blaðið - 25.11.2005, Blaðsíða 18

18 I /ISTÍIJL
FÖSTUDAGUR 25. NÓVEMBER 2005 blaöiö
Aðstœður heimilislausra
Menn vilja ekki sjá óhreinu
börnin inni í fínu stofunni
Heimilisleysi hefur verið mikið í umræðunni að undanförnu. Til að stinga á því þjóðfélagskýli af sem
mestri áfergju á meðan athygli almennings helst þá var blaðamaður sendur út af örkinni til þess að
kynna sér málið betur.
Það er hart að eiga hvergi höfði að halla á kaldri vetrarnóttu
BMWSteim hugi
það að þegar fólk ratar inn á Kaffistof-
una til hans þá er það búið að brjóta
gífurlega mörg mörk innra með
sér. „Það er búið að láta af ákveðnu
stolti. Brjóta
99.............................
„Yngsti einstaklingurinn
sem ég heffengið hingað
inn var 12 ára gamall. Hann
gafmér engin svör þegar
ég var að spyrja hann um
aðstæður hans. Hann virtist
bara vera á vergangi og var
afarilla til hafður. Hann leit
út fyrir að hafa komið úr
mjög slæmum aðstæðum."
odd af oflæti
sinu. Þetta
eru svona
svipuð mörk
og fólk fer yfir
þegar það fer
að betla, það
gerirslíktekki
nema í miklli
neyð. Það er
sama neyðin
sem rekur
fólk hingað,"
segir Árni
og bætir við
að Kaffistofa .................
Samhjálpar
sé hálfgerður
lokaákvörðunarstaður
óreglufólksins.
Stórborgir fjölga
einmana einstaklingar
„Það er frekar skilningsleysi en for-
dómar. Það vill engin vita af þessu.
Það er ekki einhver mannvonska
sem veldur heldur eitthvað annað,“
segir Árni þegar hann er spurður
um hvað valdi því sinnuleysi sem
þessum hópi fólks er sýndur i þjóðfé-
laginu. „Það er alger misskilningur
að þetta fólk sé eitthvað hættulegt
umhverfi sínu. Sennilega passa þeir
ekki inn í glansmyndina. Menn vilja
ekki sjá óhreinu börnin inni í fínu
stofunni."
Árni segir það auðvitað alveg
ótækt að á jafn auðugu landi og
í sland skuli svona ástand vera viðvar-
andi. „Hver einasti maður sem hefur
snefil af kærleika og réttlætiskennd
hlýtur náttúrulega að ofbjóða slíkt.
Þú skilur ekki eftir eitt barnið þitt
bara vegna
þess að er
skítugt. Fólk
verður sinnu-
lausara eftir
því sem stór-
borgarbragur
Reykjavíkur
eykst. Það
virðist vera
eitthvað lög-
mál í gangi
að eftir því
þegar borgir
verða stærri
því meira
verða ein-
staklingarnir
einmana."
Við erum öll þræiar okkar
félagslegu aðstæðna
Þegar Árni er spurður út í hvað sé
hægt að gera til að bæta ástandið
er enginn skortur á svörum. „Það
vantar fleiri meðferðarpláss fyrir
þessa allra verst settu, utangarðs-
mennina. Það vantar meira fjár-
magn í langtímameðferðir. Fólkþarf
allt upp í eitt og hálft ár til að ná sér.
Það þarf að koma því inn í rútínuna.
Það þarf til dæmis að koma því aftur
upp á að þrífa sig reglulega og rifja
upp hvernig eigi að búa um rúm. Eg
held að fáir geri sér raunverulega
grein fyrir því hversu illa gatan fer
með fólk og hvernig sálarlíf þess er
orðið þegar þangað er komið. Það
er mjög mikið búið að ganga á í lífi
þessa fólks, það er búið að brenna
Hugmyndin var sú að finna ein-
hverja heimlislausa og spyrja þá
álits á stöðu mála og fá að heyra
þeirra raddir. Það vafðist hins
vegar fyrir óhörðnuðum blaða-
manni hvernig hann ætti að bera
sig að við slíka leit, enda hafði
honum verið kennt í gegnum
allt sitt uppvaxtarskeið að það
ætti ekki að dæma bækur eftir
kápunni einni saman. Það var
honum því ekkert sérlega auðveit
að koma óyggjandi auga á hina
heimilislausu enda standa þeir
ekki kyrfilega merktir á hverju
götuhorni. Ogæfu fylgir nefnilega
ekki niðurnjörvuð staðalímynd.
Eitt eiga þó líklega allir utangarðs-
menn landsins sameiginlegt utan
ógæfunnar og það er heimsókn
á Kaffistofu Samhjálpar. Þangað
hélt Þórður Snær Júlíusson í leit
að íslenskum veruleika og fann
hann í einum helsta bandamanni
hinna ólánsömu, Árna Helga
Gunnarssyni, stuðningsfulltrúa
Samhjálpar, sem starfar þar.
Aðstæður heimilislausra
Árni er búinn að vinna á Kaffistof-
unni í tæplega 6 ár. Þegar hann er
spurður um ástæður þess að hann
hafi valið sér þennan starfsvettvang
segir hann að hann hafi verið í þeirri
stöðu að lenda á götunni sjálfur.
,Mér auðnaðist sem betur fer að fara
i meðferð á Hlaðgerðarkoti þar sem
ég frelsaðist og hef verið edrú síðan.“
Þegar hann var spurður hversu
marga hann teldi vera heimilislausa
þá sagðist hann alltaf haft það á til-
finningunni að þetta væru um 140
manns en hefur þó heyrt tölur allt
upp í 200 manns. „Það er ekki byggt
á neinu nema minni tilfinningu og
á meðan ég get ekki bent á neitt fast
þá geta pólitíkusar auðvitað búið til
sínar eigin forsendur," segir Árni
og bætir við að sér finnist ástandið
frekar vera að versna en hitt. „Það
er ekki bara fjöldi heimilislausra
sem er að aukast heldur er aldur
þeirra alltaf að færast neðar vegna
aukinnar eiturlyfjaneyslu. Það er
stöðug og eftirtektarverð aukning.
nrni neigi uunnarsson er ner vinstra megin vio storr a Kamstoru samnjaipar.
Það er mín tilfinning að við eigum
eftir að verða varir við mjög mikla
aukningu næstu árin nema að það
verði eitthvað gert. Yngsti einstak-
lingurinn sem ég hef fengið hingað
inn var 12 ára gamall og gat ekki
gefið mér nein svör þegar ég var
að spyrja um hans aðstæður. Hann
virtist bara vera á vergangi, var afar
illa til hafður og leit út fyrir að hafa
komið úr mjög slæmum aðstæðum.
En hann kom einungis hingað 2-3
sinnum þannig að þetta hefur verið
tímabundið, en hann kom samt
hingað til að fá sér að borða. Þetta er
algjör hryllingur."
Eiturlyfin keyra menn út
á miklu meiri hraða
Árni segir að vandamálin séu að auk-
ast vegna þess að eiturlyfjaneysla
er alltaf að aukast. „Þetta fer allt
saman: Harðari efni, styttri líftími
og það að fólk er miklu fljótara að
keyra sig niður. 60 ára gamall alkó-
hólisti sem er búinn að drekka í 40
ár er kominn á ákveðið stig í sínum
sjúkdómi. Eiturlyfjaneytandinn er
að keyra sig niður jafn mikið á 3-4
árum þannig að það segir sig sjálft
að þetta á eftir að versna ef ekki
verður gripið í taumana.“
Árni segir að það verði að athuga