Bændablaðið - 28.11.2000, Blaðsíða 17

Þriðjudagur 28. nóvember 2000
BÆNDABLAÐIÐ
17
Nautakjötsráð !
Flestir hafa orðið varir við
vandamál síðustu missera í
tengslum við slátrun nautgripa.
Nokkuð er að rætast úr í
stöðunni og hefur sala á naut-
akjöti aukist heldur síðustu
mánuðj miðað við sama tíma í
fyrra. I tengslum við fjölbreytt
starf LK varðandi naut-
akjötsmálin hefur stjóm LK
skipað þrjá bændur í s.k. naut-
akjötsráð, en það eru Ólafur
Eggertsson, Þorvaldseyri,
Snorri Ö. Hilmarsson, Sogni og
Aðalsteinn Hallgrímsson,
Garði. Þetta ráð mun vinna,
ásamt framkvæmdastjóra LK,
að ýmsum málefnum er lúta að
nautakjöti; s.s framleiðslu-,
markaðs- og sölumálum. Þeim
bændum sem hafa áhuga á að
koma hugmyndum eða athuga-
semdum á framfæri í tengslum
við ofangreind efni, er bent á að
senda skriflegt erindi til skrif-
stofu LK; Landssamband
kúabænda, b.t. Nautakjötsráðs,
Bændahöllinni v/Hagatorg, 107
Reykjavík. Einnig má senda
tölvupóst á lk@naut.is.
Affósturvísum
Nú hefur verið gengið frá sam-
komulagi við GENO, ræktunar-
samband Norðmanna um NRF,
varðandi öflun á fósturvísum.
Valdar verða 10 kýr og fimm
naut úr hópi dýra sem uppfylla
kröfur GENO um nautsmæðra-
og nautsfeðradóma, sem
fósturvfsamir verða fengnir frá.
Kröfum GENO til viðbótar hef-
ur Fagráð í nautgriparækt lagt
eftirfarandi áherslur á vægi ein-
stakra eiginleika þegar frekara
val á gripum fer fram: lág tíðni
júgurbólgu vegi 30%, prótein-
magn vegi 30%, júgur og spen-
ar vegi 25%, frjósemi 10% og
skap 5%. Að auki skulu allir
gripir vera án erfðavísisins sem
stýrir myndun á próteingerðinni
Beta-Kasein A2 í mjólk, helst
kollóttir, með góða kjöteigin-
leika og vera yfir meðaltali
kynbótamats í próteinhlutfalli.
Mjólkurframleiðslan
Undanfama mánuði hefur
gengið vel með sölu á
mjólkurafurðumog í fyrsta
skipti í langan tíma hefur ekki
verið samdráttur í sölu á
drykkjarmjólk. Þá hefur verið
mikill stígandi í sölu á öðrum
vöruflokkum og ber af stöðug
söluaukning á skyri (rúm 28%
síðustu 12 mánuði). Þá hefur
einnig verið góð sala á ostum
og rjóma. Eina afurðin sem
virðist vera að slaka á í sölu er
jógúrt, en rúmlega 6% sölu-
samdráttur hefur verið síðustu
12 mánuði. Ein af ástæðum
þessa sölusamdráttar er
vafalítið stóraukinn innflutn-
ingur á jógúrti, en frá síðustu
áramótum hafa verið flutt inn til
landsins 331 tonn, sem gera
12,6% af heildarsölu á jógúrti
hérlendis á árinu.
Skrifstofa LK
Að gefnu tilefni er þeim sem
þurfa á aðstoð LK að halda bent
á að hafa samband í síma 896-
1995, senda tölvupóst á:
lk@naut.is, eða senda bréf:
Landssamband kúabænda,
Bændahöllinni v/Hagatorg, 107
Reykjavík.
Útlit er fyrir að verð á tilbúnum áburði til
bænda muni hækka á næstu vikum og
mánuðum. Áburðarverð hefur verið á
uppleið undanfarið, enda hefur dregið
nokkuð úr framleiðslu og offramboð verið
á áburði á erlendum mörkuðum síðastliðin
ár. Tekið skal þó fram að verðið er mis-
munandi eftir löndum enda er ekkert eig-
inlegt heimsmarkaðsverð á áburði.
