Bændablaðið - 26.02.2002, Blaðsíða 14

14
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 26. febrúar 2002
Standi fcjdn bmJi ad búrakHrmum *kai iW tnsði notnm a afcyraiuna
H 6nnut tylyiqöQn. V uir •ami.kaU.f (téimqtbú) •» að ta*0« «kal
kr* cinkennitnain pott an noln alffonda IMt J.

Sl! U
"SafaíiSi'ej / ‘-///t 1

:Éff.
1 y j/f |'n*a maa—nn
5
Q
Rekstrarreikningur 2001
V*fe. 24,5% Vsfe. 14% Efekl v*k. Snrntals
15 1u £ < K »• * U £ 1 Um, m«4ikur*<urðú og ocinareWck*- 2. Söé. /V5 S.S'H.Sfg S.O/33 2i
3 Hsuta’ e*' 1 J'ði'. cðnr ®.m.«, uú *»o»r») t avi. tn 1- OV2 t51
J &*uðflmn*urö* Uum-t m KMrrM <rg tmtngiuUnivi V3. O0O SVÍ SbS
4 HnaMMlurðir iþtns. uM 50l 35? 3 Oo. oao SoS.53?
S SnfoaMurðtr tþ.inA. »»*» UMy»•)
1| J 3>\
T KMtðfcurosðuúMur
« AnnnA ■ymmrmli og b»óm V 7 1 y
» Gr»ur*ai.*vtMrt»!i»tftr*; v
13 Hcywi*
«1 Vclia virö<«4uUt><4Rl »or Z. gr. : ' \ Tvo.wo 7VO Wo
12 ÝtAfaþjötUiÁ, b&fo ! S/i.wt 2</A »»♦ ni. i
ti *ö-> 'fnaíe+U* * 3 5ÍVXI SSt Í2I
HfiK*tr»rt*k|ur *M* 5.035.0ÍÍ Hfso.oi? /o. v/3 5 /i
u £ < c S «4 430/ /57 1. 30/ /s/
<> kUeéut o« tUrttx-j, / a>/. 157 »/. Oé/ isz.
14 BúvmarugUIrmðMiaðriHcnlðikAtnlrciAcr) t/2.4/5 3 h. m 141.
U fcCkMrcrvðrui 53« W S2./10 6/2. Í21
1» Vmn »4«*rp* fcj4fiv«i» r*a ^Hcfell 2V3. 524 S.ooo 3S/. «29
I* lluMngar oq bun*A«rg»»io £ / oco 3/t 00 3 ‘/Si (ej
SC Bck*t'»rlea»«n»ður NnnmðW (óflhCaml /SS.214 V3 yvv 22f. i/3
I' <«upv*r* Wýn /3.0.000 /30.000
12 BMrwðcluKlnaAur «lw RSK * 02 4 VO. T-ot 44o K>(,
33 Viw fenatncaur 3 i. S41 /55T&z a. 2341(8
24 *no.S, hv«ðí rrMtfife, /37.3 3/ /32. 334
‘iS Biriferwð «ndurgi*i<l Z/llC/o 3/6SÍ40
2* L4un (grMJfl Uun o* Muwkimu;
Zt UuncwngB gjötfl /aviii /OY33i>
M Fymifigcr og niðu»f«rM» «kv. «SK 4(M X ao/.qst X. oo/ ðsi
Rfikctmrgfrtld *M« //.V22. ooi /2S.C/2 5T 173.275 <4 120 (3P
8 5 að vum#im _ r t ií Oi2
ja v.«t*a«ui- /’ %aL 3 y— t 4- 3/T.3SÍ
», V Á 131113
32 fcirgð*6r*yting ♦<-
»» ( f/foi Oi. j~) r 2H//“>
34 Sðtuhcywður ♦ .S/'cT ^if//»/ * $s. /*I
33 Miul*; -
Mau tekjur og gjöW allc (fíuct “ Bi*. 2 \ « J - His.rso 23/. 64/
fara í dálka 3 og 4 á nýju skýrslunni
og tölumar em óbreyttar. Síðan em
þessir dálkar margfaldaðir með
verðbreytingarstuðli, sem í þessu
dæmi er 1,0861. Niðurstöður em
settar í dálka 5 og 6. Með þessari
margfoldun er verið að reyna að
skrá eignir rétt miðað við upp-
mnalegt verð. Árleg fyming er síð-
an reiknuð af þessari upphæð. Síð-
an em árleg fyming og áður fengn-
ar fymingar lagðar saman og sú
upphæð færð í dálk 11. í síðasta
dálk, nr.12, er fært bókfært verð,
sem er mismunur á upphæð í dálk
nr. 5 og 11. Allar eignir á fymingar-
skýrslunni em meðhöndlaðar á
sama hátt nema að því leyti að árleg
fyming er mismunandi há prósenta
eftir vali hvers og eins, þó innan
þeirra marka sem áður er getið.
