Fréttablaðið - 31.10.2012, Blaðsíða 18

18 31. október 2012 MIÐVIKUDAGUR
Við höfum nú deilt um stóriðju, náttúruvernd og umhverfis-
spjöll í rúma fjóra áratugi í síðari
hálfleik – miðað við að hinn fyrri
hafi byrjað upp úr aldamótum með
Milljónafélögunum og Sigríði í
Brattholti.
Það er sannarlega kominn tími
til að komast fram úr þessum ill-
vígu deilum, ekki síst vegna þess að
virkjanlegt vatnsafl og jarðvarmi
er takmörkuð auðlind. Niður stöður
verkefnahóps um rammaáætlun
sýna að aðeins er eftir að virkja um
tvær og hálfa Kárahnjúkavirkjun
þegar allt er talið. Við megum ekki
spilla náttúrugæðum í fljótfærni
– vegna þess að þau eru verðmæti
í sjálfu sér, og vegna þess að þau
eru grundvöllur annarra atvinnu-
greina en stóriðju. Við verðum líka
að fá gott verð fyrir orkuna á 21.
öld. Tímar kynningarbæk lingsins
„Cheapest Energy Prices“ eru
liðnir.
Merkilegt mál með langt nafn –
rammaáætlun um vernd og orku-
nýtingu landsvæða – er nú til
umræðu og afgreiðslu á Alþingi.
Með samþykkt fyrstu ályktunar-
innar um þetta verða straumhvörf
í þessum viðkvæmu deilu málum.
Landsvæðum þar sem hugsanlegt
er að virkja verður skipt í þrjá
flokka. Sum fara í verndarflokk
sem merkir að það land verður
helgað öðru en orkunýtingu, svo
sem útivist og ferðamennsku.
Önnur fara í orkunýtingarflokk,
sem merkir að engin sérstök
hindrun er í vegi fyrir virkjunar-
rannsóknum, leyfisumsóknum,
umhverfismatsgerð o.s.frv. Enn
önnur fara í biðflokk, þau sem ekki
hafa verið rannsökuð nægilega eða
menn vilja hinkra með að ákveða
vegna „almannahagsmuna“ eins og
segir í áliti frá iðnaðarnefnd þings-
ins vorið 2011.
Margir hafa að vonum fagnað
rammaáætluninni sem merki
nýrrar sáttar. Tímar umræðu og
átaka um einstakar virkjanir eða
náttúrusvæði eru hins vegar ekki
liðnir. Slíkur ágreiningur verður
ekki leystur með lögum og þings-
ályktunum, allra síst fyrir fram.
Sú sátt sem næst með rammaáætl-
unarskipulaginu ef vel gengur er
umfram allt sátt um leikreglur.
Samkomulag um að taka ákvarð-
anir um dýrmæt náttúrugæði í ljósi
allra bestu upplýsinga og með fulla
yfirsýn um afleiðingarnar, bæði á
staðnum sjálfum og úti um allt land.
Hávaði um biðtillögu
Í tillögunni sem nú liggur fyrir eru
ein 67 landsvæði undir. Gert er ráð
fyrir að 20 þeirra verði undan skilin
orkunýtingu og vernduð með ein-
hverjum hætti. Þetta eru merki-
leg svæði og fyrirhuguð verndun
markar mikinn áfanga í sögu okkar
með landinu: Þjórsárver tryggð,
Torfajökuls svæðið, Gjástykki,
Brennisteinsalda, Gren dalur,
Jökul sá á Fjöllum, Kerlingar fjöll …
Áfram verða 16 kostir opnir fyrir
virkjunarathugunum og -fram-
kvæmdum, en í bið fer 31 land-
svæði þar til allar upplýsingar
liggja fyrir.
