Bændablaðið - 27.02.2001, Qupperneq 5

Þriðjudagur 27. febrúar 2001
BÆNDABLAÐIÐ
5
Úr myndasafni
Þjóðminja-
safnsins
nr*T
Gluggað í
önnur blöð
Jónas Bjamason, efnaverk-
fræðingur, ritaði kjallaragrein í
DV á dögunum og sagði þar
m.a. „Þuríður Backman heldur
því fram (Mbl. 19.1.), að díosín-
mengun í fóðri og nautariða
(BSE) séu tilkomnar vegna
verksmiðjubúskapar. Það er að
öllum líkindum alrangt. Díosín-
mengun í Belgíu gerðist vegna
glæpsamlegrar vanrækslu í
iðnaði og hefur lítið með
búskaparform að gera. Sauðfjár-
riða, sem hugsanlega er ættmóð-
ir annarra riðutegunda, hefur
verið þekkt í 250 ár og finnst nú
árlega hér en enginn veit með
vissu hverjar smitleiðir eru.
Vísindamenn telja aðal-
smitleið BSE vera um kjöt- og
beinamjöl, þ.e. með „kannibal-
isma eða forfeðraáti“. Fram-
leiðsla kjötmjöls var talin gott
mál, ekki síst vegna þess að
förgun úrgangs sláturhúsa
skapar sjúkdómahættu. Nauta-
riðan hefur sett allar heilbrigðis-
stéttir út af laginu vegna þess að
sýkillinn er hvorki baktería né
veira sem unnt er að rækta og
fylgjast með; almenningur hefur
því fyllst skelfingu í
tómarúminu en betri tímar
virðast skammt undan.“
Hvað voru þingmenn að
samþykkja?
„.. þá ætla þeir að hirða
meirihluta jarðarinnar, þar með
talinn Skeiðarársand, út að sjó
og við erum óskaplega ósátt og
skiljum þetta ekki. Það kemur
fram í kröfulýsingunni að
Skaftafellsbóndi kaupir jörðina
af konungi þann 16. maí 1836
og greiðir fyrir hana 537 ríkis-
dali. Þama kemur í ljós að jörðin
er keypt og greitt fyrir hana með
peningum og samt á að taka
hana,“ segir Anna María sem
var eins og aðrir rnjög undrandi
á yfirlýsingum þingmanna og að
þeir skyldu ekki skilja betur
hvað þeir voru að samþykkja á
Alþingi." Þetta er úr frétt sem
Júlía Imsland ritaði í DV 19.
febrúar. Hún var að ræða við
Önnu Maríu Ragnarsdóttur sem
ásamt móður sinni er aðaleig-
andi Skaftafells.
Sómastaðir við Reyðarfjörð
Sómastaðir við Reyðarfjörð.
Húsið byggði Hans Beck við
torfbæ sinn á Sómastöðum 1875
og er nú það eina sem eftir
stendur af honum. Útveggir eru
úr ótilhöggnu grágrýti sem
bundið er saman með
smiðjumó. Slíkt mun vera
einstakt hér á landi.
Þjóðminjasafn tók húsið í sína
vörslu árið 1989.
Srlmui' heliir orílú
Skáldskapur
Orðið skáldskapur er hið mesta
ólíkindatól. Annars vegar
merkir það hina göfugu orðsins
list sem skáldin stunda og vart
siær meiri Ijóma á önnur orð í
íslenskri tungu en skáld sem
iðka hina frjóu lífsnautn og
aleflingu andans og enginn
skyldi styggja.
A hinn bóginn er skáldskapur
tilhæfulaus tilbúningur, nánast
svik og prettir og hver sá öllu
trausti rúinn sem ber hann á
borð.
Halldór Laxness skilgreindi
góðan skáldskap þannig að þar
gilti það lögmál að segja sem
minnst, en láta lesendur fylla í
eyðurnar. Bestur er sá
skáldskapur að orð séu svo
margræð og hjúpuð leynd að
enginn viti til fulls hvað þau
merkja. Kynslóð eftir kynslóð
getur þá notið hins heillandi
leyndardóms. Þannig sagði
til síns brúks
Guðrún Ósvífursdóttir hin
fleygu orð: „Þeim var ég verst
er ég unni mest“. Og Hallgerður
langbrók mælti ein kunnustu orð
Njálssögu þegar hún spurði að
Njáll hefði fengið húskarli sínum
það verk að aka skarni á hóla:
„Misvitur er Njáll“. Þau orð
verða trauðla þýdd á aðra tungu
þannig að dulúðin komist öll til
skila.
Enn er þess að geta að börn
eru skáld á ákveðnu aldursskeiði
og koma þá oft með afar ferskar
og frjóar hugmyndir. Ungum
börnum í skóla var sagt að yrkja
Ijóð og einn drengur orti:
Þegar ég er hestur í
þykjustunni,
þá borða ég gras í alvörunni.
Franska skáldið Voltaire sagði
að listin að vera leiðinlegur væri
í því fólgin að segja allt. Þó er
það svo að víðast hvar í
þjóðfélaginu gildir það að segja
allt, en hvorki meira né minna.
Þannig samskipti eiga flugmenn
og flugumferðarstjórar og á láði
og legi gildir á sama hátt að
umferðarreglur séu
afdráttarlausar. Mestallt
atvinnulíf fer eftir skýrum og
afdráttarlausum reglum. Tölvur
þola enga dulúð og bregðast
snöggt við minnstu skekkju og
neita að taka gilda kommu í stað
punkts.
Þessu afdráttarleysi gerði
Strandamaðurinn, sem ferjaði
Hermann Jónasson, þá
forsætisráðherra, á báti sínum
yfir Steingrímsfjörð, sér ekki
grein fyrir. Á miðjum firði
stöðvaðist bátsvélin og reyndist
bensínlaus. Varð þá ferjumanni
að orði: „Þær eru nákvæmar
þessar vélar“.
Nútíminn og tæknin gera æ
meira að sínu þetta
miskunnarlausa „allt eða
ekkert“. f Biblíunni heitir það
„að ræða þín skal vera já, já og
nei, nei“,þ.e. afdráttarlaus, þó
-
Einu sinni ...
fór hann....
að snúið hafi verið út úr fyrir
Ólafi Jóhannessyni
forsætisráðherra þegar hann
notaði þau í þingræðu og þeim
gefin þveröfug merking. Þessi
leiðinlega nákvæmni er þó
aðalsmerki allra stjórnsýslu, þ.e.
Alþingis, framkvæmdavalds og
dómstóla. Lýðræðislegt
réttarríki nú á tímum hvílir á
þessari leiðinlegu nákvæmni.
Dulúð og margræðni er hins
vegar krydd lífsins til spari í
rökkrinu þegar menn hafa af sér
reiðingnum velt.
Missmíði á þessu, sem farið
hefur eins og vírus um
áðurnefndar valdastofnanir
undanfarnar vikur, er blikkandi
ljós um að nú verði að gera
betur. Ekki er einu sinni hægt að
kalla þá sem þar hafa komið að
máli misvitra í munni
Hallgerðar langbrókar því að
líklega dáðist hún innra með sér
að visku Njáls, eða það hefur
mér alltaf fundist.
Grímur
•II163 uueq uuun>|ej)s
irnes jeinv uuun6ueje jba epacj
6o ejepuÁiuso[| m uoseujefg 11163