Bændablaðið - 05.11.2009, Qupperneq 7

7 Bændablaðið | fimmtudagur 5. nóvember 2009
Nýr umsjónar-
maður
Nú hafa svo mál skipast, eftir
að blessaður guðsmaðurinn,
Hjálmar Jónsson, hefur gefið frá
sér umsjá þessa vísnaþáttar, að
mér hefur verið falin forsjá hans.
Til glöggvunar fyrir lesendur, þá
heiti ég Árni Jónsson, fæddur
og fóstraður í Fremstafelli I í
Ljósavatnshreppi S-Þing. Þar
starfaði ég við hefðbundinn
búskap til ársins 1998 þegar ég
flutti ból mitt inn í Eyjafjörð
hvar ég nú bý ásamt konu minni
Petru Björk Pálsdóttur, kór-
stjóra. Heimilisfesti höfum við
að Kotabyggð 1 í Sval barðs-
strandarhreppi.
Til að gera mér þetta verk-
efni mögulegt þarf ég til liðsinni
ykkar lesendur góðir, og heiti
ég á hagyrðinga, héraðsskáld
og aðra unnendur vísna að veita
mér aðstoð um efnistök. Vísur
í þáttinn vil ég allsstaðar frá og
ekki láta halla á nokkurn lands-
hluta í þeim efnum. Fagna mun
ég hverri vísu vel gerðri með
þeim formála sem fylgja þarf.
Þar sem nú er haust, tími
gangna og rétta er við hæfi að
flytja efni tengt þeim árstíma.
Pétur Pétursson, heilsugæslu-
læknir á Akureyri, fær að ríða á
vaðið að þessu sinni.
Þegar hægist haustsins söngur
og hljóðna gleðimál,
minning björt um góðar göngur
glæðir yl í sál.
Fleyg er orðin vísa Jóhannesar
Sigfússonar á Gunnarsstöðum,
ort í mikilli stemmningu:
Alltaf finnst mér óskastund
og enginn vegur þröngur
þegar ég með hest og hund
held af stað í göngur.
Á Hveravöllum hittust stundum
Tungnamenn og Húnvetningar.
Þar mun Þórður Kárason á
Litla-Fljóti í Biskupstungum
hafa kveðið þessa vísu:
Nóttin vart mun verða löng
vex mér hjartastyrkur.
Inni er bjart við yl og söng,
úti svartamyrkur.
Einar Kolbeinsson í Bólstaðar-
hlíð er ötull gangnamaður og
afburða hagyrðingur. Hvar þess-
ar grundir eru veit ég hins vegar
ekki:
Reka fé og réttum ná,
ríða frjáls um grundir,
meðal þessa alls ég á,
yndislegar stundir.
Svo er hér heimagerð haustvísa:
Birkið hefur blöðin fellt,
blómin sofa í högum.
Haustið fékk á hrygginn velt
heitum sumardögum.
Aðalgeir Arason líffræðingur
orti þessar limrur. Tilefnið þarf
ekki að tíunda:
Klifrað var kindanna til
um kletta og þverhnípisgil
Og bjargað á bátum
var bekrum og skjátum
Sú ferð var til fjár - hættuspil!
Frjáls nú í fjallhimnasalnum
fagran með skóginn í dalnum
sæluvist fær
og sefur þar vær
síðasta ærin í valnum.
Umsjón:
Árni Jónsson
kotabyggd1@simnet.is
Í umræðunni
MÆLT AF
MUNNI FRAM
Formannafundur búnaðarsam-
bandanna verður haldinn föstu-
daginn 6. nóvember á Sval-
barðsströnd. Á fundinum verð-
ur farið yfir stöðu mála í hinum
ýmsu búgreinum, auk þess sem
sérstökum fókus verður beint
að boðuðum niðurskurði á fjár-
framlögum ríkisins til ráðgjaf-
arþjónustu í gegnum búnaðar-
lagasamning.
Haraldur Benediktsson for-
maður Bændasamtaka Íslands
segir ljóst að staðan sé erfið og
við því verði að bregðast með
öllum ráðum. „Við hyggjumst
fara yfir stöðu mála sem upp er
komin nú, þegar allar líkur eru
til þess að fjármunir til rágjaf-
arþjónustu verði skornir niður um
ríflega 100 milljónir króna sam-
kvæmt fjárlagafrumvarpi fyrir
árið 2010. Sömuleiðis er það
áhyggjuefni að það er einungis
eitt ár eftir af þeim samningi sem
er grunnur rekstrar okkar ráðgjaf-
ar og kynbótastarfsemi, það er að
segja búnaðarlagasamningi. Það
er efni sem við verðum að ræða
og reyna að átta okkur á því hvað
mun taka við, ég er ekki að boða
að það sé ekki vilji til að gera við
okkur nýjan samning. Það hefur
hins vegar dregist og mögulega
þarf því að slá einhverjar nýjar
nótur í þeim efnum. Við verðum
auðvitað að takast á við þenn-
an samdrátt með öllum ráðum.
