaldeyrissvik
„3) Þá eru sömu menn ákærð-
ir fyrir að hafa vanrækt að
standa gjaldeyrisyfirvöldum
skil á ýmsum gjaldeyristekjum
félaganna, bæði í Bandaríkjun-
um og Englandi. Þeir Haukur
Hvannberg, Jóhann Gunnar Stef-
ánsson og Vilhjálmur Þór eru á-
kærðir fyrir að hafa á árinu
1954 ráðstafað $ 145.000.00 af inni-
stæðu Olíufélagsins h/f á reikn-
ingi þess hjá Esso Export Cor-
poratioh til Federation of Ice-
land Co-operative Societies
New York án leyfis gjaldeyris
yfirvalda og ekki gert þein
grein fyrir þessu fé fyrr en 25
febrúar 1957. Jafnframt er Hauk
!3ur"áÍcærÖúíí” fýrir að hafa í bréf
til gjáldeyfiseftirlitsins 28. oktí
ber 1955 skýrt ranglega svo íré
að ógreiddir væru enn $ 145.00P
00 af tekjum Olíufélagsins fyri
leigu á olíugeymum, enda þót
fjárhæðin hefði verið greidd þeg
ar á árinu 1954. Þá er Haukui
einnig ákærður fyrir að hafa I
bréfi til gjaldeyriseftirlitsins 25
febrúar 1957 skýrt ranglega sv>
frá að fyrirfram greiddar leigu
tekjur fyrir olíugeyma fyri’
tímabilið 1957—1961 næmu $ 18C
538.46 í stað $ 224.000.00 og fyri'
að hafa vanrækt áð standa sld
á mismuninum. Ennfremur es
Hauki gefið að sök, að hani
hafi leynt gjaldéyrisyfirvök
tekjum- að: fjárhæð $ 5.056.93 fyr
ir staðgreitt benzín og olíur i
Kéflavíkurflugvelli, en hann e
einnig ákærður fjirir áð haf
dregíð sér þetta fé, sbr. 1. hé
að fráman.“
Bókhaldsfalsanir
„4) Loks eru þeir, sem nefnc'
ir eru í lið 2 hér að framan, i
kærðir fyrir vanrækslu í bók
haldi félaganna. Einnig er Haúk
ur Hvannberg ákærður fyrir a'
hafa látið færa . margvíslegc
rangar færslur •{ bókhaldinu.
Dómkröfur ákæruvaldsins er
þær, að ákærðir verði dæmdi
til refsingar, til greiðslu -skaðí
bóta ef þeirra verður krafizt, o
greiðslu sakarkostnaðar. Þá er,
stjórnir félaganna ákærðar til aí
sæta upptöku á andvirði ólög
lega innfluttrar vorú;. áð fjárhaét'
samtals kr. 280.826.00.“
Dómarar skipaðir
„Mál þetta er höfðað fyri
sakadómi Reykjavíkur, en dóm
arar í því, samkvæfnt umboðs
skrá, eru Gurinár Helgasot
héráðsdómslögmaður, og Guí
mundur Ingvi Sigurðsson, hæsta
réttarlögmaður.
Ragnar Jónsson, hæstaréttar
lögmaður, hefur verið skiprfðn
sækjandi málsins í héraði.“
Skristofa saksóknara ríkisint
9. marz 1962.
K

ið og það sakað um að verÉ
pólitískur félagsskapur. Sé það
pólitík að efna til samvinnu allrtí
Evrópuþjóða um menningarmál*
þá er félagsskapur okkar póll4
tískur. Við játum einnig á okk-
ur afskipti af stjórnmálum, e§
það er pólitík að vinna gegSÍ
stríði“.
Frá því sambandið var stofBá
að hefur félögum þess fjölgaS
úr tveimur hundruðum í eilá
þúsund og það hefur staðið fyriít
margskonar samskiptum rithöfti
unda og annarra menntamanna í|
Evrópu. Nýr forseti sambandsinS
verður kosinn á þinginu í Flóni
ens og er búizt við að það veröl
ítalski höfundurinn Giuseppð
Ungaretti.
Útyarpsahnáll
Framhald af 4. síðu.
ur fyrst og fremst, ekki aðeirtS
blindur maður. Hann gerift
kröfu til að mega kenna til
í stormum sinna tíða, þar með
telur hann sig eiga rétt á a!f
fella sleggjudóma og taka aftí
leiðingum þess, rétt eins og
hinir sjáandi. Eins og hindioi
sem þráir vatnslindir, svo aS
notaður sé texti Einars Páls<}
sonaij. þráir blindur maðuSJ
heiminn utan vítahringsinS;
Og eins og fanginn í kvæðí
Óskars Wildes, sem horfði me$
áfergju lífsþorstans á þá litlií
rönd heiðs himins er hanni
fékk greint gegnum fangelsrf
isgluggann, þannig horfijf
blindur maður gegnum myrkp*
ið og burt frá sjálfum sér, I
áttina til þess heims sem háriffl
skynjar handan myrkursirisSj
því hann veit að sá heimuö
er þrátt fyrir allt einnig hanS
heimur.
En svo kemur Einar Páls^
son og ségir við okkur: Ég beSS
mikla virðingu fyrir ykkutf.j
elskurnar mínar, svo framaiV
lega, sem þið haldið .ykkuS
við myrkrið og kannið þaí
til botns, í von um að getaí
fiskað þaðan upp einhverjfO
mikilsverða lífsspeki. En uirti'
fram allt, látið okkur hinun&
sjáandi það eftir að kveð£
upp sleggjudómæ
Ég skal fúslega viðurkennsjj
að ég átta mig ekki á þv5*
hver hinn eiginlegi tilgangji*
Einars Pálssonar hafi verið
með flutningi þessa ei’indis«|
Var ræðumaður í raun og
veru sú hin þyrsta hind, seitli
leitaði í einlægni að upp.
sprettum guðdómsins? Eða vaH
hann einungis að gera leit atf
einum ákveðnum blindún®
manni, er hanri taldi að hefðí
villzt af sínum rétta bás og
inní almenning sjáandi manna*
etjandi kappi við þá um aj
fella sleggjudóma? I
Skúli Gttðjónssen. I
'Fimmtudagur 15. marz 1962 — NÝI TÍMINN — (H