Bændablaðið - 12.02.2009, Blaðsíða 20

20 Bændablaðið | fimmtudagur 12. febrúar 2009
Ein af nokkrum jörðum með
nafnið Dalsmynni er að finna
á sunnanverðu Snæfellsnesi.
Guðmundur og Margrét, foreldr-
ar Svans, kaupa Dalsmynni árið
1948. Svanur kom inn í búskap-
inn árið 1974 og tekur alfarið við,
ásamt Höllu konu sinni, árið 1988.
Atli Sveinn sonur þeirra kom
svo inn í búskapinn 2001 þegar
hann útskrifast frá Hvanneyri og
í kjölfarið stofnað sameignarfélag
um reksturinn. Í Dalsmynni hefur
lengst af verið blandaður búskap-
ur, kýr, kindur og hross. Árið 2004
var ákveðið að breyta nýlegum
fjárhúsum í lausagöngufjós með
mjaltagryfju og um leið fækkaði
fénu töluvert enda ekkert fjár-
hús lengur til staðar. Fékk féð til
afnota hluta af flatgryfju og hlöðu
og er þar á taði. Atli náði sér svo
í tamningakonu, Guðnýju Lindu
Gísladóttur frá Hömluholti í sömu
sveit. Dalsmynni sf. heldur úti öfl-
ugri heimasíðu: www.123.is/dals-
mynni.
Býli?
Dalsmynni í Eyja- og
Miklaholtshreppi Snæfellsnesi.
Staðsett í sveit?
Er um það bil mitt á milli
Borgarness og Stykkishólms á
sunnanverðu Snæfellsnesi ca 45 km
frá hvorum stað. Þjóðvegur 54 ligg-
ur í gegnum niðurlandið og veldur
töluverðu óhagræði þegar reka þarf
kýr yfir tvisvar á dag og lambfé
niður fyrir á vorin.
Ábúendur og fjölskyldustærð?
Svanur Guðmundsson og Halla
Guðmundsdóttir eru eldra settið og
Atli Sveinn Svansson og Guðný
Linda Gísladóttir það yngra. Svanur
og Halla eiga 4 börn, sú yngsta í
framhaldsskóla. Hjá þeim búa í
augnablikinu 5 Border Collie smala-
hundar og svo kötturinn Púki. Atli
Sveinn og Guðný Linda eiga Aron
Sölva, 5 mán., 2 Border Collie
hunda, 1 minkahund og köttinn
Maximus Bjart.
Stærð jarðar?
Dalsmynni er u.þ.b. 800 ha, u.þ.b.
helmingur vel gróið fjalllendi en
niðurlandið að mestu gott mýrlendi.
Ræktað land um 80 ha. Á hverju
ári er brotið nýtt land til ræktunar,
fyrst undir bygg og síðan lokað með
grasfræi.
Tegund býlis?
Aðallega er um mjólkurframleiðslu
að ræða, en einnig aðeins sauðfjár-
rækt með. Hrossaræktin vaxandi og
gæti farið úr böndunum.
Fjöldi búfjár og tegundir?
Mjólkurkýr 50, annað eins af kvíg-
um á öllum aldri. Féð um 150, 8
hundar í augnablikinu, (7 smala-
hundar og 1 minkahundur) 20
íslenskar landnámshænur, 2 kettir og
nokkur hross.
Hvernig gengur hefðbundinn
vinnudagur fyrir sig í Dalsmynni?
Hann byrjar á mjöltum og endar
yfirleitt líka á þeim, reyndar er skot-
ist í fjósið fyrir svefninn til að líta
yfir kúahópinn og bjóða góða nótt.
Flestar kýr bornar núna svo minna
er um næturferðir. Á þessum tíma
er orðið rólegt, svo þegar viðrar er
vélsleðinn brúkaður óspart, stund-
aðar hundatamningar og jafnvel
skroppið á hestbak. Á vorin er það
jarðvinnslan, sauðburðurinn og
grenjavinnslan, heyskapur og girð-
ingarvinna á sumrin og kornþresk-
ing að hausti.
Skemmtilegustu/leiðinlegustu
bústörfin?
Jarðvinnsla og heyskapur er alltaf
ofarlega á listanum, enda mikilvægt
að hafa góð tún í góðri rækt svo
skepnurnar þrífist vel. Korni er sáð
í 15-18 ha., grænfóðri og grasfræi í
5-10 ha. á ári. Það fylgir líka alltaf
smá spenningur þegar kýrnar bera
og sjá hvort það kemur naut eða
kvíga í heiminn, en þær byrja í sept-
ember og eru flestar búnar í janúar.
Heyskapur í bleytutíð er svo
frekar leiðinlegur, og dreifing
búfjáráburðarins er nú aldrei neitt
tilhlökkunarefni, en oftast er nú
hægt að finna eitthvað skemmtilegt
við öll bústörfin.
Hvernig sjáið þið búskapinn
fyrir ykkur á jörðinni eftir 5 ár ?
Ætli menn haldi ekki að sér hönd-
um þar til ástandið lagast aðeins í
þjóðfélaginu, en helmingsstækkun
á fjósinu, fjölga kúnum og koma
upp betri aðstöðu fyrir kálfa og
kvígur er efst á óskalistanum.
