Landneminn - 01.05.1954, Blaðsíða 2

Einar M. Albcrtsson frá Siglufirði
sendi blaðinu þessa ^rein nm
Vandamál dreifbýlisæskunnar
1 dálkum LANDNEMANS hef-
ur nokkuð verið ritað um vanda-
mál æskunnar og hefur þá að von-
um mest verið vikið að vandamálum
Reykjavíkuræskunnar, s.s. húsnæð-
isvandamálum og skorti á viðun-
andi uppvaxtarskilyrðum. Vandamál
æskunnar eru mörg í voru þjóðfé-
lagi og flest ná þau til hennar hvað
svo sem búsetu líður. En sum eru
staðbundin. Æskulýður dreifbýlis-
ins, — sveitanna, smáþorpanna og
bæjanna kringum landið á við mörg
og erfið vandamál að stríða, —
vandamál, sem ekki verða leyst nema
á þjóðfélagslegan hátt.
Á síðustu árum hefur meira eða
minna atvinnuleysi herjað þorp og
bæi á vestur-, norður- og áustur-
landi. Aflabrestir meiri og minni á
bæði þorsk- og síldarvertíðum hafa
lamað miög atvinnulíf hinna smáu
staða. Félaus hreppa- og bæjafé-
lög ha<a staðið uppi vanmegna að
bæta úr bessu ástandi af eigin ram-
leik og hafa bví gert út sendinefnd-
ir eftir sendinefndir til að leita á-
siár og aðstoðar hins opinbera, Al-
þinfris og ríkisstiórna. En þær ferð-
ir bafá ekki allar orðið til fjár.
Fólk smástaðanna við sjávarsíðuna
á ekki sömu náðar að njóta fyrir
augum valdhafanna og blessaðar
sauðskepnurnar í sveitum austan-
lands fyrir nokkrum árum, þegar
ríkisstiórnin þáv. ótilkvödd veitti
4—5 millj. kr. aðstoð til fóðurkaupa
búpeningi til handa. Öllum fannst
þetta fallega gert og bera góðu hug-
arfari vitni. En þverstaða og tregða
þessara og annarra valdhafa gegn
úrbótum á atvinnuleysi og skorti
hundraða og oft þúsunda verka-
manna í sjávarþorpum og bæjum
kring um landið, liefur líka þótt
bera vitni hugarfari valdhafanna.
Og Lokaráðið hefur upp á síðkastið
orðið það að senda svo og svo stóra
hópa atvinnuleysingja suður á
Keflavíkurflugvöll til starfa fyrir
hernámsliðið.
Æskulýður þessara staða hefur
fengið að kenna á atvinnuleysinu.
Ein afleiðing þess er að tæplega
aðrir en menn á bezta aldri fá vinnu.
Eldri menn og unglingar eru snið-
gengir eins lengi og mögulegt er.
Og ef þörfin krefur eru eldri menn-
irnir látnir ganga fyrir. Það er því
síður en svo að hinir ungu þegnar
séu boðnir velkomnir til starfa fvr-
ir þjóðfélag sitt og land. Miklu
heldur er, að þeim mæti hið kulda-
lega svar: Þér er ofaukiS, ekkert er
handtn þér aS gera.
En á síðuslu mánuðum hefur
svarið verið: ÞaS vantar menn á
Keílavíkurilugvöll, þú getur fariS
þangafi. Og þangað neyðist æsku-
fólkið, sem enaa vinnu fær í heima-
högum, til að fára. En þar er hvorki
unnið fyrir íslenzkt þjóðfélag né
íslenzk hrjóstur grædd. Þar er landi
eytt í stað þess að græða og byggja
land, þar er dýrmætum þjóðfélags-
legum kröftum, verðmætum, sóað
til fánýtis. Með þessu er þó ekki öll
sagan sögð. Meginkjarni æsku-
lýðsins í þorpi eða bæ er^ farinn,
flúinn á náðir hernámsmanna. Vist-
in líkar þar yfirleitt illa þegar til
kemur, spilling á fleslum sviðum
umlykur allt og alla. Veganestið að
heiman, ástin á íslenzku þjóðerni og
tungu heyr harða baráttu gegn hin-
um fjandsamlegu erlendu áhrifum.
Baráttunni líkur oftast á annan
hvorn veginn: uppgjöf fyrir spill-
ingunni til að halda atvinnunni eða
flótti frá hvoru tveggja. Og þá hefst
að nýju leit að atvinnu meðal sam-
landanna og þá helzt þar sem ein-
hvers er að vænta, í Reykjavík eða
nærliggjandi stöðum. Oftast tekst að.
fá þar vinnu, þar ílengist svo hinn
ungi þegn, en átthagarnir verða æ
fátæka.ri af íbúum og lífið þar æ
erfiðara þeim fáu, sem eftir sitja.
Islenzka æska! Er ekki mál að
þú rumskir og lítir í kring um þig?
Sérðu ekki að hverju stefnir? Hugs-
arðu ekki um hverja byrði er ver-
ið að leggja á herðar þínar til að
bera í framtíðinni? Sérðu ekki, að
þeir rembihnútar, sem nú reyrast æ
fastar í öngþveitisflækju þjóðmál-
anna. í höndum núverandi valda-
manna, torvelda þér allt starf þeg-
ar til þinna kasta kemur í þjóðfé-
laginu?
Veiztu ekki að afglöp þeirra og
óhappaverk lenda á þér beint eða
óbeint, — að í þinn hlut kemur að
létta af þjóðinni því oki, sem þeir
liafa á hana lagt. Finnst þér ekki
tími til kominn að grípa í taumana,
nú strax, og firra sjálfa þig erfiði
og vandræðum með því að víkja
þessum herrum frá, en setja í stað-
inn aðra, sem þú getur treyst til
góðra verka? Reynslan sýnir, að
stefna Sósíalistaflokksins til lausnar
á vandamálum dreifbýlisins er rétt.
Því ber þér, æska, að kynna þér
hana og berjast fyrir henni.
10 LANDNEMLNN