Bændablaðið - 13.03.2001, Page 14

14
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 13. mars 2001
tekjufærsla. Ef skuldir eru hærri en
eignir fellur tekjufærslan niður.
Eignir 31/12 2000
Veltufjármunir eru í þessu dæmi
2.148.881 kr„ sjá mynd 2. Þeir
myndast af birgðum, helmingi
matsverðs bústofns, inneign v/bús,
inneign í banka og útistandandi
skuldum. Það rekstrarfjármagn sem
bundið er í búrekstrinum á að
mynda veltufjármuni og er litið svo
á að það fé sé óverðtryggt og myndi,
að frádregnum skuldum, „stofn til
verðbreytingafærslu" eins og áður
hefur verið skýrt frá. Það skiptir því
töluverðu máli að veltuijármunir
séu ekki vantaldir. Vaxtatekjur af
innistæðum færist til tekna á bls. 2
og staðgreiðsla af vöxtum færist í
reit neðar á síðunni. Um áramótin
eru afurðir fyrir desembermánuð í
sumum tilfellum færðar á reikning
ársins 2001 og í þeim tilfellum þarf
að færa þá upphæð sem viðskipta-
kröfu. Ógreiddar afurðir um áramót,
sem taldar eru til tekna á af-
urðamiða, skal færa sem viðskipta-
kröfu í lið 1.4. Sama er að segja um
beingreiðslu á lítra mjólkur fyrir
nóv. og des. sem greiddir eru í
janúar og febrúar 2001.
Fastafjármunir
Þar færasl allar fasteignir (úti-
hús, land, hlunnindi og ræktun),
sem búrekstrinum tilheyra, á fast-
eignamatsverði 1/12 2000 en ekki
bókfærðu verði samkvæml fyrning-
arskýrslu. Búvélar færast hins vegar
á bókfærðu verði samkvæmt fyrn-
ingarskýrslu. Helmingur af mats-
verði bústofns færist undir fasta-
fjármuni en hinn helmingurinn und-
ir velluljármuni eins og áður er lýst.
Keyptur framleiðsluréttur færist á
bókfærðu verði. Fymanlegur
bústofn færist þar einnig á bókfærðu
verði.
Skuldir
Áður hefur verið vikið að færslu
vaxta og vaxtabóta. Skuldir færast
eins og kvittanir segja til um þ.e.a.s.
„eftirstöðvar eftir síðustu greiðslu".
Rétt er að benda á að færa ógreidd-
an virðisaukaskatt sem skuld um
áramót. Innistæðu sem mynduð hef-
ur verið til að standa straum af þess-
ari greiðslu VSK 1. mars 2001 skal
færa í veltufjármuni.
B. Uppgjör hreinna tekna af
búrekstri, bls. 5 (Mynd 4)
Árlega birtir ríkisskattstjóri við-
miðunarreglur til ákvörðunar á end-
urgjaldi bænda, maka þeirra og
bama. Eins og fram kemur í leið-
beiningum ríkisskattstjóra skulu
bændur að jafnaði færa á landbún-
aðar- og skattframtal þau reiknuðu
laun sem staðgreiðsla á árinu 2000
hefur verið miðuð við. 1 hjálögðu
dæmi, sjá mynd 5, er hagnaður af
búrekstrinum að upphæð 2.429.832
kr., eftir að hvort hjónanna hefur
reiknað sér í laun 780.000 kr. og
börnum yngri en 16 ára 220.000 kr.
Yfirfæranlegt tap frá fyrri ámm er
1.378.274 kr. hjá hvorum aðila. Að
frádregnum hagnaði frá árinu,
1.214.916 kr„ er yfirfæranlegt
rekstrartap til næsta árs 163.358 kr.
hjá hvoru hjóna. Eg vil ráðleggja
bændum að loka framtali sínu og
gera sér grein fyrir þeim vinnuregl-
um sem í gildi em og hér er fjallað
um. Almennt séð er ekki ástæða til
þess að reikna sér lægri laun en
viðmiðunarreglur segja til um. Ef
búið gefur ekki þær tekjur, er það
rekið með halla en tapið geymist í
átta ár og er verðtryggt. Þegar síðan
batnar í ári má nota tapið til þess að
lækka hagnaðinn eins og í þessu til-
felli. Þó að það virðist í sumum til-
fellum tilgangslítið að safna upp
tapi ár eftir ár, getur sú staða komið
upp að tapið nýtist. Eldri bændur
sem famir em að draga saman segl-
in sýna oft tap af búrekstri sínum ár
eftir ár. Ef sú staða kemur upp að
þeir selja jarðir og fá mikinn sölu-
hagnað, nýtist tapið og getur komið
sér mjög vel. Nýlega hefur verið
gerð sú breyting á skattalögum að
tapið fymist eftir átta ár. Tap áranna
1988 - 1992 má nota á þessu fram-
tali en sé það ekki gert fellur það
niður. Ef búreksturinn gengur illa,
eða mikið tap er til, er full ástæða til
þess að að fyma allar eignir um
lágmarksfymingu. Það þarf líka að
bæta reksturinn, ekki satt?