Frá stjórnarandstöðuflokkunum
hefur verið mikill hávaði kring-
um þessa tillögu en í raun virðist
helst deilt á samtals 6 virkjunar-
kosti af 67, á tveimur svæðum, í
Þjórsá neðanverðri og á hálendinu
austan Vatnajökuls, sem ætlunin er
að fari í biðflokkinn meðan aflað
er frekari upplýsinga. Fulltrúar
gömlu sovésku stóriðjustefnunnar
í Framsóknar- og Sjálfstæðisflokki
fullyrða að vondir pólitíkusar hafi
sett puttana í faglega niðurstöðu,
og hóta að snúa öllu við ef þeir kom-
ast í ríkisstjórn. Þó hefur það eitt
gerst frá tillögu fagmannanna að
þessir nokkrir kostir voru settir í
biðflokk. Viðsnúningurinn hjá þeim
getur þá varla falist í öðru en að
fjölga enn í biðflokknum.
Ég hef verið tilnefndur fram-
sögumaður þessa máls í umhverfis-
og samgöngunefnd þingsins, og er
ánægður með ábyrgð og traust sem
í því felst. Þetta er eitt allra mikil-
vægasta þingmál kjörtímabilsins,
og við verðum að vanda okkur við
það – en sómi okkar liggur líka við
að afgreiða áætlunina og koma á
þeim nýju siðlegu vinnubrögðum
í umgengni við landið okkar sem
í henni felst. Við það verk þurfum
við ekki síst að muna að við sem nú
erum á dögum eigum ekki Ísland –
heldur fengum það að láni frá for-
eldrum okkar, til að afhenda það
börnum okkar, þannig að staðfærð
séu fleyg orð sunnan frá Afríku um
mannkynið og jörðina.
Sátt um leikreglur
Barnaheill – Save the Child-ren á Íslandi fagna tillögum
sem starfshópur velferðarráð-
herra hefur lagt fram um fram-
tíðarfyrirkomulag tannlækn-
inga barna sem gert er ráð fyrir
að taki gildi um næstu áramót.
Þar er gert ráð fyrir að greitt
verði að fullu fyrir tannlækn-
ingar barna í áföngum. Þann
1. janúar 2018 verði tannlækn-
ingar allra barna þeim að kostn-
aðarlausu að frátöldu hóflegu
komugjaldi.
Samkvæmt Barnasáttmála
Sameinuðu þjóðanna sem Ísland
hefur fullgilt eiga öll börn rétt á
að njóta besta mögulega heilsu-
fars sem hægt er að tryggja með
læknisaðstoð og heilbrigðis-
þjónustu. Ekki má mismuna
börnum hvað það varðar vegna
stöðu þeirra eða foreldra þeirra.
Mjög mikilvægt er að tannheilsa
barna þurfi ekki að líða fyrir
efnahag foreldra þeirra.
Fyrr á árinu stóðu Barnaheill
fyrir málþingi um þá óheilla-
þróun sem átt hefur sér stað
í tannheilsu íslenskra barna.
Þar kom meðal annars fram að
á aðeins 16 ára tímabili hefði
Ísland farið úr því að vera í hópi
tíu efstu þjóða meðal OECD-
landa hvað tannheilsu 12 ára
barna varðar, í það að vera í
sjötta neðsta sæti. Mikill kostn-
aður við tannlækningar er
megin ástæða þessa. Samtökin
skoruðu þá á stjórnvöld, tann-
lækna og samfélagið allt að leggj-
ast á eitt til að bæta tannheilsu
íslenskra barna og komu af stað
undirskriftasöfnun. Tæplega sex
þúsund undirskriftir söfnuðust
og voru þær afhentar Guðbjarti
Hannessyni velferðarráðherra
þann 27. september sl.
Foreldrar bera meginábyrgð
á að tryggja börnum sínum
umönnun og vernd samkvæmt
Barnasáttmálanum. Í því felst
meðal annars skylda til að
gæta þess að tennur séu hirtar
og að koma í veg fyrir óhóf-
lega sykur neyslu barna. Sykur-
neysla íslenskra barna í formi
sæl gætis og sætra drykkja er
langt umfram það sem eðlilegt
getur talist.