Framleiðslurétt má ekki hækka upp
með verðbreytingarstuðli.
Nokkur atriði til minnis
1. Allar eignir á fymingar-
skýrslu (þó ekki framleiðsluréttur)
skal framreikna með verðbreyting-
arstuðli ársins. Hann er 1,0861 fyrir
árið 2001.
2. Nýbygging færist á kostn-
aðarverði samkvæmt húsbygging-
arskýrslu og byrjað er að fyma
bygginguna niður það ár sem húsið
er tekið í notkun, og þá heilsárs-
fymingu.
3. Ekki má fyrna eignir á sölu-
ári, en hins vegar em eignir fymdar
á kaupári og þá heilsársfymingu.
4. Vél sem verður ónýt fymist
alveg niður í 0.
5. Vél eða aðra eign í atvinnu-
rekstri sem kostar minna en
139.778 kr. má færa til gjalda á
kaupári eða á fymingarskýrslu.
6. Eignir í búrekstri fymast
hratt, þess vegna er oft skynsam-
legt að fyma lágmarksfymingu.
Sala greiðslumarks
Sala á greiðslumarki milli
bænda er nú komin í fast form.
Keyptur fúllvirðisréttur (greiðslu-
mark) skal færður niður með jöfn-
um árlegum fjárhæðum á fimm ár-
um. T.d. skal keyptur fullvirðisrétt-
ur að upphæð 2.000.000 kr. færður
niður um 400.000 kr. á ári. Hér er
því ekki um raunverulega fymingu
að ræða, heldur niðurfærslu eigna.
Ekki má verðbæta þessa eign með
verðbreytingarstuðli eins og aðrar
eignir á fymingarskýrslu. Einnig
færist eignin niður í 0 á fímmta ári.
Niðurfærslan verður þar af leiðandi
öll árin 400.000 kr., sjá fymingar-
skýrslu.fMvnd 1).
Um söluhagnað framleiðslu-
réttar í landbúnaði gilda því sömu
reglur og um aðrar ófymanlegar
eignir. Algengasta aðferðin er sú
að telja helming söluverðs til
tekna, eins og urn sölu lands væri
að ræða. Þeir sem fjárfestu í ný-
greinum á jörðinni vegna sölu á
framleiðslurétti mega fyma þá
eign á móti söluhagnaði.
Hér eru helstu reglur:
1. Bændum er heimilt að telja
aðeins helming söluverð greiðslu-
marks til tekna.
2. Söluhagnaður færist til
tekna á söluári.
3. Dreifa má skattlagningu
söluhagnaðar á þrjú ár, þegar ríkið
greiðir söluverðið á þrem ámm.
4. Fresta má skattlagningu urn
tvenn áramót telji bóndi það hag-
stætt. Hann verður að hafa búið í
fimm ár af síðustu átta ámm næst á
undan söludegi. Framreikna þarf
með verðbreytingarstuðli. 10%
álag fellur á þessa frestun ef skil-
yrði er rofið (ekki keyptur fram-
leiðsluréttur eða íbúðarhús).
5. Færa má söluhagnaðinn til
lækkunar á kaupverði keypts fram-
leiðsluréttar eða til lækkunar á kaup-
verði íbúðarhúss sem bóndi kaupir
sér þegar hann bregður búskap.
