Bændablaðið - 02.05.2006, Síða 6

6 Þriðjudagur 2. maí 2006
Bændablaðið
Málgagn bænda og landsbyggðar
Upplag: Sjá forsíðu
Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins að mestu leyti.
ISSN 1025-5621
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjölmargra annarra er tengjast landbúnaði.
Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands.
Árgangurinn kostar kr. 5.500 en sjötugir og eldri greiða kr. 2.500.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 - Fax: 562 3058 - Kt: 631294-2279 Ritstjóri: Áskell Þórisson (ábm.)
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason, blaðamaður: Sigurdór Sigurdórsson
Netfang blaðsins (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Netfang auglýsinga er augl@bondi.is
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins
Vísasti vegurinn til að finnast
verkefni erfitt er að fresta því.
Gullkornið
Frá því í upphafi ársins hefur Sturla
Böðvarsson samgönguráðherra farið vtt
og breitt um landið og kynnt fjarskipa-
áætlun til næstu fimm ára. Alls hefur
ráðherra haldið rösklega 20 fundi og
framtak hans mælst vel fyrir, enda næsta
fátítt að ráðherra gefi sér tíma til að
kynna eitt mál jafn vel og Sturla hefur
gert að þessu sinni. Að sjálfsögðu eru
íbúar á landsbyggðinni ánægðir með
fundaherferð samgönguráðherra enda
skiptir það miklu máli að þeir sitji við
sama borð og íbúar í þéttbýli við sunnan-
verðan Faxaflóa.
En hver eru þá markmiðin með fjar-
skiptaáætluninni? Fram hefur komið hjá
ráðherra að allir landsmenn eigi að geta
tengst háhraðaneti og notið öruggrar
fjarskiptaþjónustu. Þá er ætlunin að bæta
farsímasambandið á þjóðvegum og
helstu ferðamannastöðum og veita öllum
landsmönnum aðgengi að gagnvirku,
stafrænu sjónvarpi. Stjórn Fjarskipta-
sjóðs vinnur nú að því að undirbúa verk-
lag sjóðsins. Í samtali við Feyki á Sauð-
árkróki segir Sturla að framkvæmdir eigi
að geta hafist í sumarbyrjun og í upphafi
verði hafist handa við að bæta farsíma-
kerfið. Samkvæmt lögum um ráðstöfun á
söluandvirði Landssíma Íslands er gert
ráð fyrir að leggja kr. 2,5 milljarða í
Fjarskiptasjóð árin 2006 til 2009. Ráð-
herra bendir réttilega á að það séu miklir
fjármunir til ráðstöfunar.
Í ræðu sem Sturla flutti um þetta mál á
Alþingi í haust er leið sagði hann m.a.:
,,Í fjarskiptaáætlun sem Alþingi sam-
þykkti samkvæmt tillögu minni 11. maí
sl. er sett fram svohljóðandi stefna í fjar-
skiptamálum: Íslendingar verði í fremstu
röð þjóða með hagkvæma, örugga, að-
gengilega og framsækna fjarskiptaþjón-
ustu. Í samræmi við þessa stefnu eru sett
markmið varðandi ýmsa þætti fjarskipta-
þjónustu, þar með talið um háhraðateng-
ingar. Áætlunin gerir ráð fyrir að mörg af
þeim markmiðum sem þar eru sett fram
náist að verulegu leyti á markaðsfor-
sendum án sérstakra aðgerða af hálfu
stjórnvalda. Þar sem markaðurinn leysir
ekki þessi mál eða býður upp á viðun-
andi þjónustu er við það miðað að stjórn-
völd geti komið að málinu.“
Það er hárrétt hjá ráðherra að fjar-
skipti — tölvur og sími — skipta lands-
byggðina miklu máli en þau bjarga ekki
málum ein og sér. Fjölmargt spilar þar
saman og má nefna samgöngur og flutn-
ingskostnað í því sambandi.
Búnaðarþing hefur um árabil fylgst
með fjarskiptamálum og ályktaði m.a.
um þau fyrr á þessu ári: „Búnaðarþing
2006 leggur ríka áherslu á að stjórnvöld
beiti sér af fullum þunga við uppbygg-
ingu á háhraðatengingum og GSM síma-
sambandi um allt land og vísar í fyrri
ályktanir Búnaðarþings um þessi mál.