Barnaheill – Save the Children
á Íslandi leggja mikla áherslu á
að tillögur starfshóps velferðar-
ráðherra fái brautargengi og
þannig verði þeirri óheillaþróun
sem átt hefur sér stað snúið við.
Það er á ábyrgð samfélagsins
alls að stuðla að jafnræði þegar
kemur að tannheilsu barna og að
gera öllum börnum kleift að vera
með heilbrigðar tennur.
Heilbrigðar tennur!
Meðan Birna Einarsdóttir, bankastjóri Íslandsbanka,
gegndi stöðu markaðsstjóra boðaði
hún mig á fund í höfuð stöðvar
bankans til kynna fyrir sér og
markaðsdeild bankans hugmynda-
vinnu er nýst gæti til markaðs-
sóknar. Á þeim fundi lagði ég m.a.
til að þáverandi vígorði bankans,
„Íslandsbanki 100%“, yrði skipt
út fyrir hið hugmyndamiðaða víg-
orð „Reiknaðu með okkur“. Til að
útskýra nánar hugmyndina bak við
hið nýja vígorð lagði ég fram kynn-
ingarbækling sem ber yfirskriftina
„Reiknaðu með okkur“ og fletti í
gegnum hann, blaðsíðu fyrir blað-
síðu, með fundar mönnum. Eftir
að Birna Einarsdóttir og hennar
nánasta samstarfsfólk hafði rann-
sakað hugmyndir mínar ofan í kjöl-
inn í heilan mánuð kvað hún upp úr
að bankinn kysi að halda sig til hlés
að sinni.
Um mitt árið 2011 tekur Fjár-
mögnunarþjónusta Íslandsbanka
upp nafnið Ergo og fylgdi nafna-
breytingunni úr hlaði með mjög
kröftugri markaðsherferð undir
vígorðinu „Reiknaðu með okkur“.
Vígorðið hafði nákvæmlega sömu
skírskotun og ég hafði lagt áherslu
á þegar hugmyndavinna mín var
kynnt fyrir Birnu Einarsdóttur.
Til þessarar markaðsherferðar var
stofnað, án alls vafa í mínum huga,
með því að opna hugmyndapakka
minn upp á gátt og gjörnýta innsta
kjarna hans í þágu Ergo.
Þar sem um augljósan hug-
mynda stuld var að ræða að mínu
mati setti ég mig í samband við
Birnu Einarsdóttur og krafðist þess
að bankinn leiðrétti sinn hlut gagn-
vart mér. Sú leiðrétting hefur ekki
enn séð dagsins ljós enda Birna
upptekin við að þvo hendur sínar af
ósómanum. Og með samstilltu átaki
Jóns Hannesar Karlssonar, fram-
kvæmdastjóra Ergo, og Hólmfríðar
Einarsdóttur, núverandi markaðs-
stjóra, átti að sjá til þess að hvorki
félli blettur né hrukka á Birnu
Einars dóttur í þessu máli.
Í viðtölum hefur Birna borið
fyrir sig minnisleysi þegar hugverk
mitt hefur borið á góma. Sem helg-
ast helst af því að þegar hún gegndi
stöðu markaðsstjóra þá stóðu menn
í biðröðum fyrir utan bankann og
vildu ólmir selja bankanum upp-
skriftir að markaðsherferðum. Og
Birna hafði bara ekki undan að
taka við hugmyndum, fékk víst 5-10
uppskriftir á viku að eigin sögn. En
óvart missti hún út úr sér í sama
viðtali að ég hefði matreitt ofan í
hana markaðshugmyndir á sínum
tíma. Svo að eina stundina er hún
marghrjáð af minnisleysi en aðra
stundina bregst minnið henni ekki.
Birna telur líka að það skipti
máli að bankinn hafi skipt um aug-
lýsingastofu í millitíðinni! Hverju
breytir það varðandi hugverka-
kynningu mína innan bankans? Og
hvers vegna skiptir það máli þegar
vitað er að markaðsdeild bankans
og auglýsingastofan búa hvort eð
er í sömu blokk ef svo má að orði
komast?
