Fréttablaðið - 17.11.2012, Side 74

KYNNING − AUGLÝSINGSpjaldtölvur LAUGARDAGUR 17. NÓVEMBER 20126
Hanna Rún heldur úti síðu á Facebook sem nefn-ist Spjaldtölvur í námi
og kennslu. Hún er kennari við
Klettaskóla, sem áður hét Öskju-
hlíðarskóli, og kennir sex ára
börnum með sérþarfir. „Við
vorum þrjár sem stunduðum nám
í upplýsingatækni síðastliðið vor
sem fórum af stað með síðuna
sem tilraunaverkefni. Við vildum
vita hvort áhugi væri á þessu máli
og hvort einhver umræða færi af
stað. Á mjög skömmum tíma kom
afskaplega margt fólk sem vildi
vera með og þannig byrjaði bolt-
inn að rúlla,“ útskýrir Hanna Rún
sem stofnaði síðuna með þeim
Elsu Dórótheu Daníelsdóttur og
Guðlaugu Ragnarsdóttur. Óska
þarf eftir aðgangi að síðunni til
að vera með í umræðunni.
Þótt margir kennarar séu með
aðgang að þessum vettvangi þá
segir Hanna Rún að hún sé fyrir
alla áhugasama. „Það er mik-
ill áhugi hjá kennurum að nýta
spjaldtölvur í kennslu og hann er
stöðugt að aukast. Það eru nokk-
ur tilraunaverkefni í gangi á land-
inu. Til dæmis er verkefni í Norð-
lingaskóla þar sem nemendur eru
með spjaldtölvur. Rannsóknar-
skýrsla um það verkefni kom út
í sumar sem er mjög gaman að
rýna í,“ segir hún enn fremur.
„Á síðunni kemur fólk með
spurningar um hitt og þetta, en
bendir einnig á greinar eða smá-
forrit sem henta vel til kennslu.
Það er mjög gott fyrir okkur sem
notum spjaldtölvur að fá ábend-
ingar um nýjungar eða áhugavert
efni. Fólk er sem betur fer duglegt
að deila því sem það rekst á. Sjálf
nota ég spjaldtölvuna töluvert
í kennslunni. Það eru sjö börn í
bekknum og þau eru að kynnast
þessari tækni og hvernig hægt
er að nýta hana. Þrjú þeirra eru
með eigin spjaldtölvur en aðrir
skiptast á í tímum. Þau læra til
dæmis að þekkja stafina og raða
hlutum saman. Einnig búa þau til
sögur þar sem fígúrurnar eru þau
sjálf. Auðvelt er að nota mynd-
ir og vídeó frá þeim sjálfum. Það
eru til mörg mjög góð smáforrit
en við tökum þau inn í skömmt-
um. Yfirleitt eru þessi forrit á
ensku en oft er einfalt að aðlaga
tungumálið eða kennarinn talar
inn á þau. Sum forrit þurfa ekki
talmál.“
Hanna Rún segir að spjaldtölv-
ur nýtist vel í kennslu og bjóði upp
á gríðarlega möguleika. „Aðgengi
að upplýsingum er mikið. Á leik-
skólanum Bakkabergi á Kjalar-
nesi hafa spjaldtölvur verið not-
aðar en Rakel G. Magnúsdóttir
leikskólakennari þar stofnaði
Appland.is og hefur mikið notað
spjaldtölvur með leikskólabörn-
um. Á Appland.is er stöðugt verið
að kynna ný smáforrit. Það er því
margt í gangi og áhugasamt fólk
úti um allt. Sjálf er ég með aðra
Facebook-síðu sem nefnist Smá-
forrit í sérkennslu og þar hef ég
sett inn tengla á smáforrit sem
hafa verið að virka vel í kennslu.
Það getur verið gagnlegt að skoða
hvað þar er inni,“ segir Hanna
Rún.
Kennarar áhugasamir um
spjaldtölvur við kennslu
Mikil þróun er í notkun spjaldtölva í skólum landsins, jafnt hjá ungum börnum og þeim eldri. Hanna Rún Eiríksdóttir notar
spjaldtölvuna við sérkennslu og heldur úti fróðleik á Facebook-síðum.
Hanna Rún kennir sex ára börnum í Klettaskóla og þar er spjaldtölvan mikið notuð. MYND/GVA
Svava Jóhannesdóttir vinnur sem aðstoðarmaður
við rannsóknir á Samskiptamiðstöð heyrnarlausra,
kennir táknmál og stundar nám í kvöldskóla.
Hún er döff og nýtir sér þjónustuna Túlkur í tösku
reglulega. „Þar sem táknmál er okkar tungumál
finnst okkur best að geta tjáð okkur á því máli.
