blaðið - 05.07.2005, Blaðsíða 14

blaðió-
Útgáfufélag: Ár og dagur ehf. Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson. Ritstjóri:
Karl Garðarsson. Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson. Ritstjórn og auglýsingar:
Bæjarlind 14-16,201 Kópavogur. Aðalsími: 510-3700. Símbréf á fréttadeild: 510-3701.
Símbréf á auglýsingadeild: 510-3711. Netföng: vbl@vbl.is, frettir@vbl.is, auglysingar®
vbl.is. Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins. Dreifing: Islandspóstur.
Vitundarvakning eftir Live 8
- fyrsta skrefið á langri leið
Skilaboð Live 8 tónleikanna síðastliðnn laugardag voru skýr, við viljum
ekki peningana þína við viljum þig. Með því vildu skipuleggjendur tón-
leikanna benda á að markmið hinna risavöxnu tónleika helgarinnar var
ekki að safna peningum heldur einfaldlega að vekja almenning á vest-
urlöndum til vitundar um þann vanda sem stjórnvöld og íbúar margra
Afríkuríkja eiga við að etja.
Undirliggjandi er krafa um að leiðtogar átta helstu iðnríkja heims
felli niður skuldir fátækustu ríkja Afríku, enda sé það í höndum íbúa
og stjómvalda á vesturlöndum að koma í veg fyrir ungbarnadauða, sjúk-
dóma og hungursneyð í hinni fátæku álfu. Það verði hinsvegar ekki ein-
ungis framkvæmt með ákvörðun nokkurra pólitískra leiðtoga, almenn-
ingur þarf að vakna til vitundar.
I viðtali í Blaðinu í dag lætur framkvæmdastjóri UNICEF á íslandi
hafa það eftir sér að það sem standi uppúr eftir helgina sé sú staðreynd
að tugir þúsunda íslendinga, sem og milljónir manna um allan heim
skyldu staldra við og hugsa um málefni fátækra í Afríku. Það má því
leiða að því líkum að ætlunarverk tónlistarmannanna hafi gengið eftir,
að vekja almenning á vesturlöndum til vitundar um vanda sem hefur
verið fyrir framan nefið á okkur árum og áratugum saman.
Það liggur reyndar fyrir að slík vitundarvakning getur aðeins verið
fyrsta skrefið á langri leið. Það þarf meira til en að leysa tímabundinn
vanda nokkurra af fátækustu ríkjum heims með því að láta átta þjóðar-
leiðtoga með einu pennastriki fella niður skuldir upp á milljarða króna.
Með þeirri ákvörðun myndi að sjálfsögðu vera brotið blað í málefnum
þessara ríkja, en þar með er bara hálf sagan sögð.
Það má með réttu halda því fram að enn einu sinni sé margháttaður
vandi tekinn og matreiddur á einfaldan hátt ofan í almenning. Ástæðan
- í því hraða samfélagi sem við höfum skapað okkur hafa fáir aðrir en
þeir sem eru hreinlega atvinnumenn í góðgerðarmálum og örfáir stjórn-
málamenn tíma til að setja sig fyllilega inn í þann vanda sem hin fá-
tæku ríki eiga við að stríða. Því er búin til einfóld útgáfa af flóknu máli
og hún kynnt og seld almenningi. Aftur er okkur sagt að með einfóldum
hætti getum við lagt lóð okkar á vogarskálina. Með því einu að skrifa
nafn okkar munum við hjálpa þeim sem ekki eru jafn lánsamir og hafa
það ekki jafn gott og við.
Það má leiða að því líkum að fjölmargir hafi horft á skemmtilega tón-
leika á laugardaginn, skrifað nafn sitt á heimasíðu tónleikarahaldara
eða sent SMS skeyti og þar með sé málið afgreitt. Kannski hefur ekki
orðið vitundarvakning heldur var þetta auðveld leið fyrir fjölmarga til
að afgreiða erfitt og sorglegt mál. Það er ekki þar með sagt að tónleikarn-
ir hafi engu breytt síður en svo. Fagna ber slíku framtaki en horfa þarf
lengra fram á veginn. Gordon Brown, íjármálaráðherra Bretlands, benti
á að mannsaldur tæki að leysa fátæktarvandann. Það er staðreynd og
því ætti enginn að líta á að þó hann hafi lagt nafn sitt við framtak helg-
arinnar sé málið afgreitt. Vandi fátækra þjóða er eitthvað sem ræða
þarf við sem flest tækifæri. Halda þarf umræðunni lifandi. Og í kjölfar
umræðunnar þurfa allir að leggja sitt á vogarskálina.
