Bændablaðið - 25.11.1997, Blaðsíða 14

14
Bœndablaðið
Þriðjudagur 25. nóvember 1997
Niðurstöður búreikninga 1996
FRAMLEGfl EFTIR VETRAR-
FÓORAÐA KIND VEX
Auknar Prfesflngar nema hjii blDnduOum búum
bar sem þær dragast saman
Bændablaðinu hefur borist
skýrsla Hagþjónustu land-
búnaðarins um niðurstöður
búreikninga 1996. Þar er er
greint frá niðurstöðum Hag-
þjónustu landbúnaðarins úr
uppgjöri 436 búreikninga fyrir
árið 1996 sem bárust víðs veg-
ar að af landinu. „Búin í upp-
gjörinu hafa um 22,7% af heild-
argreiðslumarki í mjólk á
landinu og um 13,8% heildar-
greiðslumarks í kindakjöti og
ætti því að gefa nokkuð góða
vísbendingu um afkomuna í
búgreinunum. Hér á eftir er
stiklað á stóru um afkomuna í
íslenskum landbúnaði eins og
hún birtist í uppgjörinu ásamt
því að benda á ýmsa þætti sem
þar koma fram. Megin áhersla
er lögð á hefðbundnar búgrein-
ar og takmarkast umræðan við
þann fjölda búa og þá bú-
greinaflokkun sem stuðst er
við,“ segir í ágripi að Niður-
stöðu búreikninga 1996.
„Alls eru 210 bú flokkuð sem
kúabú og hafa þau að meðaltali
573,1 ærgilda greiðslumark. Hagn-
aður fyrir laun eigenda nemur að
jafnaði 1.391 þúsund kr., eða
20,9% af heildartekjum."
í uppgjörinu fyrir árið 1996 eru
118 sauðfjárbú og var greiðslumark
þeirra er að meðaltali 278,4 ærgildi.
Bústærðin er umreiknuð í ærgildi
og það notað sem viðmiðunar-
grundvöllur þó tengsl greiðslu-
marks og framleiðslu hafi verðið
mikið til rofin ffá og með 1. janúar
1996. Hagnaður fyrir laun eigenda
er að jafnaði 646 þúsund kr., eða
22,1 % af heildartekjum.
Þegar litið er á samanburð
sömu búa árin 1995 og 1996 þá
hefur hlutfall hagnaðar fyrir laun
eigenda af heildartekjum lækkað að
jafnaði hjá kúabúum og búum með
kýr og annað en hækkað á sauð-
fjárbúum og öðrum búum sem skil-
grein eru í uppgjörinu. Þessi
samanburður er sýndur nánar í
meðfylgjandi töflu. Hlutfall heild-
arskulda af heildartekjum hjá sömu
búum árin 1995 og 1996 hefur
hækkað áberandi mest á búum með
kýr og annað, eða úr 112% í 127%
og kúabúum úr 93% í 100% á
meðan það hefur aðeins vaxið úr
84% í 85% á sauðfjárbúum og 60%
í 62% á blönduðum búum.
Þá hækkar framlegð eftir
vetrarfóðraða kind á öllum flokkum
búa milli áranna 1995 og 1996.
Hins vegar fer framlegð eftir mjólk-
urkú að meðaltali lækkandi hjá
blönduðum búum og búum með
kýr og annað en vaxandi á kúa-
búum í samanburði sömu reikn-
ingsbúa milli áranna 1995 og 1996.
„Fjárfestingar fara almennt
vaxandi í samanburði sömu reikn-
ingsbúa á árunum 1995 til 1996 að
undanskildum blönduðum búum
þar sem fjárfesting dregst saman.
Athyglisvert er að sjá hvað fjár-
festingar í byggingarframkvæmd-
um eru orðnar fyrirferðarmiklar á
árinu 1996 hjá búum með loðdýr og
annað og hjá búum með ferða-
þjónustu og annað.“
Breytilegur kostnaður á hektara
við heyöflun er mestur á kúabúum
en fer almennt lækkandi hjá öllum
búgerðum eftir því sem stærð túna
vex. Breytilegur kostnaður á fóður-
einingu lækkar hins vegar með vax-
andi uppskeru á hektara.
Dreifing búreikninganna eftir
landshlutum er nokkuð ójöfn eins
og fram kemur í flokkun þeirra eftir
kjördæmum. Flestir búreikningar
bárust úr Norðurlandskjördæmi
eystra eða, eða 134 talsins. Þar voru
búin einnig stærst og nam greiðslu-
mark þeirra að meðaltali 561,9
ærgildum. Þar af voru 428,9 ærgildi
í mjólkurframleiðslu og 133 ærgildi
í kindakjöti. Hagnaður fyrir laun
eigenda var að meðaltali einnig
mestur í þessu sama kjördæmi, eða
1.412 þúsund kr. sem gerir 22,8%
af heildartekjum.
