Tónlistin - 01.03.1947, Page 26

72
TÓNLISTIN
menningarinnai’ hér á landi, er snýr
að tónlistarmálunum, hefur tiltölu-
lega við margt annað átt fáa braut-
ryðjendui’, allt fram á seinasta hluta
19. aldarinnar. Afleiðingin varð J>ví,
að þjóðin dróst aftur úr á því sviði.
Um og eftir 1840 barst rómantíska
stefnan hingað til lands og andaði
suði’ænni hlýju í lögum og ljóði yfir
þjóðina og vakti hana af svefni lið-
inna alda. Sú stcfna féll vel inn í
þjóðai’sálina og eignaðist brátt af-
burða stuðningsmenn, er vörðu hæfi-
leikum sínum henni til úthi’ciðslu.
I’að hefur verið almenn skoðun, að
umhverfið eigi ekki svo lítinn þátt í
andlegum þroska einstaklingsins.
Stórbrotin náttúrufegurð, víðfeðmi
(hafið), lyfti huganum hærra, skapi
göfugan hugsunai’hátt, að finna til
með smælingjunum, jafnvel skapi
þrá til að kasta steinum úr götu
þeirra. I’etta styðst við rök, sem cr
að finna á ýmsum sviðum sögunnar.
II. Tónlistarlífið á Stokkseyri og
Eyrarbakka fyrir 90 ái'um.
Um og eftir 1847 verða straum-
hvörf í tónlistai’lífi á Stokkseyri og
Eyrarbakka, mcð konm Thorgríms-
sens-fólksins að Eyrarbakka. Og enn
fi’cmur er lengi’a leið inn í árin og
þeir fóru að vaxa upp bræðurnir
frá Syði’a-Seli, Bjarni, Jón, Isólfur
og Gísli, þá komu þar nýir ki’aftar
til sögunnar.
Bjarni, fæddur 1857, varð boðberi
hins nýja tíma, ljúfur sem vorblær.
Hann var syngjandi svanur sinnar
samtíðar, þar til hafaldan lokaði lians
votu gi'öf 27. febrúar 1887.
Sylvía Thoi'grímssen kenndi hon-
um að spila á harmóníum. Hann varð
organleikai’i við kirkjuna á Stokks-
eyri, er hún eignaðist hljóðfæri 187G.
Hann stofnaði söngféíag. Hann
kenndi bi’æðrum sínum að spila og
fjölda annarra, er sótti kennslu til
hans. Þessi ungi tónlistarvísir á
Stokkseyri og Eyrarbakka átti stei’k-
an hauk í horni, þar scm Thorgi’íms-
scnsfólkið var.
Lífið í þorpinu gerbi’eytlist. Söng-
ur og orgelspil var haft um hönd við
öll mögulcg tækifæri. Kennslan var
ókeypis, ekki í krónuskyni. Þar var
gróandi þjóðlíf.
Ctlendar tónlistarhækur voru næg-
ar til heima í „húsinu“, en svo var
kallað hús verzlunarstjórans. Ýmsar
af bókum þessum eru cnn til og eru
talandi vottur um þá tónlistarmcnn-
ingu, scm átti sér stað á Stokkscyri
og Eyrarbakka fyrir 90 árum.
III. Jón Pálsson lærir að spila
á hai’móníum.
A árunum í kringum 1880 var ckki
venja að Ixalda unglingunum til
náms, nema til undirbúnings
fermingar. Ræðst það því af sjálfu
sér, hvað þarflegt l>að þótti, cr Jón
Pálsson, þá unglingur, bað um að fá
að læra á orgel hjá Bjarna bróður
sínum. Þó tókst að fá levfið, en
það var eingöngu bundið við frí-
stundir, cr hann hafði frá öðrum
stöi’fum. En — þar með var ekki
allt fengið. — Hljóðfæri var ekkert
á hcimilinu og aðeins í kirkjunni.
Þangað varð Jón að hlaupa lil þess
að æfa sig, en kalt hefur það verið
að vetrinum í óhituðu húsi, er hann
kom sveittur af hlaupunum. En ó-