Bændablaðið - 12.02.2009, Blaðsíða 4

4 Bændablaðið | fimmtudagur 12. febrúar 2009
Einokun í öllum myndum er
afar ógeðfelld og brýnt verk-
efni að koma málum í það horf
að henni verði aflétt sem víð-
ast. Þetta er álit Aðalsteins
Árna Baldurssonar, formanns
Framsýnar-stéttarfélags, en
hann flutti erindi á aðalfundi
Félags þingeyskra kúabænda
sem haldinn var á Breiðumýri
í byrjun febrúar. Baldur Helgi
Benjamínsson, framkvæmda-
stjóri Landssambands kúabænda,
hélt einnig erindi um stöðu og
horfur í greininni. Þá voru mikl-
ar og almennar umræður, m.a.
fjölluðu menn um slæma skulda-
stöðu í greininni og það að nán-
ast enginn aðgangur er að lánsfé
um þessar mundir. Áburðar- og
fóðurverð bar á góma, en verð
á hvoru tveggja er afar hátt nú.
Það, ásamt háum vöxtum og
mikilli verðbólgu, gerir stöðuna
afleita.
Aðalsteinn Árni Baldursson,
formaður Framsýnar-stéttarfélags,
flutti erindi um mikilvægi inn-
lendrar framleiðslu og minnti fund-
arfólk á að brýnt væri að öflugur
landbúnaður þrifist á svæðinu.
Um 200 störf í úrvinnslugreinum
í héraðinu tengjast landbúnaði í
Þingeyjarsýslum. Benti Aðalsteinn
á að frá því Kaupfélag Þingeyinga
komst í þrot fyrir fáum árum hefði
fækkað um 722 manns í Suður-
Þingeyjarsýslu. Félagið hefði hald-
ið uppi öflugri atvinnustarfsemi
í héraði og verið kjölfesta þess,
m.a. með rekstri sláturhúss og kjöt-
vinnslu, mjólkursamlagi, verslun og
þjónustu af ýmsu tagi, en um 200
manns störfuðu hjá félaginu þegar
best lét. Aðalsteinn sagði bændur
hafa verið dygga viðskiptamenn
kaupfélagsins og það hefði verið
mikill missir þegar það leið undir
lok eftir rúmlega hundrað ára starf-
semi. Þjónusta, m.a. við bændur,
færðist í auknum mæli úr höndum
heimamanna og til Akureyrar; vald-
ið og stjórnunin hvarf úr héraðinu.
Velti Aðalsteinn því fyrir sér hvort
tími kaupfélaganna væri ef til vill
að renna upp á ný. Benti hann í því
samhengi á að bændur í sýslunni sem
og nágrannar þeirra í Eyjafirði ynnu
nú að því að panta saman áburð frá
Finnlandi, sem skipa ætti beint upp
á heimaslóðum. Slíkt fyrirkomulag
gæti orðið vísir að eins konar pönt-
unarfélagi líkt og kaupfélögin voru
forðum tíð.
Landbúnaður og sjávarútvegur
halda okkur uppi
Benti verkalýðsforkólfurinn á að
atvinnuleysi hefði stóraukist á liðn-
um mánuðum, 13 þúsund manns í
landinu væru án atvinnu, þar af um
200 í Þingeyjarsýslum. „Það hafa
orðið uppsagnir í flestum greinum
atvinnulífsins, en þó ekki í tveimur.
Og hvaða atvinnugreinar skyldu það
vera,“ spurði Aðalsteinn og svarið
lá ljóst fyrir; landbúnaður og sjávar-
útvegur. „Það eru þessar greinar sem
halda okkur uppi og eru okkur afar
mikilvægar, landbúnaður er hrygg-
lengjan í atvinnulífi margra byggð-
arlaga á landsbyggðinni og bakhjarl
fjölmargra þéttbýlisstaða. Hann
hefur alla tíð gegnt veigamiklu hlut-
verki í íslenskri atvinnusögu,“ segir
Aðalsteinn og benti í framhaldi af því
á háværar umræður fyrr í vetur um
inngöngu í Evrópusambandið sem
og nýja matvælalöggjöf sem væri í
burðarliðnum. Í þeim efnum hefðu
forystumenn Alþýðusambandsins
ekki hlustað á raddir talsmanna
verkafólks í matvælaiðnaði, en
bróðurpartur miðstjórnarmanna í
ASÍ byggi á höfuðborgarsvæðinu.
