blaðið - 06.10.2006, Qupperneq 24

24 FÖSTUDAGUR 6. OKTÓBER 2006
biadið
Snilli er eitt prósent
hugvit, níutíu og níu
prosent strit.
ThomasAlva Edison
Afmælisborn dagsms
JENNY LIND SÖNGKONA
(SÆNSKI NÆTURGALINN), 1820
THOR HEYERDAHL MANNFRÆÐINGUR, 1914
kolbrun@bladid.net
Prinsessa
fagnar afmæli
Út er komin hjá Bjarti bókin
Afmæli prinsessunnar
Fyrir tveimur árum kom út
bókin Svona gera prinsessur.
Sú bók naut gífurlegra vin-
sælda hér
sem annars
staðar. Nú
hefur Per
Gustavsson
skrifað nýja
bók um
hina harð-
skeyttu
prinsessu.
Prinsessan
fagnar af-
mæli sínu
og prinsessuafmæli eru engin
venjuleg afmæli. Prinsessuaf-
mæli krefjast mikillar skipu-
lagningar, ekki síst ef maður á
enn eftir að þrífa eftir síðustu
afmælisveislu!
Þegar prinsessur eiga afmæli
fara þær snemma á fætur. Það
þarf að þrífa stóra veislusalinn,
skoða í veislukassann, skreyta
tertur og smákökur. Þvf þannig
gera prinsessur.
Þetta er önnur bókin um prins-
essuna sem berst við dreka
og bjargar prinsum, ef þannig
liggur á henni.
Fall Berlínar
Bókaútgáfan Hólar hefur gefið
út bókina Fall Berlínar 1945
eftir hinn heimsþekkta sagn-
fræðing Antony Beevor. Bókin
fjallar um hrikaleg lok síðari
heimsstyrjaldarinnar og örlög
þúsund ára ríkis Hitlers. Hér
er gangi im
rásarinnar
Þýskaland
úr austri
lýst af nær-
færni og
einstakri
list og
þeim
mannlegu
örlögum
og hörm-
ungum sem hún hafði í
för með sér.
Bókin er 422 blaðsíður að
stærð.
Antony Beevor verður á (slandi
í byrjun næstu viku, í tilefni af
útgáfu bókarinnar, og mun þá
meðal annars halda hádeg-
isfyrirlestur í boði Sagnfræð-
ingafélags (slands í Hátíðarsal
Háskóla íslands næstkomandi
þriðjudag. Fyrirlesturinn hefst
stundvíslega klukkan 12:05 og
eru allir áhugamenn um mann-
kynssöguna hvattir til að mæta.
Laufey Helgadóttir og Halldór
Björn Runólfsson.
Hafa valið á annað hundrað verk
eftir 56 listamenn á sýningu sem
verður opnuð í Listasafni Islands
á morgun.
Mynd/Frikki
Málverkið í hnotskurn
æstkomandi laugar-
dag verður opnuð í
Listasafni Islands sýn-
ingin Málverkið eftir
1980. Á sýningunni
eru um annað hundrað verk eftir 56
listamenn. Sýningarstjóri er Laufey
Helgadóttir listfræðingur og aðstoð-
arsýningarstjóri er Halldór Björn
Runólfsson.
„Það er aldrei létt að velja verk á
sýningu. Þettavar mikillbarningur
og kostaði harmkvæli því við höfð-
um ekki mikið pláss en sýningin
er þó í öllum sölum Listasafnsins
og við reyndum að gefa hverjum sal
sinn karakter,” segir Halldór Björn.
Haftaleysi
„Þetta er sýning sem sýnir þróun-
ina í málverkinu frá 1980 til dags-
ins í dag með nýja málverkið sem
útgangspunkt þannig að þarnasést
málverkið í hnotskurn,” segir Lauf-
ey. Hún segir að nauðsynlegt sé að
tengja nýja málverkið á íslandi við
það sem gerist erlendis á sama tíma.
„Þar bar nýja málverkið ýmiskonar
nöfn og stíllinn sem listamennirnir
notuðu var mismunandi.
íslenskir listamenn fóru sumir
til náms til Bandaríkjanna, aðrir
til Þýskalands og nokkrir til Frakk-
lands og Ítalíu. Þeir komu heim með
áhrif frá þvi sem þeir höfðu lært er-
lendis og allt blandaðist þetta hér
í einum potti. Það varð ákveðin
sprenging og frelsið og haftaleysið
smitaði út frá sér til yngri kynslóð-
arinnar sem fannst hún geta losað
málverkið úr ákveðnum böndum.
Nýja málverkið sprakk síðan út
með Gullströndin andar, sem var
myndlistarsýning sem var haldin
árið 1983 í JL-húsinu við Hring-
braut 119. Sumir listamenn segja
að sú sýning hafi verið hápunktur
nýja málverksins á íslandi.”
Frelsisbomba
„Það er langt í frá að nýja mál-
verkið sé einn stíll,” segir Halldór
Björn þegar hann er spurður hvað
einkenni íslenska málverkið eftir
1980. „Til að byrja með var mikill
hamagangur, allt var leyfilegt og
menn máluðu af hjartans list og
stundum alveg fyrirhyggjulaust
en eftir 1985 fóru menn að draga
í land og vanda sig við frágang og
snurfusa verkin. Stílrænt séð má
koma auga á expressjónisma og
jafnvel súrrealisma en það er mjög
erfitt að segja að einn stíll sé allsráð-
andi. Þessi stefna helst í hendur við
hinn fræga póstmódernisma. Það
var greinilegt að á árunum 1975-
1980 kom mikil kreppa í vestræna
hugsun. Mönnum fannst þeir ekki
geta haldið áfram að gera nýjungar.
Menn fóru að horfa til fortíðar og
notuðu listasöguna eftir eigin höfði
og losuðu málverkið úr ákveðnum
böndum. Allt var leyfilegt og þessi
stefna var viss frelsisbomba.”
Þegar þau eru spurð hvernig
þau hafi valið verk á sýninguna
segir Laufey: „Við skoðuðum feril
listamannanna, reyndum að velja
verk sem væru dæmigerð fyrir lista-
mennina, en hefðu ekki verið sýnd
oft áður. Stundum fengum við ekki
verkin sem við vildum, sumt var
búið að eyðileggja, sumt búið að
brenna, öðru var búið að henda og
sumt var búið að mála yfir. Á sýn-
ingunni er ekki mikið af verkum
úr eigu safnsins og mörg verkanna
koma frá listamönnunum sjálfum
eða úr einkaeign.
Ég held að þetta sé sýning sem
eigi eftir að koma á óvart.“
Jane Eyre
gefin út
Á þessum degi árið 1847 kom út í
Bretlandi skáldsagan Jane Eyre. Höf-
undur notaði dulnefnið Currer Bell.
Bókin naut strax mikilla vinsælda
en þar segir frá baráttu munaðar-
lausrar stúlku sem býr ekki yfir feg-
urð en hefur gnægð af gáfum. Hún
verður kennslukona á heimili hins
dularfulla Rochesters sem virðist
hafa sitthvað að fela.
Höfundur bókarinnar var prests-
dóttirin Charlotte Bronte og nokkr-
um mánuðum eftir að hún gaf út
bók sína sendu systur hennar, Em-
ily og Anne, frá sér skáldsögurnar
Wuthering Heights og Agnes Grey.
Innan tveggja ára voru Emily og
Anne látnar. Fimm árum seinna
lést Charlotte af barnsförum, tæpu
ári eftir að hafa gengið í hjónaband.