Hvaða skoðun hafið þið á félags-
málum bænda?
Svanur var mjög virkur áður en
hann sneri sér að skemmtilegri
áhugamálum. Þó bændur hér séu
ekki mjög virkir fylgjast menn
með og ýmist bölva í hljóði eða
þakka − svona eftir því sem við á.
Ekki alltaf þakklátt starf að vera í
bændapólitíkinni frekar en annarri
pólitík.
Hvernig mun íslenskum landbún-
aði vegna í framtíðinni?
Ef „rétt“ verður á málum haldið ætti
landbúnaðurinn að hafa alla burði
til að ganga vel. Allir bændur, sama
hvaða grein þeir stunda, þurfa að
taka höndum saman og láta sínar
skoðanir heyrast. Græn stóriðja er
mun umhverfisvænni en ýmis önnur
stóriðja.
Hver teljið þið að helstu tæki-
færin séu í útflutningi íslenskra
búvara?
Við gætum komist langt á hreinni
náttúru, lömb sem ganga frjáls
á fjöllum og kúm sem leika við
hvurn sinn fingur.
Hvað er alltaf til í ísskápnum?
Mjólk, vöfflu- eða skonsudeig
(heimagert) og ostur (yngra liðið).
Skyr, alvöru álegg, ávextir, vatn
og lýsi.
Hver er vinsælasti maturinn á
heimilinu?
Grillað lamba- og hrossakjöt er
ofarlega á listanum.
Eftirminnilegast atvikið við
bústörfin?
Fara úr gamla básafjósinu í lausa-
göngufjósið og þegar byggþurrk-
arinn var reistur.
2 7 1
1 2
6 9
5 8
6 4 3 8
6 5
4 1
9 5
8 9 3
9 3
5 7
6 2 7
1 3 5
6 3 4 8
1 4 8
9 8 6
4 6
5 7
5 2
6 9 7
9 8 2
9 7 4
4 3 2 1
5 8 1
2 3 4
5 7 1
3 5
Sudoku
Galdurinn við Sudoku-þrautirnar er
að setja réttar tölur frá 1-9 í eyðurn-
ar. Sama talan má ekki koma fyrir
tvisvar í línu lárétt og lóð rétt og
heldur ekki innan hvers reits sem
afmarkaður er af sverari lín um.
Þrautirnar eru miserfiðar, sú
sem er lengst til vinstri er léttust og
sú til hægri þyngst en sú í miðjunni
þar á milli.
Hægt er að fræðast nánar um
Sudoku-þrautirnar á vefsíðunni
www.sudoku.com og þar er einn-
ig að finna fleiri þrautir ef þessi
skammtur nægir ekki.
Líf og lyst
Fiskisæla með ofnbakaðri kartöflumús
Það fylgir því sérstaklega ljúf
tilfinning að borða nýjan og vel
matreiddan fisk á góðum degi
með bragðgóðu meðlæti. Það
sem er líka svo skemmtilegt við
matreiðslu á fiski er hversu auð-
veld hún er að öllu jöfnu. Hér
fylgir því uppskrift að himnesk-
um fiskrétti með kavíar-, dill- og
graslauksblöndu sem gott er að
bera fram með rjúkandi heitri
ofnbakaðri kartöflumús.
Kavíar- og dillfiskur
500 g fiskflök, t.d. þorskur
2 msk. hveiti
3 ½ dl mjólk
1 fiskiteningur
2 msk. rjómi
3 msk. kavíar
salt
pipar
2 msk. hakkað dill
2 msk. hakkaður graslaukur
Aðferð:
Hrærið hveitið vel saman við
mjólkina í stórum potti. Bætið
fiskiteningnum við ásamt rjóma og
kavíar. Látið suðu koma upp á sós-
unni um leið og hrært er í. Skerið
fiskinn í bita, bætið út í sósuna og
látið sjóða í nokkrar mínútur. Saltið
og piprið eftir smekk. Stráið dilli og
graslauk yfir og berið fram.
Ofnbökuð kartöflumús
1 hvítlauksrif
pipar
salt
1 kg kartöflur
100 g smurostur
2 msk. smjör
1 dl rjómi
1 dl niðurskorinn púrrulaukur
vatn
200 g camembert eða brie
steinselja eða timjan

Aðferð:
Skrælið kartöflurnar og skerið
þær í bita. Sjóðið í léttsöltu vatni.
Skerið utan af ostunum og skerið
þá í bita. Bræðið smjörið á pönnu
og steikið hvítlauk og púrrulauk.
Hellið vatninu frá kartöflunum og
stappið þær vel og vandlega. Hellið
hvítlauknum og púrrulauknum, salti,
pipar, rjóma og ostunum í. Smyrjið
eldfast mót og hellið blöndunni
í það. Hitið í ofni við 225°C í 15
mínútur. Skreytið með steinselju
eða timjan.
ehg
MATUR
Bærinn okkar
Dalsmynni, sunnanverðu Snæfellsnesi
Atli Sveinn Svansson og Guðný
Linda Gísladóttir.
Svanur Guðmundsson og Halla
Guðmundsdóttir.
Kavíar- og dillfisknum er bætt út í sósuna eftir að hún hefur náð suðu og fal-
legt er að skreyta fiskinn með dilli og graslauk áður en hann er borinn fram.