blaðið - 21.02.2007, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 21. FEBRÚAR 2007
blaöiö
kolbrun@bladid.net
Vitur maöur er aldrei
minna einmana en
þegar hann er einn.
Jonathan Swift
1

Afmælisborn dagsms
LEO DELIBES TÓNSKÁLD, 1836
SAM PECKINPAH LEIKSTJÓRI, 1925
Jónas og
Jón í TMM
Einstaka sinnum kemur fyrir
að Ijóð finnast eftir löngu látin
góðskáld. Þetta vekur jafnan
fögnuð, ekki síst ef Ijóðin eru
skáldsins verð. Tímariti Máls og
menningar barst fyrir jól áður
óbirt Ijóð eftir Jón Thoroddsen
sem lést af slysförum í Kaup-
mannahöfn 26 ára gamall árið
1924. Fundur Ijóðsins út af fyrir
sig var gleðiefni en ekki varð kát-
ínan minni þegar þetta reyndist
sannkölluð eðal-„fluga”, fyndin
og svolítið ósvífin eins og bestu
Ijóðin í frægum Flugum Jóns frá
1922. Um þetta má sannfærast í
fyrsta hefti TMM í ár.
Hulda Hákon Þegar útilistaverk-
ið var afhjúpað stóðu skólakrakk-
arnir íkring á lóðinni og þegar
þau sáu það heyrðust frá þeim
hrifningarandvörp. Bim/Frikki
JKh. ' ■b:. í \M
í
1
3
Eldhaf í finnskri borg
Afmælisbarn ársins
Ljóðið hitti líka í mark með því
að skjóta upp kolli einmitt nú
því það er um Jónas Hallgríms-
son, afmælisbarn ársins, og
Matthías Jochumsson sem um-
talaður er nú af nýrri ævisögu.
Um Jónas er líka forystuljóð
heftisins eftir Gerði Kristnýju og
viðtalið sem er við bandaríska
bókmenntaprófessorinn Dick
Ringler, þýðanda Jónasar á
ensku. Dick skoðar skáldskap
Jónasar frá sjónarhóli heims-
bókmenntanna en líka með
nærsýnisgleraugum vegna
vinnu sinnar við þýðingarnar
þannig að honum leyfist að hafa
nærgöngulli skoðanir á honum
en við erum vön.
Ekki má gleymast að vinur
Jónasar og félagi, Tómas Sæ-
mundsson, var jafnaldri hans.
Um hann er afmælisgrein í heft-
inu eftir langalangafabarn hans,
Eggert Ásgeirsson.
Sagðirðu gubb?
Af öðru efni má nefna þanka
Vésteins Ólasonar um Völuspár-
skýringar Helga Hálfdanarsonar,
grein Ármanns Jakobssonar um
Gunnlaðarsögu Svövu Jakobs-
dóttur, „Sagðirðu gubb?” og
Ljóðstafsljóð Guðrúnar Hann-
esdóttur, „Offors”. Önnur skáld
heftisins eru Kristfn Bjarnadóttir,
Berglind Gunnarsdóttir, Hrafn
Andrés Harðarson og Lubbi
klettaskáld, en smásagan er
eftir Hrund Gunnsteinsdóttur.
Bókadómar eru á sínum stað.
Jónas Sen skrifar um tónlist,
Margrét Elísabet Ólafsdóttir um
myndlist, Sesselja G. Magnús-
dóttir um dans, Björn Ægir Norð-
fjörð um íslenskar kvikmyndir
á árinu sem leið og Hrund
Gunnsteinsdóttir um Bakkynjur
Þjóðleikhússins. Loks tekur
Edmund Gussmann afstöðu
til umræðugreinar Stefáns
Steinssonar (í 3. hefti 2006) um
stafsetningu Halldórs Laxness
og Elsa S. Þorkelsdóttir spyr
hvort við lítum enn svo á að
eiginleikar séu misæskilegir eftir
því hvort þeir eru eignaðir konu
eða karli.