F. Yfirlityfir
ónotað tap (Mynd 4)
Neðst á bls. 5 er sett upp í dálka
tap fyrir árin 1988 og síðar. Nú þarf
að fara í gömlu skýrsluna og færa
töpin fyrir hvert ár, séu töp fyrir
hendi. Þessar tölur em fram-
reiknaðar með verðbreytingarstuðli
(1,0418) og færðar í dálk 3.
Af þessu má sjá að halda þarf
utan um eldri töp þar til þau eru
notuð. Alltaf er notað elsta tapið á
móti hagnaði. I þessu dæmi klárast
tapið frá 1991 og 1992, sjá mynd 4.
Búnaðargjald (inynd 5 og 6)
Framtal til búnaðargjalds gerir
kröfu um að skiptingu tekna á milli
búgreina eins og eyðublað segir til
um. Landbúnaðarfraintal er ekki
beinlínis byggt upp með það í huga.
Mynd 6 sýnir tekjuhlið og hvernig
tekjur em lagðar saman fyrir hverja
búgrein. Á þessu búi em fjórar
búgreinar, nautgripir, sauðfé, hross
og ferðamannaþjónusta. Auk þess
em tekjur af veiðileigu. Ferða-
mannaþjónusta er ekki búnaðar-
gjaldskyld og ekki heldur veiðil-
eiga. Tekjur af ferðamannaþjónustu
færist því í línu 2, 659.236 kr. sjá
mynd 6.
Samkvæmt samanburðarblaði
virðisaukaskatts er skattskyld velta
og undanþegin velta 8.043.075 kr„
sjá mynd 6. Til þess að finna stofn
til búnaðargjalds þarf að draga frá
virðisaukaskattskyldum tekjum
tekjur af ferðamannaþjónustu, tekj-
ur af fiskeldi, sölu á vélum, véla-
leigu, vömbílaakstur, rúllupökkun,
vinnu við rúningu og þess háttar
starfsemi.
I þessu dæmi er stofn til
búnaðargjalds 7.383.839 kr. (Sjá
mynd 6).
Síðan þarf að sundurliða þennan
stofn á milli búgreina eins og áður
er getið.
Til þess að reikna út búnaðar-
gjaldið er margfaldað með 0,0255
og útkoman verður 188.288 kr. Fyr-
irframgreiðslan var 160.116 kr. og
þá er skuld við ríkissjóð 28.172 kr.
Sjá mynd 6. Að síðustu þarf að færa
búnaðargjaldið á gjaldahlið land-
búnaðarlTamtals, búnaðargjald,
188.288 kr.
Rétt er að geta þess að þeir
bændur sem selja afurðir sínar
sem heildsalar eða smásalar eiga
að lækka gjaldstofn til búnaðar-
gjalds. Verð skal niiða við sania
verð og þeir mundu selja á til af-
urðastöðvar eða til heildsala. Þetta
á einkum við í eggjaframleiðslu,
garðrækt, kartöflurækt o.fl. búgrein-
um. Bændur í þessum búgreinum
selja margir afurðir sínar beint í
verslanir og í sumum tilfellum beint
til neytenda. Það er ekki réttur gjald-
stofn því að hann á að miða við verð
til afurðastöðvar eða heildsala.
Samanburðarskýrsla
virðisaukaskatts
Árssundurliðun, (sjá mynd 7).
Hér er óskað eftir samanburði á
þegar innsendum virðisaukaskatt-
skýrslum við bókhald eða afurða-
miða. Komi fram mismunur, skal
fylla út leiðréttingarskýrslu RSK
10.26. Hjálagt sýnishom er frá
bónda í hefðbundnum búskap.
Beingreiðslan fyrir mjólk og
kindakjöt færist í dálkinn „und-
anþegin velta“.
Nú er það svo að landbúnaðar-
framtal er ekki sett þannig upp að
tekjur samsvari virðisaukaskatt-
skyldri veltu. Nefna má vaxtatekjur,
endurgreiðslur ýmiss konar, bú-
stofnsaukningu o.fl. Nú gæti sú
staða komið upp að við gerð land-
búnaðarskýrslu uppgötvist villa í
færslubókinni yfir virðisaukaskatt-
inn og þar með virðisauka-
skattskýrslu. Þá þarf að gera grein
fyrir þessum mistökum. Það er gert
á leiðréttingarskýrslu virðisauka-
skatts (RSK 10.26). Ef VSK hefur
verið vanreiknaður, skal greiða það
sem á vantar hjá sýslumanni. Inn-
eignarskýrslu skal senda beint til
skattstjóra.