6. Lækka má stofnverð um
sömu upphæð og söluhagnaður
nemur vegna nýrra búgreina sem
teknar eru upp á viðkomandi jörð
ef hún (þær) tengjast fasteign á
jörðinni. (Vélaútgerð fellur ekki
undir þetta ákvæði).
7. Áður en dreifmg eða frestun
koma til álita verður að jafna ónot-
uð töp.
Landbúnaðarskýrslan
Nú er komið að kaflaskiptum í
þessum leiðbeiningum og ekki
öruggt að vel hafi tekist til. Bæði
er að tíminn er mjög naumur og
hitt að erfítt er að setja fram skýrar
leiðbeiningar um frekar flókið
efni. Þó höfundur hafi gert fjölda
landbúnaðarframtala er hvert
framtal sérstakt. Bændur búa ekki
allir á sama hátt og viðskipti eru
stundum flókin eitt og eitt ár. Á
síðari ámm hafa margir reynt fyrir
sér á öðmm sviðum og það ekki
síst gert framtalið flóknara. í þessu
tilbúna dæmi er stunduð ferða-
þjónusta, en í litlum mæli þó. Ef til
vill ætti að færa sérreikning fýrir
þessa búgrein en það er ekki gert.
Landbúnaðarframtalið nýja er á
fjórum blaðsíðum. Ekki er hægt að
i Vijnna hvertiblaðiað öllu leyti út af
fyrir sig heldur em þau öll undir að
einhveiju leyti í einu, ef svo má að
orði komast. Á bls. 1 em færðar nið-
urstöður landbúnaðarffamtalsins.
Þar em einnig færð reiknuð laun
bónda, maka og bama. Þar er einnig
skrá um yfirfæranleg töp síðustu
átta ára, ef um þau er að ræða. Á bls.
2 er rekstrarreikningur og á bls. 3
efnahagsreikningur og að síðustu
er bústofn og uppgjör birgða á bls.
4. Skal nú vikið að hverri síðu og
reynt að útskýra með dæmum. Eins
og sjá má hef ég fengið að láni texta
úr leiðbeiningum RSK og vona að
ég fari rétt með.
A. Hreiit eign
I þessu dæmi er eigið fé af bú-
rekstri 7.984.336 kr samkvæmt bls.
3. Nú þarf að bæta við fasteignamati
útihúsa og ræktunar (7.800.000 kr.)
og draga ffá bókfært verð útihúsa og
ræktunar (2.906.809 kr). Þá er hrein
eign fúndin 12.877.527 kr. Hér er
notuð önnur aðferð en bændur hafa
vanist. Á efhahagsreikninginn bls.3
er fært bókfært verð útihúsa og
ræktunar en ekki fasteignainat eins
og áður var gert.
B. Hreinar tekjur. (Hagnað-
ur/tap af búrekstri)
Hagnaður af búrekstrinuin er í
þessu dæmi 231.641 kr. Ef gera
þarf leiðréttingar á uppgjöri vegna
þess að ekki er farið eftir skattalög-
unum við uppgjörið, em línur 8 til
11 notaðar. I þessu dæmi em engar
slíkar færslur. Nú em til ónotuð töp
og þau em lækkuð um 231.641 kr.
Þar með er enginn hagnaður færður
á skattffamtal. Tapið ffá 1993 nýtist
og hluti af tapi ffá árinu 1994. Ef
búið hefði verið rekið með tapi,
hefði tapið ffá árinu 1993 fallið
niður þar sem aðeins er hægt að
geyma tap í átta ár.
