blaðið - 13.01.2006, Blaðsíða 28

28 I HELGIN
FÖSTUDAGUR 13. JANÚAR 2006 blaöiö
Velmegunin er komin í myndlistina
Peningar
og falleg bros
Ásmundur Ásmundsson opnar í dag myndlistarsýningu í
Gallerí 101 að Hverfisgötu 18A (í bakhúsifyrir aftan Alþjóðahúsið).
Hvað verður til sýnis?
,Það verður ýmislegt. Til dæmis
myndir af glaðværum körlum,
útprentun af limósínu í raunstærð,
skúlptúrar af bolum í yfirstærðum
og smámyndir af fólki. Sem sagt
sitt lítið af hvoru. Sýningin gengur
út á íslensku velmegunina eða vel-
megun almennt. Offitu, græðgi og
fleiri dauðasyndir. Það er svo mik-
ill uppgangur og allir svo glaðir að
maður kemst ekki hjá því að taka
þátt í gleðinni.“
Fylgist með úr fjarska
Nú ertu búin að vera búsettur í
Berlín undanfarið eitt og hálft ár,
hvað kemur til að uppgangurinn á
evjunni nœr yfir Atlantshafið og til
Asmundar?
.Maður fylgist með úr fjarska og þar
sem maður er ekki í auga stormsins
þá sér maður kannski þessi mál í
öðru ljósi, eða með gestsauga, en
verkin eru samt ekki endilega búin
til fyrir ísland einvörðungu. Þau fá
bara aðra merkingu þegar maður
setur þau í samhengi við menning-
una hér. Velmegun hefur almennt
verið mér hugleikin. Peningar, metn-
aður og falleg bros virka alls staðar.“
Þetta er allt að koma
Hvernigkemur velmegun að íslenskri
myndlist?
,Allt lúxusliðið er farið að taka þátt
í menningunni af miklum krafti.
Til dæmis er Gallerí 101 rekið af
Ingibjörgu Pálmadóttur og Dorrit
hefur vissulega látið að sér kveða,
svo maður gleymi nú ekki Baróness-
unni og vinkonu Dorritar, Frans-
escu Von Hapsburg að ógleymdum
Björgólfsfeðgum.
Seljast verk islenskra myndlistar-
manna þá betur'nú en áður?
,Já, þetta er allt að koma. Velmegunin
kemur sér vel fyrir Islenska mynd-
listarmenn. Þetta á eftir að seljast
grimmt. Til dæmis hef ég planað að
selja upp sýninguna!“, segir mynd-
listarmaðurinn knái að lokum.
margret@vbl.is
Upphaf ólukkunar
föstudagsins þrettánda
Musterisriddararnir brenndir á báli Filippusar hins sanngjarna
Það er viðtekin trú, víða um
lönd, að föstudaginn þrettánda
beri mönnum að fara varlega en
dagurinn hefur löngum verið
kenndur við ólukku.Margir hafa
leitað skýringa á þessari trú í alls
kyns talnafræði og goðsögnum en
þó er það í fremur nýlegri mann-
kynssögu sem hin raunverulega
skýring fæst.
Eins og megnið af mannkynssög-
unni fjallar þessi litla söguskýring
um styrjaldarekstur, skattheimtu
og pólitískar ofsóknir. Þannig var
að Filippus hinn sanngjarni Frakka-
konungur, frá árinu 1285 til 1314,
hafði mikla, en eins og ævi hans
sannaði, óraunhæfa drauma um
að verða föðurbetrungur. Pabbi
hans, Filippus þriðji, hafði lagt í
árangursrikar krossferðir og notið
virðingar fyrir vikið. Þannig var
nú þjóðfélagsstemningin í þá daga.
Pippi sanngjarni átti hins vegar ekki
eins mikilli velgengni að fagna, því
krossferðir hans mistókust all herfi-
lega og kostuðu ríkið stórkostlegar
upphæðir, eins og styrjaldarekstur
misviturra leiðtoga gerir venjulega.
Skattpíndum Frökkum miðalda
var ekki meira um en svo að setja
síðustu krónurnar í stríðsrekstur að
Filippus varð að finna sér nýjar fjár-
öflunaraðferðir. Þær urðu svo grunn-
urinn að föstudeginum þrettánda.
Metnaðarfull Qármögnun
Til þess að jafna reikningana og ná
inn nokkrum aukakrónum fékk
Filippus þessi þá „sanngjörnu“ hug-
mynd að fangelsa meðlimi riddara-
reglu nokkrar sem hafði um aldabil
lagt í krossferðir til Jerúsalem og
auðgast vel. Þarna sá Filippus í hendi
sér að ekki einungis gæti hann rakað
inn peningum, með því að stela fjár-
sjóðum riddarana sigursælu, heldur
einnig fjármagnað eigin krossferðir.
í október árið 1307, nánar tiltekið
þann þrettánda og á föstudegi, lagði
riddarareglan skipum sínum að
Frakklandsströndum enda höfðu
riddararnir verið boðaðir til fundar
við Frakkakonung. Hann hafði sent
út handtökuskipanir á alla riddara
reglunnar og voru þeir handteknir
samtímis um allt landið. Þeir voru
bornir þungum sökum um guðlast,
hórdóm og annað álíka athæfi sem
þótti stríða gegn lögum um þessar
mundir miðalda og vörðuðu brot á
þeim við líflát. Þar sem rik áhersla
var lögð á sönnunarbyrði á þessum
tíma, líkt og í dag, og mikilvægt
þótti að játning ákærða lægi fyrir,
voru riddararnir pyntaðir þar til
þeir gengust við þeim sökum er þeir
voru bornir.
Hnútasvipur, bálkestir
og krossfestingar
Pyntingarnar báru miklu ímyndun-
arafli böðlanna vitni en aukþess sem
hnútasvipurnar smullu á bökum
riddaranna um landið allt, fingur
og tær voru klipptar af, útlimir
lemstraðir og brotnir og teygt á
líkömum, eru sagnir um að leiðtogi
riddaranna, jdm hafi verið kross-
festur í anda Krists og svo hjúkrað
aftur til heilsu. Það var gert að
skipan hins „sanngjarna" sem þótti
bara sanngjarnt að riddarinn fengi
sína refsingu vegna „glæpa" sinna
lögum samkvæmt. Nokkru siðar
var hann því brenndur á báli ásamt
fleiri riddurum reglunnar. Notuð
voru reyklaus kol svo hinir dæmdu
misstu ekki meðvitund, byrjað var
á að kynda undir kynfærum þeirra,
svo iljum og svo framvegis, þar til
þeir létust af sárum sínum.
Föstudagurinn 13. í hundr-
aðasta skipti í ár
Föstudagurinn þrettándi kemur upp
á hverju ári en það er ekki nema á um
fimm ára fresti sem daginn ber upp
í októbermánuði en það er einmitt
þá sem hann er kenndur við ólukk-
una. Landsmenn geta því verið alveg
rólegir í dag, þvi þegar föstudaginn
13. ber upp i janúar hefur hann ekki
sama gildi. Frá árinu 1307 hefur
föstudagurinn þrettándi komið
upp í október 99 sinnum. Föstudag-
urinn 13. kemur upp í hundraðasta
skipti næstkomandi október og þá
er kannski betra að fara varlega...
ernak@bladid.net
jlótel 6m ^nna
'íríréttaS d
éJiótel rBorg öll kvöld
2ír. 2.goo.-
Verið vglkomin