Afstaða sambandsins hefði komið
fram í því að þeir vildu auka veru-
lega greiðslur til bænda og lands-
byggðarfólks til að auðvelda þeim
aðlögun að breyttum aðstæðum.
„Bændur og búalið hefðu þá getað
staðið við heimreiðina í lopapeysum
og gúmmískóm veifandi erlendum
ferðamönnum,“ sagði Aðalsteinn en
aðildarfélög á landsbyggðinni mót-
mæltu þessu sjónarmiði harðlega.
Miklar tekjur af landbúnaði á
landsbyggðinni
„Landsbyggðin hefur miklar tekjur
af landbúnaði og þjónustugreinum,
margfeldisáhrifin af starfseminni eru
mikil og hætta á því ef dramatískar
breytingar verða gerðar, líkt og felast
í inngöngu í Evrópusambandið, að
þekking í landbúnaði glatist, líkt
og raunin hefur orðið með fata- og
skinnaiðnað,“ sagði Aðalsteinn.
Hann ræddi einnig um nýja mat-
vælalöggjöf og varaði við innflutn-
ingi á landbúnaðarvörum frá löndum
þar sem réttindi verkafólks væru virt
að vettugi. Fjöldi starfa gæti verið í
hættu með tilkomu nýrrar matvæla-
löggjafar, ekki bara bænda heldur
líka í matvælaiðnaði sem víða á
landsbyggðinni væri stór þáttur í
atvinnuuppbyggingu. „Það er því
ankannalegt að heyra suma þing-
menn tala um að efla þurfi atvinnu
á landsbyggðinni en styðja svo mat-
vælafrumvarpið eins og ekkert sé,“
sagði Aðalsteinn. Í þessu sambandi
nefndi hann starfsemi Norðlenska á
Akureyri og Húsavík, Fjallalambs á
Kópaskeri og MS á Akureyri en fyr-
irtækin halda uppi öflugri atvinnu
í héraði. Um eða yfir 200 manns
hefðu atvinnu hjá kjötvinnslufyr-
irtækjunum. Laun í afurðastöðvum
er líka verulega yfir lágmarkstöxtum
að sögn Aðalsteins. Meðallaun séu
á bilinu 220 til 267 þúsund krónur
á mánuði og standast fyllilega sam-
anburð við sambærilegar atvinnu-
greinar.
-MÞÞ
Aðalsteinn Árni Baldursson á fundi Félags kúabænda í S-Þingeyjarsýslu:
„Landbúnaður er hrygglengjan í atvinnulífi
margra byggðarlaga á landsbyggðinni“
Kúabændur, líkt og aðrir landsmenn, hafa áhyggjur af framtíðinni.
Suður-þingeyskir kúabændur fjölmenntu sem aldrei fyrr á aðalfundinn í
Breiðumýri í byrjun mánaðarins. myndir | mþþ
Ræðumennirnir Aðalsteinn Á. Baldursson og Baldur Helgi Benjamínsson
fluttu erindi á fundinum. Hér eru þeir, ásamt Sveinbirni Sigurðssyni, for-
manni Félags kúabænda í Þingeyjarsýslum.
„Undirtektir hafa verið afar jákvæð-
ar og góðar og ekki útlit fyrir annað
en af þessu verði,“ segir Gunnar
Guðmundarson í Sveinungsvík sem
ásamt Einari Guðmundssyni rekur
fyrirtækið Búvís en þeir hafa boðið
bændum í Þingeyjarsýslum og
Eyjafirði að kaupa áburð á góðum
kjörum. Ætlunin er að flytja
inn um 4000 tonn, eitt skip sem
kemur með áburðinn frá Finnlandi
beint inn á hafnir á Norðurlandi.
Sparisjóður Suður-Þingeyinga er
til í að fjármagna kaup bænda á
þessum áburði og mun stofna sér-
stakan áburðarkaupareikning fyrir
bændur.
Gunnar segir að bændur hafi
liðna daga haft samband og skráð
sig fyrir áburðarkaupum, en þetta
er í fyrsta sinn sem Búvís flytur inn
áburð og býður til sölu. Hann segir
að sér sýnist sem Búvísmenn bjóði
nokkru lægra verð en aðrir áburð-
arsalar, eða um 10 þúsund krónum
lægra verð á tonnið af algengum
áburði. “Bændum hlýtur að þykja
það nokkur kjarabót,” segir hann.