Eitt megin efni fundarins verður
hvernig við viljum sjá starfið þró-
ast. Búskapur hefur breyst tölu-
vert, bú eru stærri og öflugri sem
hefur kallað á breyttar áherslur í
ráðgjafarstarfi. Minni fjármunir
valda því að það verður að leita
hagræðingarkosta eftir megni og
velta við öllum steinum í þeim
efnum. Við munum væntanlega
velta því upp hvort hagkvæmt sé
að sameina hreinlega alla ráðgjaf-
arþjónustu í eitt fyrirtæki. Það er
einnig þung pressa frá bændum að
lækka skattheimtu af þeim í formi
búnaðargjalds. Það má hins vegar
ekki gleyma því að samdráttur í
búnaðargjaldi og skerðing á fram-
lögum til ráðgjafarþjónustu þýðir
að sjálfsögðu skerta þjónustu
og hærra verðlag til bænda. Þess
vegna verður að reyna að fara ein-
hvern meðalveg í þessum efnum.“

fr
Taka verður afstöðu til breytinga á ráðgjafarþjónustunni
Formannafundur
búnaðarsambandanna
Bændafundir - haustið 2009
Dags. Staður Staðsetning Fundartími
fimmtudagur 5. nóv. Eyjafjörður Hlíðarbær 20:30
mánudagur 9. nóv. Hvalfjarðarsveit Miðgarður 20.30
miðvikudagur 10. nóv. Egilsstaðir Hótel Hérað 14.00
fimmtudagur 12. nóv. Suðurland Árhús við Hellu 13.30
mánudagur 16. nóv. Strandir, Reykhólar, Dalir Tjarnarlundur 20.30
mánudagur 16. nóv. Snæfellsnes Breiðablik 20.30
þriðjudagur 17. nóv. Suð-Austurland Smyrlabjörg 14.00
þriðjudagur 17. nóv. Mýrdalur, Mið-Suðurland Hótel Dyrhólaey 20.30
þriðjudagur 17. nóv. Ísafjörður Hótel Ísafjörður 13.30
miðvikudagur 18. nóv. Skagafjörður Hótel Varmahlíð 14.00
miðvikudagur 18. nóv.
Austur
Húnavatnssýsla
og Vestur
Húnavatnssýsla
Víðihlíð 20.30
fimmtudagur 26. nóv. Norður Þingeyjarsýsla
Sláturhússalur
Fjallalambs 13.30
fimmtudagur 26. nóv. Suður Þingeyjarsýsla Breiðamýri 20.30
Haustfundir Bændasamtaka Íslands
hefjast fimmtudaginn 5. nóvember
með fundi í Hlíðarbæ. Í töflunni
má sjá stað- og tímasetningar allra
funda haustsins. Fundirnir verða
ekki jafn margir og oft hefur verið
en það helgast ekki síst af því að
bændafundir hafa verið óvanalega
líflegir það sem af er ári. Skemmst
er að minnast fundaferðar sem
farin var til að kynna búvöru-
samninga, funda í tengslum við
Alþingiskosningar og auk þess hafa
flest stærri búgreinafélög haldið vel
sótta fundi. Engu að síður er ástæða
til að hvetja bændur til að mæta á
haustfundina en þar munu forsvars-
menn Bændasamtakanna fara yfir
hvað samtökin hafa verið að fást við
hvað varðar hagsmunagæslu undan-
farna mánuði.
Haraldur Benediktsson formaður
Bændasamtakanna segir að hann
vilji nýta fundina til að heyra sjónar-
mið bænda. „Það er það langdýrmæt-
asta sem við sækjum á þessa fundi.
Þar leggja bændur sjálfir línurnar
fyrir Bændasamtökin. Til að mynda
var þátttaka Bændasamtakanna í
Evrópusambandsumræðunni mótuð
af bændum sjálfum á bændafundum
síðastliðið haust. Þess vegna er mjög
mikilvægt að bændur mæti á fundina
og láti í sér heyra um þessi stóru mál
sem við stöndum frammi fyrir. Það
verður að fyrir gefa okkur það að við
höfum ekki tök á að fara á alla hefð-
bundna fundarstaði okkar að þessu
sinni en í stað þess leitum svolítið að
nýjum fundarstöðum og vonumst til
að þeir sem hafa ekki haft tök á að
koma á fundi okkar fram að þessu
hafi til þess tækifæri núna.“ fr
Bændur leggi sjálfir línurnar
Jarðræktarforritið Jörð.is hefur
verið í þróun undanfarin misseri en
er núna komið í almenna notkun.