GabríeT Aisin kúplings-
höggdeyfar eru orginal CASCCC sett eru orginal
hlutir frá USA og E.E.S. hlutir frá Japan
— TRIDON
• ZL@í)) varahlutir í miklu úrvali
Qjvarahlutir
Sími 567 6744 • Bíldshöfða 14 • 110 Reykjavík
ÞJÓNUSTA Á RÉTTU VERÐI
NÝJAR TÖLVUR VÍRUSLEIT UPPFÆRSLUR
ÍSETNINGAR SAMSETNINGAR VIÐGERÐIR
þriðjudagur, 5. júlí 2005 I blaðið
Prófarkalestur
stjórnarskrárinnar
Drífa Snædal, ritari Vinstri hreyfingarinnar
græns framboðs
Konur eru ekki menn, menn verða
ekki óléttir og menn fara ekki á blæð-
ingar. Gamla slagorðið að konur séu
líka menn þjónaði sínum tilgangi í
kvennabaráttu síðustu áratuga þeg-
ar konur vildu komast inn í karlaklík-
una. Nú eru kröfurnar hins vegar þær
að konur búi til ný völd með körlum.
Við viljum ekki samlaga okkur þeim
heimi sem karlar hafa búið til heldur
skapa nýjan heim sem rúmar skoðan-
ir og viðhorf beggja kynja. Sjálfsögð
og eðlileg krafa myndi kona halda.
Það er hins vegar hægara sagt en gert
að vinna í þeim opinbera heimi sem
karlar bjuggu til fyrir karla. Þegar til
dæmis orðið ráðherra þótti sniðugt
heiti á handhafa framkvæmdavalds-
ins var augljóslega aldrei gert ráð
fyrir að kona myndi nokkurn tíman
fara með þetta vald. Klikkið í kvenna-
baráttunni var að krefjast ekki breyt-
inga á valdaheitinu um leið og kona
settist í stólinn. Nu sitja konur uppi
með það að vera ráðherrar en aldrei
hef ég heyrt að makar kvenkyns ráð-
herra séu kallaðir ráðherrafrú. Það
þykir sennilega ekki sniðugt. Þannig
er ennþá gert ráð fyrir að konur séu
gestir í heimi valdsins en ekki komn-
ar til að vera. Við megum vera með
stundum en ekkert vera
að rugga bátnum of mikið.
Við eigum að samlaga okk-
ur heimi karlanna ef við
viljum einhver völd.
Orðið menn í stjónar-
skr ánni og lögum var skj al-
fest þegar menn fóru einir
með völdin. Það var fyrir
þá tíð að imprað væri á því
að konur fengju svo mikið
sem kosningarétt til þing-
kosninga. Reyndar kaus maddama
Vilhelmína Lever til bæjarstjómar
á Akureyri árið 1866 undir því yfir-
skyni að konur væru líka menn og í
lögunum var kveðið á um menn en
ekki karlmenn. Þannig fleytti þetta
viðhorf konum áleiðis að kosninga-
réttinum. í dag gerum við hins vegar
aðrar og meiri kröfur en að ein höndl-
unarborgarinna, eins og Vilhlemína
var kölluð í kjörbókum geti kosið til
sveitarstjórnar. Við gerum einfald-
lega þær kröfur að konur séu teknar
með í reikninginn í lögum og ég tala
nú ekki um í stjórnarskránni.
Það er mín trú að við náum ekki
fullu jafnrétti fyrr en tungumálið og
menningin taka mið af jafnrétti og
jafnræði kynjanna. Með þessa trú las
ég stjórnarskrána og komst að raun
um að hún á ekki við mig. Stjórnar-
skráin er eins og annað, samin af körl-
um fyrir karla. Hvernig
get ég haft óflekkað mann-
orð þegar ég er ekki mað-
ur? Hvernig get ég unnið
drengskaparheit þegar ég
er ekki og hef aldrei ver-
ið drengur? í virðulegum
bréfaskriftum er ég titl-
uð ungfrú eða fröken eða
stundum fyrir misskilning
frú, en aldrei hef ég verið
titluð herra. Það hlýtur
því að vera frávik ef ég sem kona verð
ráðherra. Frávik frá því sem eðlilegt
er - að karlar séu herrar.