Áburðarverksmiðjan í Gufunesi hefur sett
fram verðskrá fyrir sínar áburðartegundir og
er hún birt hér í blaðinu. Samkvæmt henni
verður raunhækkun á áburði frá verk-
smiðjunni um 2%. Hins vegar verða þeir
með nýjung í framleiðslunni; Qölkoma áburð
sem verður 20% ódýrari en annar áburður
eins og nánar er greint frá hér að neðan.
„Samkeppnisstaða okkar var mjög erfið í
fyrra þar sem mikið offramboð var á áburði
erlendis og verð því mjög lágt. Einnig var
gengisþróunin óhagstæð. Nú hafa aðstæður
hins vegar breyst, áburðarverð erlendis hefur
hækkað og erlendir gjaldmiðlar hafa styrkst
gagnvart íslensku krónunni,“ segir Haraldur
Haraldsson stjómarformaður Áburðar-
verksmiðjunnar.
Um horfur í sölumálum segir Haraldur
aftur á móti að hann vonist til að salan aukist
vegna þess að samkeppnisstaða fyrirtækisins
hafi batnað. „Ég tel að innfluttur áburður
muni eiga í vök að verjast vegna þessara
aðstæðna þannig að við erum bjartsýnir á
góða sölu hjá okkur.“
Þess má geta að verðskráin sem birt er hér í
blaðinu mun aðeins gilda á meðan ódýrt hráefni
er ennþá til staðar. Haraldur segir að ný verðskrá
verði gefin út í janúar. „Við getum ekki ábyrgst
að þetta verð haldist og í raun má reikna með
töluverðri hækkun. Hversu mikil hún verður vit-
um við ekki ennþá því það er mjög erfitt að gefa
upp verð þegar svona mikil óvissa er á erlendum
mörkuðum."
Áburðarsalan ísafold hefur flutt inn áburð
um nokkurt skeið. Þar var fyrir svömm
Stefán Símonarson og hann sagði að ekki
væri búið að ákveða hvaða verð muni gilda í
vor, einfaldlega vegna þess að
verðupplýsingar væru ekki komnar frá byrgj-
um þeirra erlendis. Hann vonaðist þó til að
þessar upplýsingar bærust fyrir jól. „Það er
hins vegar útlit fyrir nokkra hækkun, bæði
vegna minnkandi framboðs og óhagstæðs
gengis erlendra gjaldmiðla. Ég get hins vegar
ekki sagt til um hversu mikil sú hækkun
verður.“
Stefán vill hins vegar meina að ekki sé
lengur offramboð á erlendum mörkuðu. „Er-
lend fyrirtæki hafa í auknum mæli verið að
loka verksmiðjum til að draga úr framleiðslu.
Ég held því að framboð og eftirspurn sé í
nokkru jafnvægi eins og staðan er í dag.“
Aðrir aðilar sem stunda innflutning eru
sammála um að innfluttur tilbúinn áburður
muni hækka í verði en óvissa ríkir um hversu
mikil hækkunin verður. Fæst fyrirtækin hafa
fengið upplýsingar um verð frá byrgjum
sínum en stefnt er að því hjá þeim flestum að
gefa út verðskrá í desember.
Ástæðumar fyrir verðhækkunum á inn-
fluttum áburði em margvíslegar. M.a. helgast
þær af því að verið er að reyna að draga úr
framleiðslu en mikið offramboð var á áburði
erlendis á síðasta ára venga þess að markaðir
í Kína lokuðust skyndilega. Nokkur áburðar-
fyrirtæki hafa því tekið til bragðs að loka
verksmiðjum til að draga úr framleiðslu.
Hráefni í áburð og olía hefur einnig hækkað í
verði og gengisþróun hefur verið óhagstæð.
Samkvæmt þessum upplýsingum mega
bændur því búast við verðhækkunum á
áburði. Of snemmt er hins vegar að segja til
um hversu mikil hækkunin verður en í des-
ember eða janúar ættu línur væntanlega að
skýrast um það.
Rlýr áburður frð
Áburðarverksmiðjunni
í vor verður á boðstólum hjá Áburðar-
verksmiðjunni í Gufunesi ný gerð af
blönduðum áburði fyrir utan tegundirnar
Græðir og Móði. Þessi áburður er ekki ein-
skorna eins og þessar tegundir, heldur er
hann blanda af fernskonar kornum.