C. Reiknað endurgjald
Maður sem vinnur við eigin at-
vinnurekstur eða sjálfstæða starf-
semi, svo sem við landbúnað, skal
telja sér til tekna endurgjald fyrir
starf sitt. Standi hjón sameiginlega
að rekstri búsins teljast þau bæði
bændur. Á sama hátt skal reikna
endurgjald fyrir starf þess maka
sem ekki telst vera rekstraraðili
búsins en innir þó af hendi vinnu-
ffamlag við búið, svo og vegna
starfa bama þeirra, yngri en 16 ára,
við búið. Mat á vinnuframlagi
maka og bama og reiknað endur-
gjald í því tilfelli má ekki vera
hærra en tekjur þess hefðu numið
ef unnið hefði verið hjá óskyldum
eða ótengduin aðila.
i Að-jafnaði skalfæra það.reikn-
aða endurgjald bónda og maka
hans sem staðgreiðsla á árinu 2001
hefur verið miðuð við. Bóndi sem
af einhverjum ástæðum telur lægra
endurgjald fyrir starf sitt en við-
miðunarreglur ríkisskattstjóra
segja til um skal gera sérstaka
grein fyrir aðstæðum sínum, svo
sem ef hann hefur orðið fyrir áfoll-
um vegna árferðis eða annarra
atriða sem rnáli skipta og ekki er
tekið tillit til í viðmiðunarreglun-
um, svo og vegna aldurs, heilsu og
starfstíma, vinnu utan búrekstrar
eða aðkeyptrar vinnu. Sjá nánar í
leiðbeiningum RSK.
Hámark reiknaðs endurgjalds
sem skattstjóri getur ákvarðað er
takmarkað við það að fjárhæð þess
má ekki mynda tap sem er hærra en
sem nemur samanlögðum almenn-
um fymingum og gjaldfærslu. Hjá
elli- og örorkulífeyrisþegum
takmarkast ákvörðun skattstjóra á
reiknuðu endurgjaldi við það að
ekki myndist tap á búrekstrinum.
Reiknað endurgjald bama:
Lækka rná reiknað endurgjald um
15.540 kr. fyrir hverja viku sem
bami (bömum) er reiknað endur-
gjald. Samtals má þessi lækkun
ekki nema hærri fjárhæð en sam-
anlagður vikufjöldi margfaldaður
með 15.540 kr. og teljast 16 vinnu-
vikur á 15.540 kr. eða í heild
248.640 kr. vera hámark.
Viðmiðunarlaun í stað-
greiðslu 2001 fyrir bændur og
maka þeirra voru ákvörðuð
þannig:
Flokkur G, bóndi sem stendur
fyrir búrekstri með eða án að-
keypts vinnuafls eða starfar að bú-
rekstri hjá félagi sem hann hefur
verulega eignar- eða stjómaraðild
að. Nái bústofn á býli ekki 420 ær-
gildum má lækka reiknað endur-
gjald í hlutfalli við bústærðina. Sé
starfíð einungis að hluta til við bú-
rekstur skal ákveða viðmiðunar-
launin hlutfallslega.
Bóndi með sauðfjárrækt sem
aðalbúgrein og hefur meirihluta
bútekna af henni. Mánaðarlaun
70.000 kr. Árslaun 840.000 kr.
Sama regla gildir um makann sem
stendur fyrir búrekstri með honum.
Bóndi með annað en sauðfjár-
rækt að aðalbúgrein, svo og maki
bónda sem stendur fyrir búrekstri
með honum. Mánaðarlaun
90.000 kr. Árslaun 1.080.000 kr.
D. Yfirlityfir ónotað tap
í þessa töflu skal sundurliða
tap eftir rekstrarámm og hvemig
það er notað á móti hagnaði.
Heimilt er að draga frá tekjum
eftirstöðvar rekstrartapa frá síðustu
átta ámm á undan tekjuári. í þessu
dæmi er yfirfæranlegt tap ffamreikn-
að að upphæð 952.781 kr. Hagnaður
af rekstrinum er 231.641 kr, og þeg-
ar það hefúr verið dregið ffá er yfir-
færanlegt tap til næsta árs 721.140 kr
(Sjá mynd 2, neðst á síðu).
Rekstrarreikningur árið 2001
Rekstrartekjur
Tekjur skulu tilgreindar án
virðisaukaskatts. Afúrðamiðar em
sendir um innlegg og rétt er að
bera saman innlegg samkvæmt af-
urðamiðunum og tekjur samkvæmt
virðisaukabókhaldinu. í flestum
tilfellum em afurðamiðar sem bet-
ur fer réttir, en komi fram misræmi
þarf að kanna orsök. Þá kann að
vera nauðsynlegt að gera leiðrétt-
ingar á VSK uppgjöri.