Búnaðarþing 2006 fagnar stefnumörkun
núverandi ríkisstjórnar um upplýsinga-
samfélagið þar sem m.a. er kveðið á um
að unnið skuli að því að allir landsmenn
eigi kost á háhraðatengingum. Búnaðar-
þing felur stjórn Bændasamtaka Íslands
að vinna að því að sú stefna komist að
fullu í framkvæmd og hinn nýstofnaði
fjarskiptasjóður verði nýttur í þessum til-
gangi. Núverandi aðgangur sem fólk hef-
ur að upplýsingasamfélaginu á strjálbýlli
stöðum er með öllu óviðunandi og verð-
ur að færa til betri vegar eigi síðar en í
árslok 2007.“
Bændablaðið leggur áherslu á að það
einstaka tækifæri, sem nú gefst með hin-
um nýstofnaða fjarskiptasjóði, verði vel
nýtt til að jafna þann mikla aðstöðumun
sem er á milli fólks í strjálbýli og þétt-
býli og er með öllu óásættanlegur til
lengri tíma. Aðgerðir stjórnvalda verði
jafnframt að tryggja að raunverulegri
samkeppni verði komið á í þessum mál-
um sem færi neytendum hagkvæmustu
og bestu lausnina til lengri tíma litið.
/HB
Leiðarinn
Smátt
og
stórt
Háhraðanet og örugg fjarskiptaþjónusta
Á öðrum stað í blaðinu er rætt um
nauðsyn þess að gefa hrossum næg
steinefni og því haldið fram að þau
getir skammtað sér sjálf hæfilegt
magn ef þau fá frjálsan aðgang að
steinefnum. Sé þetta rétt eru íslensk
hross jafnfær og amerísku kindurnar
sem rannsakaðar voru í Utah í
Bandaríkjunum. Vísindamenn eitr-
uðu vægilega fyrir þeim og gáfu
þeim fóður sem læknaði kvillann.
Svo var eitrað fyrir þær aftur og nú
fengu þær að velja um þrjár fóður-
tegundir. Allflestar römbuðu aftur á
fóðrið sem hafði reynst þeim svo gott
í fyrra sinnið. Af þessu draga banda-
rísku vísindamennirnir þá ályktun að
kindur séu ekki eins heimskar og þeir
höfðu haldið. En þetta eru engin tíð-
indi fyrir okkur Íslendinga. Við höf-
um löngum vitað hversu skynsamleg
dýr kindur eru. Það má segja að þær
séu það frá blautu lambsbeini því
eins og Sigmar B. Hauksson mat-
gæðingur orðaði það einhvern tím-
ann þá ganga lömbin sumarlangt um
hagann og krydda sig sjálf svo við
þurfum ekki að hafa fyrir því þegar
þau eru komin á diskinn hjá okkur.
Bíla- og grísaþjófnaður
Svo áfram sé dvalist vestanhafs þá
lenti maður nokkur í Ohio í því að
bílnum hans var stolið og það sem
verra var: í aftursæti hans hafði setið
grís sem maðurinn hafði sem gælu-
dýr og hann var einnig á bak og burt.
Maðurinn kærði þetta umsvifalaust
til lögreglu sem gat skömmu seinna
fært honum þær gleðifréttir að bíllinn
væri fundinn. Undir stýri var mold-
fullur bílþjófur sem vissi hvorki í
þennan heim né annan en í aftursæt-
inu sat grísinn keikur og lét sér
hvergi bregða.
Með og á móti
Fjölmiðlafrumvarpið birtist í endur-
nýjaðri mynd í síðustu viku og hlaut
víðast hvar jákvæðar viðtökur -
framan af. Morgunblaðið fagnaði því
ákaflega í fyrstu og ræddi um breiða
pólitíska samstöðu. Í Fréttablaðinu
var gleðin hófstilltari, blaðið vitnaði í
stjórnarskrána og sá ýmislegt bogið
við frumvarpið. Það gerði raunar
Morgunblaðið líka þegar leið á vik-
una. Ritstjórar blaðsins uppgötvuðu
að í frumvarpinu leyndust ýmis
ákvæði sem mönnum leist ekki á,
ekki síst að fjölmiðlum væri gert að
móta sér starfsreglur sem einhver
stofnun úti í bæ þarf að leggja bless-
un sína yfir - og allt fyrir opnum
tjöldum. Loks mætti útgefandi
Blaðsins - dótturfyrirtækis Moggans
- í útvarpið og fann frumvarpinu allt
til foráttu, reyndar væri engin sérstök
þörf á lögum um fjölmiðla. Hún varð
því ekki langlíf hin breiða samstaða
um nýja fjölmiðlafrumvarpið. Við
fylgjumst spennt með framhaldinu...
Stórisandur fær friðinn
Félagsskapurinn Norðurvegur ehf.
með Halldór Blöndal alþingismann í
broddi fylkingar hefur nú opin-
berlega gefið veg yfir Stórasand
norðan Langjökuls upp á bátinn.
Þess í stað skal sjónum beint að
uppbyggingu Kjalvegar sem sagður
er geta stytt leiðina á milli Reykja-
víkur og Akureyrar um 35-40 km.