Stjórnarskráin í heild sinni stað-
festir það að karlar skuli fara með
völdin. Þar er að finna menn, herra
og drengskap en hvergi konur, frúr
eða annað kvenkyns. Á meðan tungu-
mál valdsins er alls staðar karlkyns
er ekki nema von að konum finnist
þær hafa lítið að gera í karlaheim-
inn - þær fá þau skilaboð á hveijum
degi. Eghvet til þess að stjórnarskrá-
in verði prófarkalesin með tilliti til
þess að bæði kynin komi að stjórn-
un landsins. Hreintungustefnan má
ekki verða jafnréttinu fjötur um fót.
Tungumálið, eins og lögin eiga að
þjóna okkur en ekki öfugt
www.vg.is
Geldof og innflytjendur
Björn Bjarnason, dóms- og kirkjumála-
ráðherra
innflytjendur grafna í graf-
reit kristinna á eyjunni.
Vissulega hefðu slys orðið
hjá þeim sem reyndu að
flýja yfir Miðjarðarhaf, en
þeir færust um borð í bát-
um en skolaði ekki upp á
strendur eyjarinnar - hinir
látnum kæmu í bátum með
lifandi flóttamönnum.
Borgarstjórinn hefur
aldrei óskað eftir flutn-
ingaskipi frá Ítalíu til að
sækja lík og hjá ítalska
innaríkisráðuneytinu
kannaðist enginn við að
tilmæli um að slíkt skip
yrði sent til Lampedusa.
Blaðamaðurinn segir,
að vissulega glími Lamp-
edusa við vanda vegna
ásóknar innflytjenda eyj-
an sé ekki nema 20 fer-
kílómetrar og nær Afríku
en Ítalíu -113 km frá Tún-
is og 205 km frá Sikiley.
Þar sem eyjan sé sá hluti
Evrópusambandsins, sem
sé næstur Norður-Afr-
íku, komi margir Afríku-
menn þangað í von um
að komast inn á Scheng-
en-svæðið. Frá 1. janúar
2004 til 15. september
2004 voru 9.666 ólögleg-
ir innflytjendur teknir í
Sikiley-héraði á Ítalíu en
Lampedusa telst til þess.
Þeir, sem koma til Lamp-
edusa, eru flestir sendir
áfram til Sikileyjar, þar sem útlend-
ingastofnun rannsakar mál þeirra
og gefur þeim síðan 15 daga frest
til að yfirgefa landið og flestir taka
þá áhættu að halda frekar áfram til
meginlands Evrópu en að snúa aftur
til Afríku. Nokkrum er haldið eftir í
„móttökustöð" í Lampedusa, sem er
hönnuð til að hýsa 200 manns en þar
eru að jafnaði miklu fleiri og sætir
meðferð fólks þar gagnrýni Amnesty
og Lækna án landamæra. Talsmaður
Lækna án landamæra á Lampedusa
sagðist aldrei hafa heyrt um að lík
karla, kvenna og barna skolaði upp á
strendur Lampedusa.
Blaðamaður Spiked spurði blaða-
fulltrúa Geldofs, hvaðan hann hefði
upplýsingar sinar og fékk þau svör,
að hann hefði séð frétt um þetta í La
Repubblica, þegar hann
var á Ítalíu í maí. Blaða-
maðurinn fann enga slíka
frétt í blaðinu. Blaðafulltrú-
inn sagði þá, að kannski
hefði hann séð þetta annars
staðar, það sem skipti máli
væri, að Geldof vildi vekja
fólk til samúðar með þessu
fólki. Það væru hræðilegir
atburðir að gerast við dyrn-
ar hjá okkur.
Ég ætla ekki að rekja þessa frásögn
frekar, en blaðamanninum finnst nóg
um, ef farið er svona frjálslega með
sannleikann og veltir fyrir sér, hvort
það sé nauðsynlegt til að vekja athygli
fólks á bágum lífskjörum í Afríku.
Á þessari frásögn er hins vegar önn-
ur hlið, það er sú sem lýtur að flótta
fólks á bátum til annarra landa.
