blaðið - 05.12.2005, Blaðsíða 24

32 I MEWNING
MÁNUDAGUR 5. DESEMBER 2005 blaöiö
DÁDÝRA CARPACCIO OG FLEIRA Á
JÓLASEÐLINUM Á LAUGAVEGI 40
Jólasveinarnir kynntir með nýjum jólasögum eftir Bergljótu Arnalds
Ferskir jólasveinar
koma til byggða
BlaÖiÖ/Steinar Hugi
Össur hrífst af bók Ingólfs
Bergljót Arnalds er að góðu
kunn fyrir fræðandi barna-
bækur sínar, en þær hafa
verið með allra vinsælustu bókum
yngstu kynslóðarinnar undanfar-
inn áratug. Má þar nefna Stafa-
karlana, Talnapúkann og Tótu og
tí mann, sem hafa reynst afar heilla-
drjúgar við að kenna börnum staf-
rófið, tölurnar og á klukku. Um
þessar mundir kemur hins vegar
út ný bók eftir Bergljótu, sem
ber nafnið Jólasveinasaga og þar
kveður við eilítið nýjan tón. Sagan
er í forgrunni, en fræðsluhlut-
verkið siglir í kjölfarið.
„Já, þetta er nokkur breyting,“ segir
Bergljót. „Mig hefur lengi langað til
þess að skrifa sögu um jólasveinana,
því að þetta eru auðvitað skemmti-
legir og skrýtnir karlar. Þá hefur
Grýla ekki síður mikil karakter-
einkenni. Ég vissi í sjálfu sér ekki
hvernig sagan ætti að vera fyrr en ég
settist niður og skrifaði hana. Ég vissi
það samt að ég myndi vilja leyfa eðli
jólasveinanna, hvers og eins, að vera í
forgrunni, þannig að krakkarnir séu
einhvers vísari um það hvers vegna
Hurðaskellir heitir Hurðaskellir og
svo framvegis.“
Umhvað ersagan?
„í bókinni er Grýla orðin afar þreytt
á því hvað öll börn eru orðin þæg og
góð, sem best sést á því að það er
aldrei nokkurt barn soðið í Grýlu-
potti lengur. Hún bregður því á það
ráð að koma í veg fyrir að jólasvein-
arnir komist til byggða þessi jólin
í von um börnin verði óþæg þegar
ekkert kemur í skóinn. Þetta gerir
hún með því að láta hvern jólasvein
falla á sínum eigin skapgerðarbresti
eða persónueinkenni. Að því leyti er
bókin ekki algerlega ólík fyrri bókum
mínum, þetta er kynning á hverjum
jólasveini og einkennum hans, en
hver þeirra fær sína opnu í bókinni."
Erhún þá œtluð til þess að lesa eftir því
sem jólasveinarnir tínast til byggða?
„Það er kjörið en ekki nauðsynlegt.
Ég gæti þess líka að halda textanum
innan skynsamlegra marka og sam-
spil mynda og texta skiptir miklu.
Svo er ekki ósvipaður húmor og var
í fyrri bókunum, þannig að það er
alltaf fjör og eitthvað í gangi á hverri
opnu. Fólk getur því tekið bókina í
skömmtum eftir tilefni.“
En þú ferð aðeins út fyrir þessa
hefðbundnu jólasveinalýsingar, ekki
satt? Það er enginn jólasveinn að
sjúga ærnar, svo dæmi sé tekið...
„Jú, ég leyfi mér að fara aðeins út
fyrir hefðina. Bæði þarf maður að fá
smárými með persónurnar í svona
sögu, en þetta þarf líka að vera í
einhverjum tengslum við það, sem
börnin þekkja. Ég er ekkert feimin
við það, jólasveinarnir hafa þróast í
gegnum aldirnar og mér finnst ekk-
ert að því að þróa þá aðeins áfram.
Þar fyrir utan er bókin gefm út sam-
tímis á íslensku og ensku og það
hefur sín áhrif.“
Hafa útlendingar áhuga á íslensku
jólasveinunum?
„Já, það held ég. Ferðamenn sýna
svona öngum íslenskrar menningar
áhuga og ég heyri það á útlendingum
að þeim finnst þetta forvitnlegt og
jafnvel öfundsvert, að eiga þrettán
jólasveina og fá f skóinn svona dug-
lega fyrir jólin.“
Þú ert sumsé komin með jólasveinana
íútrás?
„Já, ég held að öll góð menning
eigi erindi innanlands sem utan.