tilistaverk eftir Huldu
Hákon var afhjúpað í
síðustu viku í borginni
Oulu í Finnlandi. „Það
eru rúm tvö ár síðan ég
fékk bréf frá forsvarsmönnum Borg-
arlistasafnsins í Oulu þar sem ég var
beðin um að vinna útilistaverk," seg-
ir Hulda Hákon. „Ég held að ástæðan
fyrir því að haft var samband við
mig hafi verið sú að Finnarnir sáu
útilistaverk eftir mig í Noregi og
fengu þá hugmynd að ég gerði verk
fyrir þá.“
Frumkvæði Finna
„Það er mikil uppbygging í Oulu,"
segir Hulda Hákon. „Borgin var
einu sinni aðaltjöruútflutningsborg
Norður-Evrópu en þegar fór að halla
undan fæti í tjörubransanum var í
auknum mæli farið að sinna hugbún-
aðargeiranum. Borgin stækkar ört
og þar er sífellt verið að byggja heilsu-
gæslustöðvar, kirkjur, skóla og aðrar
Á þessum degi árið 1926 var fyrsta
kvikmynd Gretu Garbo í Hollywood
frumsýnd. í myndinni lék Garbo á
móti Ricardo Cortez. Hún fór með
hlutverk spænskrar sveitastúlku
sem elskar mann sem er undir hæl
móður sinnar. Hún verður fræg
söngkona en ill áhrif móðurinnar
á soninn koma í veg fyrir að parið
nái saman. Myndin, sem var þögul,
byggingar sem eru nauðsynlegar þeg-
ar ný hverfi rísa. f Oulu er sú regla
að eitt prósent af byggingarkostnaði
rennur til myndlistaruppbyggingar
i opinberum nýbyggingum. Þessu
hefur verið fylgt mjög vel eftir og ég
sá sjálf mörg skemmtileg dæmi um
þetta f Oulu. Hér heima á fslandi er
einhver regla um að prósent af bygg-
ingarkostnaði renni til listaverkagerð-
ar en ég verð ekki mikið vör við að
því sé sinnt markvisst eins og Finnar
gera. Mér finnst líka skemmtilegt
að Finnar hafa frumkvæði að því
að velja listamenn en hafa ekki sam-
keppni. Ég hef oft á tilfinningunni
að hér heima fari of miklir peningar
(samkeppni þar sem kollegarnir sitja
í dómnefnd. Hér á landi eru svona
hlutir of mikið á brauðfótum."
Hrifnir skólakrakkar
Hulda Hákon fór tif Oulu með
tvær tillögur að listaverki og önnur
þeirra varð fyrir valinu. „Þegar ég
vakti athygli á Garbo og hún varð á
skömmum tíma stórstjarna í Holly-
wood. Hún var ein af fáum stjörn-
um þögiu myndanna sem nutu
áfram velgengni þegar talmyndirn-
ar komu til sögunnar.
Garbo var sérvitur og einræn og
dró sig í hlé frá kvikmyndaleik árið
1941. Hún gekk aldrei í hjónaband
og lést árið 1990.
Verk Huldu Hákon sem stendur fyr-
ir framan finnskan grunnskóla.
kom til Oulu var ég með teikningar
af svæðinu þar sem verkið átti að
vera en það átti að standa fyrir fram-
an alþjóðlegan grunnskóla. Þegar ég
fór á svæðið fann ég ekki húsið þótt
ég væri á réttum stað. Daginn eftir
mætti ég á fund með forsvarsmönn-
um listasafnsins og sagði mínar farir
ekki sléttar. Þeim fannst þetta mjög
fyndið og sögðu mér að húsíð væri
ekki enn risið. Finnarnir vinna þann-
ig að þegar framkvæmdir eru hafnar
þá kalla þeir listamanninn strax til.
Hans vinna er hluti af byggingar-
framkvæmdunum. Þetta eru mjög
fagmannleg vinnubrögð.“
Útilistaverk Huldu Hákon sýnir
eldhaf. Það er steypt í brons og síðan
pólerað þannig að það varð logagyllt.
„Ég var einnig beðin um að gera texta-
verk og vann það með krökkunum
inni í skólanum. Þannig að verk mín
í Oulu eru tvö. Þegar útilistaverkið
var afhjúpað stóðu skólakrakkarnir
í kring á lóðinni og þegar þau sáu
það heyrðust frá þeim hrifningar-
andvörp. Það fannst mér alveg sér-
staklega skemmtilegt," segir Hulda
Hákon.
Garbo í
Hollywood
menningarmolinn