Þá er minni hætta á að það verði misskilningur
á milli okkar og heyrandi. Þótt sum okkar geti
talað, notað bendingar eða skrifast á er alltaf hætta á misskilningi. Þar
kemur þjónustan Túlkur í tösku að góðu gagni. Til dæmis hvað snertir
lyfjamál þar sem passa þarf að lyfjataka sé rétt. Eins ef ég ætla að
kaupa bíl, sjónvarp eða annað. Þá hringi ég áður með hjálp mynd-
símatúlks og spyr ýmissa spurninga. Þá veit ég meira um viðskiptin
áður en ég fer á staðinn og versla,“ segir Svava.
Þjónusta í þróun
„Eitt stærsta vandamálið við þjónustuna eins og hún er í dag er að
ekki er hægt að hringja í döff einstaklinga. Þær stofnanir sem sinna
börnum okkar geta til dæmis ekki hringt í gegnum myndsímaþjón-
ustuna til að hafa samband við okkur. Ekki nema kveikt sé á tölvu hjá
okkur og við fyrir framan hana. Að öðrum kosti þarf að nota tölvupóst
eða SMS í stað þess að hringja. Myndsímatúlkunin mætti gjarnan hafa
rýmri opnunartíma en hún er bara opin fjóra tíma á dag. Spurningin er
bara með fjármögnun. Við fáum alltaf svo lítið fjármagn á ári hverju.“
Framtíðarsýn Svövu
„Það væri alveg frábært ef ég færi í verslun að kaupa sjónvarp og
gæti ávallt tekið Túlk í tösku með og spurt ýmissa spurninga sem mig
langaði að fá svör við. Á ferðalagi þegar bíllinn bilaði, þegar ég þyrfti
að hafa samskipti við lögregluna og svo framvegis. Ég ímynda mér að
hitta ættingja og hafa Túlk í tösku með til að eiga í samskiptum við
þá. Það væri alveg æðislegt.“
Eykur lífsgæðin til muna
Þjónustan Túlkur í tösku er tiltölu-
lega nýtilkomin hér á landi en aug-
ljóst er að hún gæti aukið þátttöku
döff fólks (heyrnarlausra sem tala
táknmál) til muna. Hún gerir þeim
kleift að hringja eða fara hvert sem
er og eiga samskipti hindrunarlaust.
„Ég held að almenningur átti sig
ekki alltaf á þeim félagslegu hindr-
unum sem fylgja því að vera háður
túlkaþjónustu í öllum samskiptum
sínum. Heyrnarlausir hafa alls ekki
sömu möguleika til þátttöku í sam-
félaginu og aðrir Íslendingar,“ segir
Valgerður Stefánsdóttir, forstöðu-
maður samskiptamiðstöðvar heyrn-
arlausra og heyrnarskertra.
Aukin lífsgæði
Eins og stendur er aðeins einn túlk-
ur sem sinnir þessari þjónustu í
fjóra tíma á dag, alla virka daga.
Túlkurinn er staðsettur á Grund-
arfirði. „Gefum okkur dæmi að döff
einstaklingur þurfi að fara í banka
og ræða fjármál sín. Þá tekur hann
spjaldtölvuna með sér og hringir í
túlkinn í gegnum samskiptaforritið
Skype. Þannig getur hann látið túlk-
inn þýða það sem hann vill og túlk-
urinn þýðir það sem hann heyrir frá
bankastarfsmanninum fyrir þann
heyrnarlausa. Áður hefði þurft að
kalla út túlk sem keyrði á svæðið
með tilheyrandi kostnaði og fyrir-
höfn. En hér getur túlkurinn verið á
Grundarfirði.“
Skammt á veg komin
Þar sem erfitt hefur reynst að fá
fjármagn í Túlk í tösku er þjónust-
an takmörkuð. Oft þurfa notendur
jafnvel að bíða í 1-2 tíma eftir því að
fá aðgang að túlknum. „Það er auð-
vitað ekki nógu gott þar sem tveggja
mínútna símtal verður allt í einu að
tveggja tíma bið. Því er nauðsyn-
legt að fá fjármagn í þetta verkefni.
Í Bandaríkjunum er þetta lengra á
veg komið og þar getur heyrandi
fólk hringt í döff einstaklinga, og
fær þá sjálfkrafa samband við túlk.
Hér er þetta allt handvirkt og mun
skemmra á veg komið. Eins er þjón-
ustustigið mun lægra hér en til að
mynda í Svíþjóð.“
Engin áætlun til staðar
Þar sem lítið fjármagn er til staðar
hefur ekki verið gerð langtímaáætl-
un um framtíð myndsímatúlka-
þjónustu. „Það er einfaldlega svo
lítið fjármagn sem sett er í þennan
lið. Ef fleiri væru að túlka og fleiri
hefðu spjaldtölvur, þyrftu túlkar í
mun færri tilfellum að aka á stað-
inn. Þannig væri þetta í raun sparn-
aður ef til lengri tíma er litið.“
Breytir miklu
Túlkur í tösku er þjónusta sem byggir á því að döff einstaklingar geta með hjálp
spjaldtölvu og táknmálstúlks átt samskipti við fólk sem ekki talar táknmál.
Valgerður Stefánsdóttir, forstöðumaður
Samskiptamiðstöðvar heyrnarlausra og
heyrnarskertra.