Forritið hjálpar bændum að halda
utan um jarðræktarupplýsingar búa
sinna og þar sem það er miðlægt þá
veita þeir sínum ráðunautum einnig
aðgang að þeim. Þessar upplýsing-
ar liggja síðan til grundvallar við
gerð áburðaráætlana og ræktunar-
áætlana.
Jörð.is tengist Túnkortagrunni
Bændasamtakanna. Ef bændur hafa
látið teikna fyrir sig túnkort og
þau eru vistuð í þeim grunni, þá á
túnkortið að vera þeim aðgengilegt
á Jörð.is. Þar geta menn m.a. mælt
lengdir og flatarmál.
Þeir sem eru í gæðastýringu
í sauðfjárrækt geta prentað út
útfyllt eyðublöð fyrir uppskeru og
áburðarnotkun. Samtölur úr upp-
skeruskráningunni nýtast einnig til
útfyllingar á forðagæsluskýrslu.
Sami notandaaðgangur er
inná Jörð.is og í önnur vefforrit
Bændasamtakanna. Bændur þurfa
þó að skrá sig sérstaklega sem
notanda. Það geta þeir gert með
tölvupósti á tolvudeild@bondi.is
eða með því að hringja í síma 563-
0300.
Jarðræktarforritið Jörð.is Uppbygging skýrsluhaldskerfisins
HUPPU hófst í desember 2007.
Markmið með nýju kerfi var sam-
eining og samræming mismunandi
gagnagrunna ásamt endurbótum
á skýrsluhaldinu og upp-
bygging kerfis sem væri í
senn notendavænt og öflugt
gagnasöfnunar- og gagna-
miðlunarkerfi.
Uppbyggingu HUPPU
hefur miðað vel en eðlilega
hafa sumir hlutar kerfisins
krafist meiri vinnu en aðrir. Nú í lok
árs 2009 er verið að reka endahnút-
inn á grunnvinnu við HUPPU en
að því loknu taka við verkefni sem
teljast hluti af eðlilegri þróun nútíma
skýrsluhaldskerfis sem býður upp á
marga möguleika.
Það er óhætt að segja að kúa-
bændur hafi tekið HUPPU vel. Yfir
helmingur skýrsluhaldara er í
dag virkir notendur, skrá sitt
skýrsluhald sjálfir í gegnum
HUPPU og notfæra sér jafn-
framt þær fjölbreyttu upplýs-
ingar sem kerfið býður upp á.
Með áframhaldandi þróun og
uppbyggingu vonumst við til
þess að styrkja stöðu HUPPU sem
upplýsingatækis til búrekstrar og
auka möguleika á ráðgjafaþjónustu
við bændur.
Skýrsluhaldskerfið HUPPA
Þrjú ráðgjafaþjónustuverkefni Bændasamtaka Íslands
NorFor fóðurmatskerfið vinnur á
internetinu. Það inniheldur þarfa- og
fóðurtöflur. Með flóknum útreikn-
ingum finnur kerfið þarfir gripa við
mismunandi aðstæður og setur fram
fóðuráætlun með því fóðri sem til
staðar er. Kerfið finnur réttara mat
á næringargildi fóðursins og reiknar
einnig nákvæmari lýsingu á áhrifum
fóðursins á framleiðsluna en verið
hefur. Þetta gefur því hagkvæm-
ari fóðrun. Hafa ber í huga að bæði
offóðrun og vanfóðrun er óhag-
kvæm fóðrun. Nauðsynlegar upplýs-
ingar inn í kerfið eru efnagreiningar
gróffóðursins og upplýsingar um
gripina (t.d. staða á mjaltaskeiði, nr.
mjaltaskeiðs, staða meðgöngu, nyt,
þyngd ofl.).
Innleiðing nýja fóðurmatskerf-
isins til Íslands gengur vel og þar
leggjast allir á eitt við að láta þetta
verða að veruleika. Ráðunautar og
bændur víðsvegar um landið prófa
sig áfram og virðast áætlanirnar
koma vel út í íslenskum fjósum.
Landbúnaðaraháskóli Íslands er að
aðlaga nauðsynlegar efnagreiningar
gróffóðursins og Tine í Noregi vinn-
ur nú að því að skilgreina íslenska
notendur inn í hugbúnaðinn Tine
Optifôr þar sem við vinnum fóður-
áætlanirnar.
NorFor fóðurmatskerfið
Haraldur Benediktsson, formaður
Bændasamtaka Íslands.