Sundurliðun skattskyldrar veltu
eftir skattalilutfalli, tegund sölu og
atvinnugrein.
Afurðir til heimilis nema 55.900
kr. samkvæmt teknamati. Innlagðar
afurðir erú 4.492.495 kr. í 24,5%
þrepi en 461.111 kr. í 14% þrepi
(seld gisting). Þessi sundurliðun
gefur einnig til kynna hvort veltan
sé vegna sölu afurða eða sölu eigna.
Sundurliðun annarrar veltu
Undanþegin velta. I þessa línu
færist útflutningur á t.d. loðskinn-
um, hrossum og fiski. þ.e.a.s. bú-
rekstri sem fær endurgreiddan inn-
skatt af aðföngum. Allur innskattur
af loðdýrafóðri er endurgreiddur svo
að dærni sé tekið. Allur innskattur af
fjárfestingum í skógrækt er nú end-
urgreiddur samkvæmt VSK skýrslu.
Beingreiðslur á mjólk og kindakjöt
færast hér, 3.033.569 kr.
Undanþegin starfsemi
í þessa línu færast allar tekjur af
búrekstri eða öðrum umsvifum sem
falla utan við VSK kerfið. Innskatt-
ur af aðföngum er ekki endurgreidd-
ur eða færður til frádráttar útskatti.
Sem dæmi má nefna veiðileigu
510.000 kr. og t.d. skólaakstur.
Sundurliðun innskatts
Með þessari skýrslu er verið að
aðgreina innskatt vegna fjárfestinga
og aðfanga af árlegum rekstrar-
kostnaði. Innskattur vegna kaupa á
vélum færist undir liðinn: Kaup á
fastafjármunum. I þessu dæmi eru
vélakaup og bústofnskaup og inn-
skattur nam 575.750 kr. Allur annar
innskattur er vegna búrekstrar.
Byggingaframkvæmdir voru engar
á þessu ári, en innskattur vegna
viðhalds útihúsanam 17.451 kr.
Þannig er innskatturinn sundur-
liðaður í fjóra hluta í þessu dæmi. I
þessu dæmi er ekkert fært undir
liðinn Kaup á vöru og þjónustu til
endursölu. Bændur eru mjög sjaldan
með umboðssölu heldur eru þeir
fyrst og fremst framleiðendur. Sam-
anlagður innskattur er í þessu dæmi
1.269.984 kr. og á að vera sama
upphæð og kemur í B lið, sjá mynd.
Sjá ennfremur leiðbeiningar aftan á
þessu eyðublaði. (RSK 10.25).
Viðiniðunarreglur í
staðgreiðslu 2000fyrir bœndur og
ntaka þeirra
Ársiaun 780.000 kr á ári eða
65.000 kr á mánuði.
Bóndi sem stendur fyrir
búrekstn með eða án aðkeypts
vinnuafls. Nái bústofn á býli ekki
420 ærgildum má lækka reiknað
endurgjald í hlutfalli við bústærðina.
Sé starfið einungis að hluta til við
búreksturinn skai ákveða viðmiðun-
arlaunin hlutfallslega.
1. (Gl) Bóndi, sem stendur einn
fyrir búrekstri.
2. (G2) Maki bónda sem vinnur
með honum að búrekstrinum.
3. G(3) Maki bónda sem stendur
ásamt honum fyrir búrekstrinum.
4. G(4) Bóndi sem stendur fyrir
búrekstri með öðrum en maka.
Hámark reiknaðs endurgjald
sem skattstjóri getur ákvarðað tak-
markast við það að fjárhæð þess má
ekki mynda tap sem er hærra en sem
nemur samanlögðum almennum
fymingum og gjaldfærslu. Hjá elli-
og örorkulífeyrisþegum takmarkast
ákvörðun skattstjóra á reiknuðu
endurgjaldi við það að ekki myndist
tap á búrekstrinum.
Reiknað endurgjald barna
Lækka má reiknað endurgjald
um 14.360 kr. fyrir hveija viku sem
bami (bömum) er reiknað endur-
gjald. Samtals má þessi lækkun ekki
nema hærri fjárhæð en sam-
anlögðum vikufjölda marg-
földuðum með 14.360 ki'. og teljast
16 vinnustundir á 14.360 kr.eða í
heild 229.760 kr. vera hámark.
Reikni bóndi bömum sínum á
aldrinum 13-15 ára á tekjuárinu
endurgjald fyrir vinnuframlag
þeirra, skal við mat á hámarki
miðað við meðaltímakaup frá 325
til 383 kr. eða frá 13.400 til 15.320
kr. á viku.