Fyrir þessu færir Halldór ýmis rök en
meðal þeirra er að heilsársvegur yfir
Kjöl spari ríkinu viðhald á hring-
veginum. Svo sér hann líka mögu-
leika á tengingu ferðaþjónustunnar í
uppsveitum Árnessýslu við
Húnavatns- og Skagafjarðarsýslur.
Þar um sveitir eru menn ekki allir
eins hrifnir af þessu framtaki
Halldórs og segja að hlutverk vega sé
að tengja saman byggðir, helst fleiri
en tvær...
Sinubruninn mikli sem varð á Mýrum fyrr í vor hefur vakið miklar umræður
um nauðsyn þess að brenna sinu. Sumir telja það heyra fortíðinni til og þrír
þingmenn Samfylkingarinnar, undir forystu Jóhanns Ársælssonar, hafa nú
endurflutt lagafrumvarp þess efnis að heimild til sinu-
brennu verði felld út úr lögum um sinubrennur og
meðferð elds á víðavangi.
Jóhann sagði í spjalli við Bændablaðið að þetta
væri í þriðja sinn sem hann flytti þetta frumvarp en
hingað til hefði það ekki hlotið afgreiðslu. Hann er
þeirrar skoðunar að rökin fyrir sinubrennum hafi orð-
ið veikari og gagnrökin sterkari með tímanum.
„Víða um land hefur trjágróður aukist mikið og
sumarbústöðum og öðrum mannvirkjum sem tengjast
útivist fjölgað verulega. Hvort tveggja er í mikilli
hættu þegar sinubrunar fara úr böndunum. Á hinn
bóginn hefur fækkun búfjár dregið úr beitarálagi og
þar með er ekki lengur sama krafan um að bændur
leiti allra leiða til að flýta grassprettu, svo sem með sinubrunum. Þá tel ég að
með því að banna sinubrennur algerlega stuðlum við að fækkun slysa því
börn og unglingar freistast síður til þess að kveikja í sinu ef engin er fyrir-
myndin,“ segir Jóhann Ársælsson.
Dýr sígaretta á Mýrum
Lögin sem Jóhann leggur til að verði breytt leggja reyndar bann við sinu-
brennum með þeirri undantekningu að bændur geta sótt um leyfi sýslumanns
til þess að brenna sinu á afmörkuðum svæðum. Til þess að fá slíkt leyfi þurfa
þeir að geta sannað að þeir hafi af því ábata, þe. að flýta sprettu eða hreinsa
starir og annan gróður sem ekki hentar sem fóður, og þetta þarf ráðunautur
að staðfesta. Einnig þurfa þeir að afmarka svæðið sem þeir hyggjast brenna
og sýna fram á að engin hætta stafi af brunanum.
Kostir sinubruna fyrir bændur geta verið ýmsir. Gróður tekur fyrr við sér
á vori í brenndu landi og askan inniheldur steinefni,
grasið grænkar fyrr og er auðugt af eggjahvítu. Brun-
inn opnar jarðveginn og hækkar hitastig rétt undir yf-
irborðinu um 1°C eða meira að degi til. Hvort tveggja
hraðar sprettu og og gæði uppskerunnar batna sem
sést best á því að búfé sækir meira í brennt en óbrennt
land. Breytingar á tegundum við brunann eru mis-
miklar eftir því hvernig bruninn er. Sé hann hraður og
nái sér ekki niður í jarðveginn verða breytingar ekki
teljandi en ef hann stendur lengur og nær sér niður í
jarðveginn getur mosinn farið illa en skriðul grös og
fræplöntur leysa hann af hólmi.
En þrátt fyrir þessa kosti hefur dregið mikið úr því
að bændur brenni sinu og koma þar til umhverfis-
ástæður, auk þess sem svigrúm til sinubruna hefur minnkað, aukin skógrækt
og fjölgun mannvirkja eykur á hættuna ef menn missa stjórn á bálinu. Þess
ber einnig að geta að bruninn mikli á Mýrunum nú í vor varð ekki vegna
þess að bændur væru að brenna sinu heldur er talið að hann hafi kviknað af
logandi sígarettu sem hent hafi verið út um bílglugga. Það var dýr sígaretta
því bruninn náði yfir landflæmi á stærð við höfuðborgarsvæðið, eða um 67
ferkílómetra.
Í kjölfar sinubrunans á Mýrunum fól Sigríður Anna Þórðardóttir, um-
hverfisráðherra, Náttúrufræðistofnun að rannsaka áhrif eldanna á gróður og
dýralíf á svæðinu. Hún fól einnig Brunamálastofnun að fjalla um mögulegar
aðgerðir til þess að draga úr hættu vegna sinuelda hér á landi.
Á að banna sinubrennur?