Köfnunarefni, fosfór og kalí eru hvert í
sínu korni og svo eru önnur efni, s.s. kalk
og brennisteinn, í því fjórða. Nýju tegund-
irnar munu bera nöfnin Fjölgræðir 6, 7 og
9 og Fjólmóði 1 og hafa sömu eiginleikana
og samsvarandi Græðir og Móði. Þessi
áburður verður a.m.k. 20% ódýrari en
samsvarandi áburður á markaðnum.
Samkvæmt upplýsingum frá
verksmiðjunni á þessi nýi áburður að vera
með sömu áburðareiginleika og Græðisteg-
undirnar að öðru leyti en því að dreifieigin-
leikinn kann að vera annar. Bútæknideild
RALA hefur verið fengin til að kanna þann
þátt og verða niðurstöður væntanlega tilbúnar
innan tíðar. Hráefnin eru þau sömu og áður en
í stað þess að bræða öll efnin saman í eitt
kom, er hvert hráefni komað fyrir sig og
komunum svo blandað saman í þeim
hlutföllum sem við á hverju sinni.
Samkvæmt sömu heimildum er köfnunarefnið
(N) í áburðinum á forminu ammoníumnítrat
eins og í Græði en er innflutt og ekki framleitt
í Gufunesi. Uppleysanleiki á fosfór og
kadmíuminnihald er nákvæmlega sá sami,
þ.e. 94% af fosfórnum er vatnsuppleysanlegur
og kadmín er innan við 2 mg með hverju kg
fosfórs. Fosfórinn kemur frá Kólaskaga.
Marggildar áburðartegundir, eins og
þrígildar NPK áburðartegundir, geta ýmist
verið þannig samsettar að í hverju korni
áburðarins sé að finna öll þau næringarefni
sem í honum eru eða að hvert kom áburðarins
hafi aðeins eitt næringarefni. í fyrra tilvikinu
ráðast hlutföll næringarefna í áburðinum í
lramleiðslunni og ekki síðar í framleiðsluferl-
inu en við komun áburðarins. í seinna tilvik-
inu ráðast hlutföllin af því hve mörgum kom-
um af hverri tegund er blandað saman eftir að
hinni eiginlegu framleiðslu er lokið.
íslenskir bændur kannast við báðar teg-
undir af marggildum áburði. Þær
áburðarblöndur sem hafa verið framleiddar í
Áburðarverksmiðjunni í Gufunesi undir vöm-
heitinu Græðir em af fyrmefndu gerðinni, þ.e.
öll næringarefnin em saman í hveiju komi.
Síðarnefnda gerðin hefur hins vegar verið
flutt inn hin síðari ár bæði af áburðarsölunni
Isafold og öðrum og ýmsir bændur hafa reynt
þann áburð. Eins má segja að íslenskir
bændur hafi framleitt slíkan áburð sjálfir þeg-
ar þeir áður fyrr keyptu Kjama, þrífosfat og
klórsúrt kalí og blönduðu sjálfir í dreifara
sína.
í rauninni er ómögulegt að segja að önnur
áburðargerðin sé betri en hin því það eru
ýmsir aðrir eiginleikar áburðarins sem ráða
mestu um gæðin. Eitt er þó hægt að fullyrða
að menn verða að vanda dreifingu ein-
kornaáburðar betur, þegar hvert efni er í sínu
komi heldur en á áburði eins og Græði þar
sem öll efnin eru saman í hverju korni. Þetta á
fyrst og fremst við þegar notaðir eru kast- eða
þyrildreifarar. Ef áburðinum er komið á túnið
á annan máta (sálddreifarar, niðurfelldur)
ræður eðlisþyngd engu um jafna dreifingu.
Það væri því æskilegt að taka upp aðra tækni í
áburðardreifingu en kastdreifara þegar
notaðar eru blöndur mismunandi korna við
dreifinguna.
Ekki er ólíklegt að slíkum áburðartegund-
um á markaði fjölgi á næstunni þar sem sú
gerð er yfirleitt ódýrari í framleiðslu en hin,
þar sem öll komin em eins og með öll næring-
arefnin innanborðs. Er ekki óalgengt að þar
geti munað töluverðu svo að fjölkorna
áburður geti verið a.m.k. 10% ódýrari en ein-
koma.
Ég hef ekki enn fregnað af nýjum
áburðartegundum hjá öðmm innflytjendum
en vera má að þeir verði með nýjar gerðir og
verður þá væntanlega hægt að skýra frá því
hér í Bændablaðinu síðar.
Óttar Geirsson
jarðrœktarráðunautur BÍ