blaðið - 23.06.2005, Blaðsíða 18

SHOPl/SA.IS
fimmtudagur, 23. júní 2005 i blaðið

Mígreni hrjáir marga
Æ fleiri hérlendis fá slæman höfudverk
Skólavörðustía 21 a Sími 551 1520
Einkenni sem benda til mígrenis:
Langvarandi höfuðverkur, oft
öðrum megin í höfðinu
Lítið þol fyrir ljósi, hávaða eða
ertandi lykt
Sjúklingar forðast samneyti
við annað fólk
kSHOPL/SA.ISj
halidora@vbl.is
Margir Islendingar hafa lent í því að
fá höfuðverk hvers konar, en færri
hafa kynnst sjúkdómnum mígreni,
sem heijar misilla á þolendur og veld-
ur oft löngum og erfiðum höfuðverkja-
köstum. Um 25.000 íslendinga hafa
einhvem tímann á lífsleiðinni fengið
mígreni, en höfuðverkur af þessu tagi
lýsir sér oft í æðaslætti í öðrum helm-
ingi heilans. Mígreni getur komið
fram hjá öllum aldurshópum, en oft
og tíðum er fólk í yngsta lagi þegar
það verður fyrst vart við hann.
Köstin standa að meðaltali yfir í
12-24 klukkustundir en í kjölfarið ó
sjúklingur, auk þess að þjást af ógleði
og uppköstum, í erfiðleikum með að
vera í miklu ljósi og þar sem önnur
hljóðbær umhverfisáreiti eru. Enn
hafa ekki fundist orsakir sjúkdóms-
ins en hægt er að leiða líkum að því
að höfuðverkur myndist við það þeg-
ar æðar víkka og þrengjast á víxl í
höfði sjúklinga. Þeir sem haldnir eru
mígreni eru yfirleitt góðir einhvem
tíma í senn, eða þar til sjúkdómur-
inn lætur ó sér kræla á nýjan leik, en
flestir sjúklingar hafa lært að þekkja
inn á byrjun kasta og hvað gera skal.
Getur orðið heilmikil fötlun
Sverrir Bergmann taugalæknir hefur
á ferli sínum aðstoðað allmarga sem
leitað hafa sér hjálpar vegna mígren-
is en hann segir sjúkdóminn afar al-
gengan hér ó landi. Greining sé þó
ekki byggð á hefðbundnum blóð- eða
þvagrannsóknum heldur sé sögu
sjúklings og undanfara gerð skil og
ókvörðun tekin í kjölfar þess, ásamt
eftirfylgni viðkomandi læknis.
Sverrir segir sjúklinga afar mis-
jafna og að einkenni geti einnig verið
gjörólík.
„Sumir fá sem betur fer bara væg
köst með löngu millibili en aðrir era
þó mjög veikir og köst þeirra era tíð-
ari - oft í hverri viku. Þá fara kannski
1-2 dagar hjó viðkomandi í að jafna
sig svo að þetta getur orðið heilmikil
fötlun," segir Sverrir, en hann segir
að sem betur fer séu þeir sem þjáist
á þennan hátt í minnihluta. Þá segir
hann mikla þróun hafa verið í lyfja-
gjöf sjúklinga og að komin séu á mark-
að betri lyf sem fólk taki þegar köst
eru í uppsiglingu. Lyfin, sem gefin
era í æð eða töfluformi, era fljótvirk
og geta ósjaldan hindrað að til mik-
illa þjáninga komi.
„Eins era lyfin, sem notuð era í
sjálfum köstunum, orðin góð en yfir-
leitt svara um 7-8 af hveijum 10 með-
ferð. Það þýðir auðvitað að við eram
komin ágætlega á leið en þess má
geta að ólíkt mörgum öðrum lyfjum
era slæmar aukaverkanir fótíðar.“
Ekkert bendir til arfgengi sjúk-
dómsins
Aðspurður segir Sverrir engar rann-
sóknir geta sýnt fram á að sjúkdóm-
urinn sé arfgengur, þó svo að algengt
sé að finna fleiri en einn sjúkling í fjöl-
skyldu. Það er eingöngu vegna þess
hve algengur sjúkdómurinn er. „Það
er í raun ekkert sem bendir til að arf-
gengi eigi þama einhvem þátt og ég
efast líka um að svo sé.“
Sverrir segir viðbrögð mígrenisjúk-
linga misjöfn og að hver og einn finni
sína áhrifavalda sem hann forðast til
þess að losna við kast. Þá spilar heil-
eitt stykki gæti ekki skaðað mikið. Ég
hins vegar endaði mjög veik og hélt
um tíma að ég myndi ekki lifa þetta
af. Þetta var alveg hrikalegt," segir
Inda, en köst hennar byija yfirleitt
sem stingur í gagnauganu sem færir
sig svo aftur fyrir eyran með miklum
verk sem ágerist með hverri stund-
inni sem líður.
Inda segist hafa fengið mörg slæm
köst í gegnum tíðina en hrósar nú
happi fyrir að vera orðin betri og fær
í flestan sjó. „Þetta er bara allt annað
líf. Fólki sem fær slæm köst er eigin-
lega bara kippt út úr öllu í ákveðinn
