Neytendablaðið - 01.04.2000, Page 6

I stuttu máli
Hjá GuðjónÓ fyrsta íslenska prentsmiðjan
sem nota má Svaninn á prentverk sitt
Siv Fríðleifsdóttir umhverfisráðherra afhendirforsvarsmönnum Hjá GuðjónÓ Svaninn, norrœna
umhverfismerkið. Þeir eru frá vinstri Þórleifur V. Friðriksson, Sigurður Þorláksson og Ólafur
Stolzenwald.
Prentsmiðjan Hjá GuðjónÓ
varð fyrst íslenskra prent-
smiðja að fá leyfi til að nota
Svaninn, norræna umhverfis-
merkið, á prentverk sitt, enda
fullnægir prentsmiðjan kröf-
um merkisins um fjölmarga
þætti sem snúa að umhverfis-
málum. Eitt íslenskt fyrirtæki
hefur áður fengið merkið á
framleiðslu sína, Frigg hf. á
þvottaefnið Maraþon milt.
Strangar kröfur
Viðmiðunarreglur fyrir prent-
að efni voru samþykktar 1996
og voru það fyrstu reglurnar
sem settar voru fyrir verkferli
frá upphafi til loka. í hefð-
bundinni prentframleiðslu
koma mörg mengandi efni við
sögu og áhættan á mengun í
ferlinu er mikil. Til að geta
notað Svaninn eru gerðar
strangar kröfur um losun á
þungmálmum við filmufram-
leiðslu og prentun og um
notkun á prentlitum og
hreinsiefnum, sem mega
hvorki innihalda rokgjörn
leysiefni né þungmálma. All-
an úrgang sem myndast við
framleiðslu prentaðrar vöru
þarf að flokka og koma til
endurvinnslu eða ábyrgrar
förgunar. Prentsmiðjan þarf
að halda nákvæmt bókhald
yfir alla þætti sem notaðir eru
í prentferlinum, svo sem um
innkaup hráefnis, orku- og
vatnsnotkun og um öll úr-
gangsefni, en prentsmiðjunni
ber að minnka það hlutfall af
úrgangsefnum sem fer til
förgunar.
Svanurinn skiptir miklu
Kaupendur, hvort heldur það
eru fyrirtæki eða opinberir að-
ilar, gera sífellt meiri kröfur
um að vara og þjónusta valdi
sem minnstri röskun á um-
hverfinu og þær kröfur munu
fara vaxandi á næstu árum.
Þar gegna viðurkenndar um-
hverfismerkingar á borð við
Svaninn miklu og vaxandi
hlutverki. Umhverfismerki
einfalda val kaupenda og leið-
beina þeim um hvaða vörur
hafa minnst áhrif á umhverf-
ið. Þess er vænst að Svanur-
inn muni efla samkeppnis-
stöðu fyrirtækja sem sýnt hafa
þá ábyrgð að afla sér heimild-
ar til að nota hann á vörur sín-
ar og þjónustu með því að
standast þær ströngu kröfur
sem fylgja aðild að merkinu.
Það kostar mikla vinnu að
standast allar þær kröfur sem
settar eru fram í viðmiðunar-
reglunum um Norræna um-
hverfismerkið, en sú vinna
ætti að skila sér í sparnaði í
innkaupum, orkunotkun o.fl.
Þannig ætti verðið á prentaðri
vöru sem ber Norræna um-
hverfismerkið ekki að verða
hærra en á sambærilegri vöru.
Þegar litið er til lengri tíma
ætti samkeppnisstaða fyrir-
tækja með Norræna umhverf-
ismerkið að styrkjast, bæði
vegna sparnaðar í ýmsum
rekstrarþáttum og vegna auk-
innar eftirspurnar eftir um-
hverfismerktum vörum.
Á Norðurlöndum hafa um
360 prentsmiðjur nú leyfi til
að nota Norræna umhverfis-
merkið og fjölgar þeim um
10-15 í hverju mánuði. Flest-
ar eru í Svíþjóð eða um 260.
Enn um skipti á geisla-„plötum“
Neytandi skrifar:
„Mig langar til að koma á
framfæri gagnrýni á plötu-
verslanir - svona í framhaldi
af grein í síðasta Neytenda-
blaði (ath.: í músíkheiminum
er sátt um að kalla geisladiska
plötur). í minni fjölskyldu
hefur tíðkast að gefa plötur í
jóla- og afmælisgjafir. Við-
kvæðið hefur verið: Það er þá
alltaf hægt að skipta þeim. Og
það hefur verið gert. Frænd-
fólk búsett vítt um land sendir
hvert öðru plötur. Ekki hitta
aldraðar frænkur alltaf rétt á
músíksmekk bama og ung-
linga. En það hefur aldrei ver-
ið vandamál að skreppa í
næstu plötubúð og skipta á
plötum með Björk eða
Bubba. Fyrr en nú. Um jólin
sátu unglingspiltar á heimil-
inu uppi með tvær plötur sem
ekki var áhugi á að eiga. Far-
ið var með plötumar í nokkrar
plötuverslanir. Svarið var:
„Þessar plötur hafa ekki verið
keyptar hér. Við megum bara
taka plötur sem hafa verið
seldar hér.“ Gilti einu þótt
bent væri á að plötumar vom
gefnar út af sama fyrirtæki og
rak plötubúðina. Áreiðanlcga
er þetta löglegt. En hvaða af-
leiðingar hefur þessi afstaða?
Jú, fjölskyldan verður að
semja um að leggja plötugjaf-
ir niður og snúa sér frekar að
til dæmis bókum. Þeim er
hægt að skipta í hvaða bóka-
búð sem er.“
6
NEYTENDABLAÐIÐ - apríl 2000