Bændablaðið - 13.03.2001, Qupperneq 8

8
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 13. inars 2001
HugleiOlngar um framtíí
loðdýraraiklar á Islandi
Loðdýrarækt á íslandi hefur átt misjöfnu gengi að fagna. Miklar
væntingar voru bundnar við búgrein þessa fyrir um 20 árum og hófu
margir bændur búskap í loðdýrarækt. Eftir „hrunið mikla“ hætti
fjöldi bænda loðdýrarækt, aðrir reyndu að þrauka og nokkrum hef-
ur gengið ágætlega. Ýmsir hafa lýst efasemdum um að greinin eigi
framtíðarmöguleika hér á Islandi. Þær efasemdir byggja á reynslu
fyrri ára og óbreyttum forsendum. Hins vegar má segja að ýmis rök
mæli með því að loðdýrarækt geti verið arðvænleg búgrein á íslandi.
Þess má geta að í Danmörku einni saman eru framleidd loðskinn fyr-
ir um 30 milljarða króna á ári hverju og hluti fóðursins er framleidd-
ur á íslandi en fluttur til Danmerkur. Hvað veldur því þá að Dönum
tekst að reka loðdýrabú með góðum árangri en ekki íslendingum?

að breyttum forsendum. Fyrsta
spurningin sem svara þarf í þeim
efnum er um heiminum. markaðsaðstæður í
Heimsmarkaður stœkkar
Að mati innlendra og erlendra
sérfræðinga voru meginmistök
Islendinga þau að hafa búin of
mörg, of smá og of dreifð. Þá
virðast fóðurstöðvar á íslandi hafa
verið alltof rnargar með tilheyrandi
kostnaði. Ennfremur bendir margt
til þess að gæði fóðursins hafi ekki
alltaf verið sem skyldi. Eðlilegt er
að menn kanni hvort loðdýrarækt
geti átt framtíð fyrir sér á Islandi
Tií afareiðslu strax:
á verði frá síðasta ári:
Fjósvélar (minivélar).
Álrampar fyrir minivélar.
Kornmylla með blandara.
Sturtuvagnar.
Þrítengiskúffur.
Lyftut. hjólrakstrarvélar.
Dragt. hjólrakstrarvélar.
Hnífatætarar.
Pinnatætarar.
Fjaðraherfi.
Flagjöfnur.
Kílræsaplógar.
Snjóblásarar.
Haugsugudælur.
Barkar + tengi.
6" lokar + stútar.
Mykjudælur.
Brunadælur.
Vökvayfirtengi.
Snjókeðjur.
Sagarblöð 800 mm.
Plöntunarrör.
Upplvsinaar í síma: 5876065.
Samkvæmt upplýsingum frá
dönsku loðdýrasamtökunum er full
ástæða til bjartsýni á heirns-
markaði loðdýraskinna. Með batn-
andi efnahag í Rússlandi stækkar
markaðssvæðið stöðugt. Hraður
hagvöxtur í Kína opnar stærsta
markað veraldar en þar í landi er
löng hefð fyrir notkun fatnaðar úr
loðskinnum. Þá er að opnast stærri
markaður á hefðbundnum
slóðum með frekari
úrvinnslu og hönnun
á vörum
loðskinnum.
samstarfi
loðdýrafram-
leiðenda og
tískufrömuða
hal'a sjónir
manna beinst
að litun
skinna, notkun
þeirra í nytja-
hluti á borð við
töskur, sem hluta
af öðrum fatnaði og
þar fram eftir götun-
um.
Niðurstaðan er sú að heims-
markaður í loðdýraframleiðslu er
sístækkandi. Verð á skinnum að
undanförnu hefur hækkað.
Afmörkuð svœði
Islendingar þurfa að kynna sér
athyglisverða reynslu Dana og til-
einka sér eitthvað af þeirra vinnu-
brögðum ef takast á að skjóta
traustum stoðum und-
ir loðdýrarækt hér.
Talsmenn
dönsku
loðdýra-
samtak-
5 anna
bjóða
Islend-
ingum
alla þá
aðstoð
. . sem þeir
w geta veitt
enda telja
þeir að ytri
skilyrði á
íslandi séu í raun
betri en í Danmörku,
jJiLl,ÍJjjJiEÍ+
JjJiJiJJjIlJ' UiJ
J ÍlJJ ■JJ'
A/'uciigci/'eynjlii
iiéríendiu
ÞOR HF