Búvís hefur boðið bændum norð-
an heiða, í Eyjafjarðarsýslu og
Þingeyjarsýslu, upp á áburð, enda
fyrirhugað að honum verði skip-
að upp á Akureyri og Húsavík.
“En það er töluvert um að bænd-
ur í Húnavatnssýslu og austan af
Héraði haft haft samband og vilja
taka þátt í þessu,” segir Gunnar,
en við bætist þá flutningskostnaður
sem hann segir nema um 3500
krónur til viðbótar fyrir tonnið
flutt að norðan og austur á Hérað.
Gunnar hvetur bændur sem
vilja panta áburð fyrir vorið að
hafa samband sem fyrst, en um
eða fljótlega eftir helgi þurfi pant-
anir að liggja fyrir. Verð og vöru-
tegundir má finna inn á vefsíð-
unni buvis.is, en verð eru án virð-
isaukaskatts en með flutningi heim
á hlað.
Sparisjóður Suður-Þingeyinga
býðst til að fjármagna kaup bænda
á áburði með stofnun sérstakst
áburðarhlaupareiknings og segir
Ari Teitsson stjórnarformaður
sjóðsins að lausafjárstaða sjóðs-
ins sé góð, bændur séu stór hópur
viðskiptavina hans og vanskil
séu nánast óþekkt. “Okkur finnst
hvíla á okkur sú skylda að tryggja
rekstur og fjármögnun búanna og
liður í því er að greiða fyrir bænd-
um með áburðarkaup sín á þessu
vori,” segir Ari.
Hann segir að þegar Búvís
hafi kynnt verð á sínum áburði
hafi mikil óvissa ríkt um verð hjá
öðrum áburðarsölum, en þeir riðu á
vaðið fyrir nokkrum dögum. “Það
voru engin verð komin fram þá, en
látið mjög í veðri vaka að verð á
áburði kynni að hækka umtalsvert.
Mér sýnist þeir Búvísmenn bjóða
hagstætt verð og betra en margir
aðrir, því þótti okkur skynsamlegt
að greiða fyrir því að bændur gætu
fjármagnað þessi áburðarkaup.
-MÞÞ
Búvís mun flytja inn um 4000 tonn af áburði frá Finnlandi beint inn á norðlenskar hafnir
Hagstætt verð og undirtektir bænda jákvæðar
– Sparisjóður Suður-Þingeyinga býðst til að fjármagna kaupin
Áburðarsalar
bíða átekta
Eyjólfur Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Fóðurblöndunnar,
segir að í deiglunni sé að birta
verðlistann en hann sé ekki til-
búinn. Ekki sé ljóst hversu mikið
hann hækki, en það muni ráðast
af gengi íslensku krónunnar.
Búið sé að semja um fjármögn-
un á áburðarkaupum fyrir þetta
ár og að áburðarbirgjar hafi ekki
gert óeðlilegar kröfur varðandi
greiðslur. Þá mun Fóðurblandan
bjóða viðskiptavinum upp á
greiðslusamninga eins og hingað
til.
Lúðvík Bergmann hjá
Búaðföngum segir að birting
áburðarverðlista sé væntanleg
innan tíðar. Hann segir ljóst að
verð muni hækka töluvert frá
því í fyrra vegna gengisfalls
íslensku krónunnarm en vill ekk-
ert tilgreina nánar hversu mikil
hækkunin verði. Hann segist
reikna með því að það verði erf-
itt að fjármagna áburðarkaupin
en líklegt sé að bændur verði að
sjá um þá hlið mála í samráði við
sínar lánastofnanir.
Hafdís Svein björnsdóttir,
deildarstjóri áburðarsölu SS,
segir að ekki sé búið að ganga
endanlega frá samningum við
Yara um áburðarkaup en verið sé
að reyna að ljúka þeim. Ætlunin
sé að birta verð eins fljótt og
hægt er en SS ætlar að bjóða upp
á sömu tegundir og í fyrra.
Ati Teitsson og Aðalsteinn Baldursson á fundi Félags kúabænda í Suður-
Þingeyjasýslu þann 3. febrúar sl.