Bátafólkið frá Víetnam var mjög í
fréttum fyrir nokkrum áratugum
en það voru Víetnamar, sem lögðu á
haf út í kænum eða lélegum skipum
og lögðu á flótta frá einræðisstjóm
kommúnista í landi sínu. Nú heyrum
við ekki lengur um slíkt flóttafólk
í fréttum og raunar lítið af hinum
mikla fjölda bátafólks sem reynir að
komast frá N-Afríku um Miðjarðar-
haf til Evrópu. Þetta fólk er ekki frá
N-Afríkulöndum heldur kemur flest
langt sunnan úr Afríku og hefur farið
yfir Sahara-eyðimörkina áður en það
leggur á haf út og út í algjöra óvissu.
Herskip á vegum NATO halda uppi
gæslu á Miðjarðarhafi og er mjög
óvenjulegt að herfloti sé nýttur til
slíkra lögregluaðgerða en staðfestir
einungis hve ástandið er alvarlegt.
Tæplega 10.000 manns vísað frá
Sikiley á tæplega 10 mánuðum 2004.
Þetta er há tala miðað við það, að
hingað til lands leita um 80 hælisleit-
endur á ári og ísland er aldrei fyrsti
viðkomustaður þeirra á Schengen-
svæðinu - þeim hefur öllum verið
hafnað annars staðar eða þeir kjósa,
að dvelja ekki í því landi, þar sem
þeim hefur verið veitt hæli.
Hafi íslendingar þá skoðun, að hér
sé beitt meira harðræði en annars
staðar við meðferð á hælisleitendum
er hún úr lausu lofti gripin. Hjörtur
J. Guðmundsson fjallaði einmitt um
þessa skoðun í nýlegum pistli á www.
ihald.is.
Síðustu daga hefur athygli alls mann-
kjms, að minnsta kosti þeirra, sem
hafa sjónvarp, beinst að Live8, en
undir því heiti hefur Bob Geldof beitt
sér fyrir því að virkja tónlistarmenn
um heim allan í þágu þess málstaðar
að létta skuldabyrði af ríkjum Afríku
og vekja athygli á bágum kjörum íbúa
álfunnar. Fellur átakið saman við
fund átta helstu iðnríkja
heims, G8 ríkjanna, sem ;
haldinn er í Gleneagles í ’
Skotlandi 6. til 8. júlí.
Bob Geldof hefur látið
verulega að sér kveða í
íjölmiðlum í aðdraganda
átaksins, eins og eðlilegt
er. Hann var til dæmis í
sjónvarpsþættinum Fri-
cLay Night with Jonat-
han Ross í BBCl hinn
10. júní síðastliðinn. Þar
sagði hann frá því að á
ítölsku smáeyjunni Lamp-
edusa, sem er nálægt Sikil-
ey, væru yfirvöld í miklum
vandræðum vegna þess
að þúsundum sjórekinna
líka skolaði þar á land.
Þetta væru konur, karl-
ar og börn, sem væru að
reyna að flýja frá Afríku.
Borgarstjórinn á eyjunni
hefði sent neyðarkall til
ítalskra yfirvalda með bón
um, að þau létu honum í té
flutningaskip til að flytja
lík afrískra barna sem skolaði dag
hvem á strendur eyjarinnar. Fjöldi
líkanna væri svo mikill að það væri
ekki neitt rými á eyjunni til að jarða
þau. Frá Ítalíu hefðu verið send flutn-
ingaskip og þau væru fyllt af líkum,
sagði Geldof.
Ég hef ekki séð frásögn af ummæl-
um Geldofs í íslenskum íjölmiðlum
heldur rakst ég á hana í vefritinu
spiked. Brendan O’Neill blaðamað-
ur vefritsins tók sér fyrir hendur
að kanna ástandið á Lampedusa og
komst þá að raun um að þar töldu
menn Geldof segja „tóma vitleysu"
þegar hann lýsti ástandinu þar á
þann veg, að eyjan væri svo full af
látnum innflytjendum, að ekki væri
rými til að grafa þá þar lengur.
Talsmaður borgarstjórans sagði 15
Hafi íslend-
ingar þá
skoðun,
að hér sé
beitt meira
harðræði
en annars
staðar við
meðferð á
hælisleit-
endum
er hún úr
lausu lofti
gripin.
www.bjorn.is