REYKJAVÍK - AKUREYRI
REYKJAVÍK: Ármúla 11 - sími 568-1500 - AKUREYRI: Lónsbakka - sími 461-1070
ekki síst vegna hráefnisöflunar og
hreinleika. Hvaða skilyrði þurfa þá
að vera til staðar?
1. Afmarka þarf þau svæði sem
loðdýrarækt verður stunduð á
fyrsta kastið. Miðað við stöðuna
nú er eðlilegt að líta til Skaga-
fjarðar, svæðisins frá Vopnaf-
irði að Fljótsdalshéraði og
Suðurlands út frá Árnessýslu.
2. Á þessum svæðum verði ein
fóðurstöð á hverju svæði og frá
henni verði fóðri ekið til einstakra
búa í nágrenninu.
3. Stöðug þróun, eftirlit og
rannsóknir fari fram á gerð
fóðurs. Það verði m.a. undir yf-
irumsjón loðdýraráðunauts í
samstarfi við dönsku loðdýra-
samtökin, Hvanneyri og ELALA.
Kanna má möguleika á stofnun
fóðurráðs loðdýraræktar með
aðild ofangreindra samtaka.
4. Loðdýrabændur í samstarfi við
Dani setji sér gæðaviðmið sem
grundvöll einstakra búa. Sérhverj-
um bónda verði gert að uppfylla
þau skilyrði og fá viðurkennd, t.d.
af ráðunaut.
5. Leitað verði eftir fjárfestum í
greinina, einkum framleiðend-
um hráefnis s.s. útgerðarmenn,
fiskvinnslufyrirtæki eða
sláturhús.
6. Utfærðar verði reglur um
jöfnunarsjóð loðdýrabænda með
þátttöku bænda sjálfra, opinberra
aðila og/eða bankastofnana.
Bændum verði gert að greiða á
„góðum tímum“ ákveðinn hluta
söluandvirðis inn í jöfnunarsjóð en
greiði ekki skatt af þeim tekjum
fyrr en kernur að útgreiðslu úr
sjóðnum. Til þessa þarf lagabreyt-
ingu.
7. Meðan greinin er að koma
fótum undir sig komi af
fjárlögum fóðurstyrkir frá
fóðurstöðvum til einstakra
bænda á fyrrgreindum svæðum.
8. Loðdýrabændur leiti eftir sam-
starfi við starfsfélaga sína í Noregi
um tryggingar á rekstrinum.
9. Reglulega verði gefið út
vandað fréttabréf með helstu
nýjungum í greininni með sam-
starfi við danska og aðra
loðdýrabændur.
10. Lögð verði áhersla á nýjustu
upplýsingar um fóðurrannsóknir
og þeim komið til einstakra
bænda.
11. Áhersla verði lögð á að miðla
upplýsingum frá einstökum
bændum til annarra um
jákvæðan árangur í starfinu.
Stöðugt verði skoðuð skynsam-
leg lágmarksstærð loðdýrabúa.
12. Loðdýrabændur taki
frumkvæði í samstarfi við dýra-
verndunarsamtök um aðbúnað á
búum.
13. Árlega verði veitt verðlaun
fyrir besta búið, miðað við
rekstur og/eða vöxt dýra.
14. Skoðað verði hvort þörf sé á
lagasetningu um bólusetningu
gegn plasmacytose.
15. Stoðkerfi landbúnaðar taki
mið af þeirri svæðaskiptingu
sem hér hefur verið nefnd og
veiti ekki aðstoð til loðdýrabúa
utan þeirra svæða fyrr en grein-
in hefur komist vel á legg og
ákvörðun hefur verið tekin um
stækkun svæða.
Hér er varpað fram nokkrum
hugleiðingum í framhaldi af ágætri
lærdómsför til danskra
loðdýrabænda og umræðum sern
urðu í hópunt í þeirri för. Mik-
ilvægt er að menn komi sér saman
um heildarstefnu á þessu sviði og
sýni kjark og styrk til að fylgja
þeirri stefnu með það að markmiði
að byggja upp loðdýrarækt með
þeim faglega hætti sem fullur vilji
virðist vera til meðal forystusveitar
loðdýrabænda á Islandi nútímans.
Hjálmar Arnason,
alþingismaður og stjórnar-
formaður
Lánasjóðs landbánaðarins.