Landneminn - 01.12.1948, Blaðsíða 11

Komst leiðangur ungra Norðurlandabúa inn í miðja Norður-Ameríku árið 13G2? — Skilaboðin, sem
greina frá hörmungum þeirra, voru lengi vel álitin söguleg fölsun, en nú eru vísindamenn farnir að
tala um þau sem „merkustu fornleifamar, er fundizt hafa í Norður-Ameríku fram til þessa."
Rúnasteínnínn frá Kensington
Bandarískir sagnfræðingar liafa nú i höndnm sér heillandi
viðfangsefni. Komst norskur riddari, Pátl Knútsson að nafni,
með leiðangur 40 vopnaðra trúboða til upptaka Rauðárinnar
í Minnesota-fylki 130 árum áður en Kólumbus fór sina fyrstu
ferð vestur um haf? Sannanir fyrir slíkum leiðangri hafa
verið að tínast fram í dagsljósið síðastliðna hálfa öld og eru
nú komnar á það stig, að sumir helztu fornfræðingar Banda-
ríkjanna telja ævintýri Páls Knútssonar og manna hans sögu-
iega staðreynd.
Þrjú atriði sem styðja þessar skoðanir.
Það, sem styður þessar skoðanir, er í fyrsta lagi: Páll
Knútsson, lögsögumaður, einn hinna áhrifamestu manna við
hirð Magnúsar konungs Eiríkssonar, fyrsta drottnara hins
sameinaða ríkis Noregs og Svíþjóðar, fékk um það skipun
frá konungi sinum á öndverðum vetri 1354, að safna um sig
flokki manna í því augnamiði að leggja upp í ieiðangur til
að finna þá, sem enn kynnu að vera lifandi afkomenda hinna
horfnu, íslenzku nýlendubúa á vesturströnd Grænlands, óg
hjarga sálum þeirra frá glötun. Gera má ráð fyrir, að leið-
angur þessi hafi lagt i haf snemma na'sta vor. Siðan fréttist
ekkert til hans.
I öðru lagi:Fyrir 50 árum rakst sænskur landnemi á sér-
kennilegan stein, fólginn milli trjáróta nálægt Kensington í
Minnesota-fylki. Á stéttar hliðar steinsins er skráð með rúna-
letri lýsing á því, hvernig indíánar hafi stráfellt flokk leið-
angurmanna. Sé gengið út frá þvi, að steinninn geymi sög\i-
lega staðreynd, hljóta hinir ógæfusömu að hafa verið menn úr
leiðangri Páls Knútssonar. Ártal er greypt í steininn: 1362.
I þriðja lagi: Á miðju s.l. sumrí var steinn þessi fluttur i
Smithsonian-safnið í Washington. Dr. Matthew W. Stirling, for-
stjóri þeirrar rannsóknardeildar Bandarikjastjórnar, sem fjallar
um ameriska þjóðfneði, lýsti þvi yfir, að steinninn væri „að
öllum líkindum meðal merkustu fornleifa, sem fundizt hafa í
Norður-Ameriku fram til þessa.“
Mótbárur breytast í sannanir.
Þegar Kensington-steinninn fannst fyrst, lýstu vísindamenn
því almennt yfir, að hann væri barnaleg tilraun til sögulegrar
fölsunar. En á þeim 50 árum, sem síðan eru liðin, liefur af-
staða visindamannanna gjörhreytzt, og nú er svo komið, að
þau atriði, sem áður urðu þess valdandi að vísindamenn af-
neituðu honum, þykju i dag órækastar sannanir fyrir því,
að hann sé með öllu ófalsaður.
Einn aj starjsmönnum Smithsonian-safnsins rannsakur
Kensingtonsteininn.
Á því eru fyllstu líkur, segja fornfræðingar nú, að maður
nokkur, sem í hæsta lagi einn af hverjum milljón Iiandarikja-
ntönnum hefur heyrt um fram til þessa, liafi orðið fyrstur hvitra
manna til að stjórna skipulögðum rannsóknarleiðangri inn í
LANDNEMINN 11