Auk þess hefur Birna haldið því
á lofti að hún hafi enga aðkomu að
markaðsherferðum og lætur í það
skína að markaðsdeildin sé henni
nánast óviðkomandi. Og hún, fyrr-
verandi markaðsstjórinn, heldur
því fram að hún sé ekkert „inni í“
málum markaðsdeildarinnar. En á
sama tíma keppist hún við á banka-
þingum að lofa markaðsdeild bank-
ans fyrir markaðsherferð Ergo!
Málflutningur Birnu Einars-
dóttur hefur verið fráleitur í alla
staði. Það segir sig auðvitað sjálft
að þegar bankastjóri hefur fengið
rækilega kynningu á sértæku
markaðshugverki þá getur mark-
aðsskúta bankans ekki veitt hug-
verkið í net sitt og síðan borið þann
skjöld fyrir sig að banka stjórinn
hafi ekki staðið á dekki þegar
trollið var híft inn! Og hver ber
annars ábyrgð á þeim verkum sem
hrint er í framkvæmd með vitund
og vilja bankastjórans? Það skyldi
þó ekki vera Birna sjálf?
Menningarmálaráðuneytið í
Danmörku hefur orðið þess áskynja
að hugverkasmiðir eru tregir til
að kynna hugmyndir sínar innan
fyrirtækja af ótta við að hugverki
þeirra verði stolið. Lagagreinar þar
í landi leggja blátt bann við því að
fyrirtæki geti í heimildarleysi nýtt
sér hugmyndavinnu sem hefur
verið kynnt innan fyrirtækisins.
Til að koma í veg fyrir að óprúttnir
aðilar geti stolið hugverkum ann-
arra hefur ráðuneytið danska
hvatt hugverkasmiði til að treysta
varnir sínar gagnvart mögulegum
hugmyndaþjófum. Lagt er til að
hugverkasmiðir, sem vilja koma
hugmyndum sínum á framfæri, láti
viðkomandi fyrirtæki skrifa undir
yfirlýsingu um algjöran trúnað og
leynd. Auk þess er mælst til þess að
hugverkasmiðir leiti til lögmanns
sem staðfestir með dagsetningu
og undirskrift hver sé höfundur
umrædds hugverks. Mistök mín
fólust í því að treysta orðum manna
og það skyldi enginn gera í mínum
sporum!
Hvernig verja menn sig
gagnvart hugverkaþjófum?
Heilbrigðismál
Margrét Júlía
Rafnsdóttir
verkefnastjóri hjá
Barnaheillum – Save
the Children á Íslandi
Sykurneysla ís-
lenskra barna í
formi sælgætis og sætra
drykkja er langt um-
fram það sem eðlilegt
getur talist.
Markaðsmál
Jón Þorvarðarson
stærðfræðingur og
rithöfundur
Rammaáætlun
Mörður Árnason
alþingismaður
Það er sannarlega
kominn tími
til að komast fram úr
þessum illvígu deilum,
ekki síst vegna þess að
virkjanlegt vatnsafl og
jarðvarmi er takmörkuð
auðlind.
Mistök mín fólust
í því að treysta
orðum manna og það
skyldi enginn gera í
mínum sporum!
KYNNINGAR
Karl K. Karlsson
Hafliði súkkulaðimeistari
MARSEILLE sápur
Kaffitár
Búrið
FIMMTUDAGINN 1. NÓVEMBER
Frá 18:30 21 00 - :
KONUKVÖLD

p g ,ILVA Kor utor i s: 522 4500
laugardaga 10-18 sunnudaga 12-18
mánudaga - föstudaga 11-18:30
www.ILVA.is
ÓTRÚLEG TILBOÐ
30% a f öllum
CHRISTMAS jólavörum,
MARSEILLE sápum,
kertum og púðum
DAGSKRÁ
Lifandi tónlist
Frostrósir
Friðrik Ómar
Happdrætti