Litli Bergþór - 01.05.2008, Blaðsíða 17

Vatnsleysa fyrir 70 til 80 árum. Gamla þinghúsið fremst til
vinstri (skúrinn hefur verið rifinn), þá vesturbærinn, (tveggja
hæða hús með brotnu þaki og tvö ris). Hægra megin við hlaðna
vegginn er austurbærinn (tvö ris og skúr) og hlaða til hægri.
Nöfn tveggja þessara stjórnarmanna, Páls
Þorsteinssonar, sem bjó lengi í Borgarholtskoti, og
Þorsteins Finnbogasonar, koma ekki fyrir aftur í
bókum félagsins. Haft var eftir Páli að hann hefði
aldrei gengið í það og Þorsteinn mun hafa flutt úr
sveitinni um vorið. Dóttir hans var Katrín, sem ólst
að hluta upp á Bóli en var síðan húsmóðir í Fellskoti.
Fyrstu starfsárin
Veigamesti þátturinn í starfi Ungmennafélagsins
fyrstu áratugina var fundarstarfið. Um það eru til
allgóðar heimildir, þar sem eru fundargerðirnar. Þær
eru mjög greinargóðar og virðast því nokkuð traustar
heimildir. Töluvert er gert hér af því að taka
orðréttar greinar upp úr þeim, og eru þær skáletraðar
og afmarkaðar með tilvitnunarmerkjum
Allir ungmennafélagsfundir á árunum 1908-1927,
nema þeir sem haldnir voru úti, munu hafa verið í
gamla þinghúsinu á Vatnsleysu. Það var vestast í
bæjaröðinni og stóð eins og við vesturhlið
íbúðarhússins á Vatnsleysu I. Var það sambyggt
svonefndu stofuhúsi í Vesturbænum, en það var
rifið áður en íbúðarhúsið var byggt 1937 og mun
húsið hafa verið reist á sama stað. Ekki er til nein
lýsing á þinghúsinu, en bæði af frásögnum þeirra er
það muna og mynd, sem til er af því, má ráða að
það hafi verið all reisulegt hús. Líklega um átta m
langt og sex m breitt. Veggir munu hafa verið um
þrír m háir og á því var töluvert ris. Það var úr
timburgrind og klætt með þakjárni að utan og panel
að innan. I því var timburgólf. Við vesturhlið þess
var lítill skúr úr sama efni og húsið, og var gengið
inn í hann að suðvestanverðu.
Næsti fundur er haldinn 26. júlí 1908. A honum
voru 20 félagar, og var Sveinn Eiríksson í
Miklaholti valinn fundarstjóri, „ og nefndi hann skrif-
ara Viktoríu Guðmundsdóttur á Gýgjarhóli “, eins
og segir í fundargerðinni.
A fundinum eru tekin fyrir þrjú mál auk erindis
manns, sem þar var gestur.
„ Eftir það glímdu menn nokkra stund, Þá œfðu
karlmenn nokkrar íþróttir, svo sem hlaup, stökk o.
fl. þess háttar. Loks var tekið að dansa og skemmti
fólk sér alllengi við það. “
A 2. fundi 1. félagsár, eins og fundurinn 6. sept-
ember 1908 er skráður í fundargerðabókinni, er
fyrsta mál á dagskrá undirbúningur undir veturinn
og er Þorfinnur Þórarinsson framsögumaður. Taldi
hann þurfa „Ijós, kaffi ogfleira þvífiindirnir yrðu
flestir haldnir um nœtur. “ Hann býst við að kaffi
fáist á fundarstað en telur heppilegra að félagsmenn
leggi það til sjálfir og best að fá maskínu og olíu-
lampa leigð yfir veturinn.
Bergur Jónsson stingur upp á því að leitað verði
eftir samstarfi við sveitarfélagið um kaup á þessum
áhöldum og leggi það til a. m. k. helming verðs, „og
hvorutveggja vœri brúkað í þarfir bæði sveita- og
ungmennafélagsfunda. “ Var þetta samþykkt og
Þorfinni falið að semja við oddvita, en Sveinn í
Miklaholti „tók að sér að hugsa fyrir kaffi og olíu til
vetrarins. “
Annað félagsár
Fyrsti fundur á öðru félagsári er aðalfundurinn 7.
nóvember 1908, þar sem endanlega er gengið frá
stofnun félagsins, en alls voru haldnir fimm
félagsfundir þetta starfsár. Auk aðalfundarins voru
þeir eftirfarandi:
Annar fundur laugardag 6. desember 1908,
fundarmenn 11 félagar og sjö „utanfélagsmenn".
Þriðji fundur laugardag 6. febrúar 1909, fundarmenn
12 félagar „ og nokkrir utanfélagsmenn “.
Fjórði fundur sunnudag 4. apríl 1909, fundarmenn
17 félagar.
Fimmti fundur sunnudag 25. júlí 1909, fundarmenn
12 félagar „og nokkrir utanfélagsmenn “.
Formaður setur alla fundina og stjórnar þeim nema
þeim þriðja, þar sem hann er ekki mættur, og er
Guðríður systir hans kjörin fundarstjóri samkvæmt
uppástungu. Ritari skrifar alltaf fundargerð.
Umræðuefnin á fundunum eru af ýmsum toga, og
snerta flest starf félagsins. Fyrsta mál, sem greint
verður frá hér, er þriðja mál á dagskrá fjórða fundar.
Það hefur fyrirsögnina: „Mega ungmennafélagar
drekka áfengi?“ Jón Jónsson á Laug er frummæl-
andi og „beindi þeirri spurningu til formanns
Ungmennafélagsins, hvortfélagsmenn mættu
bragða áfenga drykki og hvaða hegning vœri lögð
við brot á bindindisákvœði félagsins.“ Þorfinnur
segir „engin bein ákvœði vera til um það efni.“ A
hann þar vísast við hegningu, þar sem samkvæmt
lögum skulu allir félagsmenn vera bindindismenn á
vín. Síðan segir: „Tjáði sig algerlega mótfallinn
öllum sektum en sýndist vel viðeigandi að beita
tiltali við fyrsta brot en láta varða burtrekstri úr
félaginu, efmikil brögð væri að eða kœmi oft fyrir
hinn sama. “
Viktoría „k\>að sér illa við að nokkur grunur lægi á
félagsmönnum um víndrykkju. “ Hún segir síðan frá
því „að unglingur einn úrfélaginu hefði fyrir mis-
17 Litli Bergþór