tíma. Lengstu köstin mín voru t.d.
yfirstandandi í 3-4 sólarhringa. Auð-
vitað notaði maður lyf en mér fannst
þau ekki virka neitt alltof vel á mig.“
Þar sem Inda hefur velt sjúkdómn-
um mikið fyrir sér síðustu árin er hún
orðin vel meðvituð um óhrifavalda
hvers konar og hvað skuli gera til
bóta. „Það er mjög mikilvægt að passa
mataræðið. Ég þoldi til að mynda ekki
mjólkurvörur, reyktan eða grillaðan
mat, lakkrís og súkkulaði. Þetta var al-
gjört eitur fyrir mig. Annars þarf fólk
líka að læra inn á þetta sjálft og fara
varlega með sig. Það er mjög slæmt að
vera undir miklu álagi og því er gott
að reyna að halda rónni við flestar að-
stæður. Bara það að flytja getur verið
nóg til þess að koma manni úr jafn-
vægi,“ segir Inda, en hún mælir eins
mikið með nálastungum fyrir fólk
sem býr við þessar aðstæður. „Það
var algjört kraftaverk fyrir mig - ég
varð strax mun betri og ég ætla aftur
núna fljótlega. Svo þurfa sjúklingar
auðvitað að finna sína rútínu, skoða
hvað veldur köstunum og forðast það
til hins ítrasta."
brigt lífemi stóran sess og mikilvægt
er að fólk forðist utanaðkomandi
áreiti ef líkur era á höfuðverk. „Það
er svona ýmislegt sem við mælum
með að fólk forðist. Ost t.d. og annan
feitan mat er gott að sniðganga, auk
ýmissa tegunda af áfengum drykkj-
um. Annars er fólk að finna ótrúleg-
ustu hluti sem það tengir við köstin,"
segir Sverrir, en bætir því við að kven-
kyns sjúklingar þurfi ekki að hafa
miklar áhyggjur á meðgöngu. „Marg-
ar konur sem greinst hafa era meira
að segja mjög góðar þegar þær ganga
með böm sín.“
Hefur mikil áhrif á líf
viðkomandi
í kringum aldamótin var Inda, eins
og áður sagði, mjög slæm og hún seg-
ir mígrenið hafa haft afar mikil áhrif
á líf hennar og fjölskyldunnar. Það er
erfiðara að skipuleggja utanlandsferð-
ir eða ferðalög innanlands þar sem
fólk getur aldrei vitað hvenær næsta
kast ríður yfir. „Ég man nú eftir einu
kastinu sem ég fékk þegar ég vogaði
mér að fara í útilegu. Þá leyfði ég mér
að fó mér eina svínakótilettu, sem er
reyndar alls ekki gott fyrir mígreni-
sjúklinga, en ég stóð í þeirri trú að
demetra
Inda Björk Alexandersdóttir greind-
ist með mígreni árið 1998 og sjúkdóm-
urinn hefur svo sannarlega tekið sinn
toll hjá henni. Hún var að eigin sögn
mjög slæm næstu árin eftir greining-
una en eftir að hafa farið í endurhæf-
ingu á Reykjalundi fóra hlutimir að
taka breytingum og heilsufar hennar
batnaði til muna.
»Ég er eiginlega ein af þessum
heppnu. Ég fékk mikið kast á Reykja-
lundi og í kjölfar þess bauð læknirinn
minn mér að prófa nálastungumeð-
ferð. Það hafði svo bara alveg rosal-
ega góð áhrif á mig og ég er búin að
vera lyfjalaus núna í 7-8 mánuði,“
segir Inda Björk, ánægð með árangur-
inn, en hún segist þó ekki hafa haft
mikla trú á nálastungunum fyrst um
sinn. „Ég sá ekki fyrir mér að þetta
gæti á einhvem hátt gert ástandið
betra, ég trúði því hreinlega ekki - en
annað kom svo sannarlega á daginn.
Ég hef ekki fengið alvöra kast síðan,
þó svo að ég fái stundum þennan und-
anfara sem fylgir. Hann bara verður
ekki að kasti.“
A bataleið eftir slæma
sjúkdómsgöngu
Inda Björk sneri vörn í sókn og hefur
unnið bug á erfiðustu veikindunum

Mikil ógleði og uppköst
Greinilegur æðasláttur í höfði
Viðkomandi finnst hann vera
að ganga af vitinu
Sjóntraflanir
Mikill fólleiki og deyfð yfir
andliti
■ i ri i iTi i[h jii i iiii.n'fí i ir'FTin n n i íti m
i gegnum arþusundir hafa kmverjar þróað fullkomnar aðferðir fil
eflingar ISrama og heilsu
ITR sumamámskelð fyrir
böm er að hefjast
■ Hugræn teygjuleikfimi
■ Tai Chi
■ Kung Fu - fyrir hörn, unglinga
og fullorðna
■ Gremiíngarmeðferð
> Elnkatimar og hóptímar
■ Sérhæfð heilsumeðferð
Jafnvægi milli
huga og iíkama
30% afsláttur
ilff
iil
#
m
IN|
s
oekur að kínverskum hætti Skeifan 3 Sínii 553 8282 wvvw.heílsudreki
BriíðarjjajírKAyfást kjás oldcur