Þessar leiðbeiningar em engan
veginn tæmandi, en ég vona að þær
komi að gagni. Lestu aðeins þær
leiðbeiningar sem Qalla um þann
þátt sem unnið er í hverju sinni, en
ekki allar leiðbeiningar í einu.
Að lokum má benda á að sækja
má um lækkun á skatti vegna
menntunarkostnaðar bams eldra en
16 ára. Reglan er sú að ívilnun er
veitt ef tekjur bams em undir
498.000 kr. á árinu 2000. Einnig má
sækja um lækkun á skatti vegna
veikinda eða eignatjóns, sjá
leiðbeiningar RSK„ sem fylgja
skattframtali.
Læt þetta nægja að sinni og
vona að lesandinn verði einhvers
vísari.
Sé eitthvað ntissagt í þessum
skrifum skal hafa það sem sannara
reynist.
Ketill A. Hannesson,
hagfrœðiráðunautur
Bœndasaintaka Islands.
A Rekstraraðili

Nafn rekstrpraðila

Kennitala rekstrarai
<?■//? 3 7
r=?°>
SveiíSrTelay
> '
Pústnúmor oy póststóð
Pósthóllsnúmer oy póstnúrner
Atvinntigrein
Korinilala einstaklingsfyrirtaekis
B Samanburður virðisaukaskattsskýrslna við bókhald og ársreikning
Samkvæmt
Skattskyld velta
án VSK (24,5% þrepi
Skattskyld velta
ánVSKf 14% þrepi
Undanþegin velta
bókhaldi og ársreikningi

sno//
3233 Ucí
{1-730*3
/■2éH 9W
viröisaukaskattsskýrslum
S 4ca
SU-o //
3.0 33. 561
//73.0*3
/26 í?n<f>y
Mismunur
o
O
C Sundurliðun skattskyldrar veltu eftir skatthlutfalli, tegund sölu og atvinnugrein
Tegund sölu Atvgr.: Atvgr.: Atvgr.: Samtals
1. Skattskyld sala á vöru og þjónustu (án VSK í 24.5% þrcpi) 7f\
2. Innborganir fyrir afhendingu (án VSK i 24,5% þrepi) •F . 7^X \
3. Eigin úttekt, eigin not (dn VSK í 24.5% þrepi) + A + +
4. - Tapaðar viðskíptakröfur (án VSK 124,5% þrepi) _ - / y
5. Skattskyld sala á vöru og þjónustu (dn VSK í 14% þrepi) * W/// n -V' + ¥6/ ///
6. Innborganir fyrir afhendingu (dn VSK í 14% þrepi) + + / +
7. Eigin úttekt, eigin not (dn VSK í 14% þrepi) + 5S.°>co + / + + 55 °>ocj
8. - Tapaðar viðskiptakröfur (án VSK 114% þrepi) _ - X T _
9. Sala á fastafjármunum (án VSK 124,5% þrepi) + \ \ / + +
10. Önnur skattskyld sala (án VSK í 24.5% þrepi) + + \ + +
11 Samtals skattskyld velta = úo 9. So6 a = = 3 Oó 9 Oúé
D Sundurliðun annarrar veltu
Tegund sölu
Atvgr.:
Atvgr.:
1. Undanþegin velta (12. gr.) hvaða:
73-z< rl ý rtz ftti t
30 33.
■ Jó)33. S&3
Z. Undanþegín slarfsemi (2. gr.) hvaöa:
: (juZiíWyn
§/D . oco
5!ó- oöc
E Sundurliðun innskatts
1. Innskattur í 24,5% þrepi vegna kaupa á vfiru og þjónustu til endursölu
2. Innskattur í 24.5% þrepi vegna annars rekstrarkostnaöar
S62. 6W
3. Innskattur í 14% þrepi vegna kaupa á vöru og þjónustu til endursölu
4. Innskattur í 14% þrepi vegna annars rekstrarkostnaðar
M /42
5. Innskattur vegna kaupa á fastafjármunum (24,5% VSK)
5 /5. / So
6. Innskattur vegna byggingarframkvæmda. viðhalds og endurbóta (24.5% VSK)
1/ 45!
7. Leiðréíling innskatts af varanlegum rekstrarfjármunum
+/-
8. Samtais innskattur
{ Z67 W
Undirrítaður slaðíostír að skýrsla þessi er geíin eltir bestu vitund og eð hún er I fullu camrœmi við fyridiggjandi gðgn.
Dagsetnfng
Undirsknlt
RSK 10.25 0101 25.0000 • STEINDÓBSPneNTKSUTENSEnO
Lelðbelningar eru á bakhlið 2. samrits.
Ef fram kemur mismunur í staflið B skai
sundurliða þann mismun eftir uppgjörs-
tímabilum með útfyllingu leiðréttingar-
skýrslu RSK 10.26.
Frumrít
Eintak skattstjóra