Tafla 5.1 Rekstraryfirlit 1995 og 1996; samanburður sömu búa
Fjárhæðir I þúsundum króna
Meðaltal Kúabú Sauðfjárbú Blönduð bú
1995 1996 1995 1996 1995 1996 1995 1996
Fjöldi reikninga 273 273 160 160 77 77 20 20
Fjöldi mjólkurkúa 16,3 16,7 25,3 25,8 0.3 0,2 12,7 12,9
Fjöldi vetrarfóöraðra kinda 135,2 124,9 50,5 42,2 283,6 268,8 224,9 213,1
Magn heys f FE 81.556 107.068 97.168 123.539 54.574 80.302 81.869 108.068
Fjöldi lamba til nyfja 173,1 160,6 54,2 47,8 381,8 357,5 297,8 293,7
Stærð túna, ha 37,7 37,1 42,4 40,9 30,0 30,2 36,2 39,2
Mánaðarverk 21,4 20,5 24,2 23,3 16,5 15,0 22,7 23,0
Greiðslumark, ærgildi 444,3 469,1 546,9 564,0 265,3 273,7 452,6 471,3
-þar af mjólk 326,7 338,9 509,6 528,8 0,0 0,0 254,1 263,2
-þar af kindakjöt 117,6 120,2 36,4 35,1 265,3 273,7 198,5 208,1
Búgreinatekjur 4.743 4.992 5.916 6.210 2.514 2.665 4.698 5.067
Breytllegur kostnaður 1.897 1.952 2.400 2.452 910 949 1.782 1.899
Framlegð 2.846 3.040 3.517 3.758 1.605 1.717 2.916 3.168
Hálffastur kostnaður 1.006 1.032 1.192 1.245 645 637 939 966
Afskriftlr 769 939 984 1.211 390 450 647 746'
Fjármagnsliðir 242 232 307 284 146 156 148 164
Aðrar tekjur 298 285 336 295 182 199 200 207
HagnJ(tap) f. laun eigenda 1.126 1.121 1.370 1.313 606 673 1.382 1.499
Hagn./(tap) 0-búgreina 28 21 9 -2 42 47 27 4
í tilefni útkomu bókarinnar og til að minnast þess að á árinu hefði Gunnar
Guðbjartsson orðið áttrœður, buðu Bœndasamtök íslands nánustu
aðstandendum hans, nokkrum fyrrverandi samstarfsmönnum og þeim sem
að bókinni unnu til mótttöku. Á myndinni eru þau afbörnum Gunnars og
Ásthildar sem þarna gátu mœtt ásamt Ásthildi og formanni BÍ. Talið frá
vinstri: Guðbjartur Gunnarsson, Hallgerður Gunnarsdóttir, Áshildur
Teitsdóttir, Ari Teitsson, Þorbjörg Gunnarsdóttir og Teitur Gunnarsson.
Bókin um Gunnar Guðbjartsson komin út
r
Sauðfjárræktin á Suðurlandi
Þættir úr sögu
fjárræktarinnar á
20. öldinni
-i
Á þessu hausti mun Búnaðarsamband Suðurlands gefa út bók
eftir Hjalta Gestsson fyrrverandi ráðunaut um sögu
fjárræktarinnar á Suðurlandi á þessari öld.
Bókin er hin veglegasta og er um 200 síður með 85 myndum.
Hún tekur nokkuð mið af þeim miklu sviptingum sem áttu sér
stað kringum fjárskiptin 1951-1954. Af efnisþáttum bókarinnar
má nefna:
-Ræktunarsagan fyrir fjárskipti
-Fjárskiptin 1951-1954
-Eðli og eiginleikar nýju fjárstofnanna
-Ræktunarstarfið eftir fjárskiptin
-Stofnun Sauðfjársæðingarstöðvarinnar
-Barátta við sauöfjársjúkdóma
-Beitarþol og gildi afrétta
Að lokum eru mjög fróðlegir ferðaþættir frá fjárkaupunum.
Bókin fæst hjá Búnaðarsambandi Suðurlands á sérstöku
áskriftarverði kr. 2.500.- m.vsk. Hægt er að panta bókina í síma
482-1611 eða senda meðfylgjandi pöntunarseðil til
Búnaðarsambands Suðurlands, Austurvegi 1,800 Selfoss.
Bókin fæst einnig hjá Bændasamtökum íslands og
búnaðarsamböndum um land allt.
Sigurgeir Þorgeirsson segir eftir yfirlestur á handriti: „Ég las handritið
mér til ánægju og mikils fróðleiks. Kaflarnir um fjárskiptin og nýju
fjárstofnana eru mjög dýrmætir, þar sem lýst er einhverjum erfiðasta en
jafnframt einum merkasta kafla í sögu sauðfjárræktar á öldinni.”
Páll Lýðsson segir um bókina: „Ég tel að Hjalta hafi tekist að gera gott
yfirlitsrit og aðgengilegt um sauðfjárræktarstarf sitt fyrir sunnlenskan
landbúnað. Ég tel þetta vandað rit, sem áhugamenn munu oft síðar
taka til lestrar, bæði af fræðslulöngun og eins til að byggja upp
framtíðina, á þegar þekktum gildum.“
Júlíus J. Daníelsson segir um bókina: „Hjalti Gestsson hefur unnið
mikið og gott verk við að setja saman þetta rit, því hvorttveggja er, að
hann hefur allra núlifandi manna mesta þekkingu á þróun
sauðfjárræktar á Suðurlandi síðustu hálfa öldina og einnig hitt, hve
ritmálið streymir honum leikandi létt úr penna."
Undirritaður/undirrituð óskar eftir eintaki af
"Sauðfjárræktinni á Suðurlandi" á áskriftarverði
Nafn
Heimili og póstfang