Við hikum ekki við að kynna okkur
menningu annara þjóða og ég held
að meðal þeirra finnist fólk, sem hafi
áhuga á íslenskri þjóðmenningu.“
Nú er það erlendur teiknari, sem
myndskreytir bókina. Er hann að ná
þessu?
„Já, mér finnst það. Það tók samt
mismikinn tíma fyrir hann að ná
sumum sveinunum og hann ætlaði
aldrei að ná að teikna rétta Grýlu. Ég
stóð yfir honum og reyndi að útskýra
hver Grýla væri, en sjálfsagt eigum
við öll okkar eigin Grýlu og verðum
seint ánægð með annara útgáfu af
henni. En mér finnst þetta hafa tekist
afar vel hjá honum. Það var kannski
líka ágætt að fá útlending í þetta, því
hann var ekki jafnbundinn af fyrir-
framgefnum skoðunum á jólasvein-
unum. Þeir koma því ferskir inn.“
Ætlarðu að halda áfram á þessari
braut?
„Það er aldrei að vita hvort maður
gerir það ekki. Það er af nógu að
taka í íslenskum þjóðsögum og
þjóðmenningu."
Bergljót Arnalds.„Svo er ekki ósvipaður
húmor og var í fyrri bókunum, þannig
að það er alltaf fjör og eitthvað i gangi á
hverri opnu. Fólk getur þvi tekið bókina í
Össur Skarphéðinsson skrifar
ítarlegan pistil um bók Ingólfs
Margeirssonar, Öllu er afmörkuð
stund, á heimasíðu sinni. Hann
er stórhrifinn og segir meðal
annars:
,Fyrir nokkrum árum fékk Ingólfur
heilablóðfall. Ég hitti hann af til-
viljun í Hrútafirði á miðju sumri í
Staðaskála á leiðinni norður í Hrísey.
Mér fannst hann gugginn. Nú hefur
þessi gamli rithöfundur og fjölmiðl-
ungur skrifað stórmerkilega bók um
þessa lífsreynslu. Ég tók hana upp
með hálfum huga en lagði hana ekki
frá mér fyrr en ég hafði lesið hana
- frá orði til orðs. Það er mikil kúnst
að geta skrifað svo skemmtilega bók
um áfall sem leggur mann næstum
að velli. Það birtist eiginlega ótrú-
legur kraftur í þessari bók.
Bók Ingólfs er augljóslega skrifuð
af manni sem hefur lent í miklum
lífsháska, og veit að honum er ekki
að fullu lokið. Hann er þakklátur og
auðmjúkur gagnvart guði og lífinu.
En það er engin beiskja eða uppgjöf.
Bókin er þvert á móti full af hráum
lífskrafti, sem alveg einsog á þeim
dögum sem við strákarnir litum á
hann sem stórveldi á Þjóðviljanum
er mýkt af fallegri viðkvæmni sem
skáldin ein búa yfir.
Húmor andspænis háska er besta
leiðin til að þroska æðruleysi - og sjá
eigin vanda í bjartara ljósi. Undir-
tónn og ívaf frásagnarinnar hjá Ing-
ólfi er notalegur húmor. Allra besti
kaflinn er karaktersafnið af Grens-
ásdeildinni sem hann leiðir fram á
síðunum - og verðskuldar í rauninni
heila bók. Þar er hann beinlínis fynd-
inn! Maður skellir upp úr þegar bif-
vélavirki, sem skaddaðist þannig að
hann er haldinn óhóflegri kvensemi,
kveður sinn gamla vin og þrýstir í
fang hans svörtum plastpoka með
gömlum klámspólum!
Og Ingólfur - sem er gamall
og nýr lífsnautnamaður - dæsir
undan matnum á Grensásdeild-
inni og veltir því fyrir sér hvort
það eigi að verða örlög hans að
lifa af heilablóðfall - en falla fyrir
matreiðslu heilbrigðiskerfisins?
Það er enginn einsemdar- eða ve-
sældarbragur á þessari bók. Hún er
heldur ekki sjúklingasaga. Hún er
einfaldlega órúlega vel skrifuð bók,
þar sem hvergi er dauður punktur,
og frábær penni með auga fyrir því
skondna í tilverunni segir hvernig
honum reiddi af í gegnum gríðar-
legan brotsjó í lífinu. Hann gerir
það á einlægan og hjartnæman
hátt.“
„Það er mikil kúnst að geta skrifað svo
skemmtilega bók um áfall sem leggur
mann næstum að velli. Það birtist eigin-
lega ótrúlegur kraftur I þessari bók," segir
össur Skarphéðinsson um bók Ingólfs
Margeirssonar.