Beingreiðslur úr ríkissjóði skal
færa til tekna í dálkinn „Ekki vsk".
Heimanotaðar búsafurðir skal telja
til tekna með sama verði og fæst
fyrir tilsvarandi afurðir sem seldar
em á hverjum stað og tíma. Reikna
ber virðisaukaskatt á heimanot og
skila í ríkissjóð (ath. matvæli bera
14% vsk). Ekki skal reikna virðis-
aukaskatt af mjólk sem notuð er til
búfjárfóðurs og ekki heldur útsæði
til eigin nota.
Teknamat af landbúnaði
Verð án vsk. kr.
Mjólk......................40 pr.ltr.
Egg ......................200 pr.kg.
Kartöflur til manneldis .. .55 pr.kg.
Rófur til manneldis .......95 pr.kg.
Dilkakjöt ................300 pr.kg.
Kjöt af veturgömlu fé .. .200 pr.kg.
Annað kjöt af sauðfé ... .100 pr.kg.
Ungnautakjöt .............300 pr.kg.
Annað kjöt af nautgripum 200 pr.kg.
Folaldakjöt ..............170 pr.kg.
Annað kjöt af hrossum .. .100 pr.kg.
Grísakjöt ................220 pr.kg.
Annað svínakjöt ............pr.kg.
Kalkúnar, endur og gæsir 400 pr.kg.
Annað fuglakjöt ..........300 pr.kg.
Fiskur ...................200 pr.kg.
Alniennt um útfyllingu
rekstrartekna
Tekjuliðum er skipt í þrjá
dálka m.t.t. virðisaukaskatts:
í dálk "Vsk. 24,5%" skal færa
tekjuliði sem myndað hafa stofn til
útskatts í 24,5% þrepi. í dálk "Vsk.
14%" skal færa tekjuliði sem
myndað hafa stofn til útskatts í 14%
þrepi. í dálk "Ekki vsk." skal færa
tekjuliði sem ekki hafa myndað
stofn til útskatts, t.d beingreiðslur.
Rekstrartekjum er skipt eftir
búgreinum og auðveldar það mjög
útreikninga á búnaðargjaldi. Bú-
greinar frá 1 til 10 mynda allar
stofn til búnaðargjalds. Þær bú-
greinar sem vantar em æðarrækt
og skógrækt. Þeir sem stunda þær
búgreinar þurfa að aðgreina þá
sölu á búnaðargjaldsblaðinu.
Heimanot skal færa eftir búgrein-
um. Tekjur af lífdýrasölu skal telja
með viðkomandi búgrein.
Einn hestur er seldur til útlanda
i þessu tilbúna dæmi og ekki út-
skattaður (útflutningur). Söluverð
er 300.000 kr. Hann færist í
dálkinn „Ekki vsk" Sjá mynd 3
Velta undanþegin virðisauka-
skatti sbr. 2. gr. (Lína 11).. Hér skal
færa tekjur af starfsemi sem er und-
anþegin virðisaukaskatti. Hér færast
t.d. veiðileigutekjur og tekjur af beit
og landleigu. Minnt skal á að þeir
sem em með blandaða starfsemi
þurfa að fylla út og standa skil á
eyðublaði RSK 10.27, Afstemming
virðisaukaskatts vegna blandaðrar
starfsemi.
Annað, hvað?. í þessar línur
skal telja allar aðrar tekjur en þær
sem ekki er sérstaklega gert ráð fyrir
að færist í áður taldar línur. Hér gæti
til dærnis verið um að ræða tekjur af
seldum dún, rekavið eða eggjatöku.
Einnig tilfallandi tekjur af véla- og
tækjaleigu, leigu eftir búfé, berja-
leyfi, tilfallandi tekjur af tamningu
hrossa, tilfallandi tekjur af þjónustu
við ferðamenn og tekjur af sand- og
malamámi. Þá ber jafiiffamt að telja
hér ýmsa rekstrarstyrki og endur-
greiðslur t.d. endurgreiddan þunga-