Prentneminn - 01.11.1982, Qupperneq 13

og til baka i vinnu á hverjum degi.
Var þessi MultUith vél fyrsta offsetvélin
hér á landi?
Já ég held að það hafi verið 1942 eða
1943 að það kemur helmingi stærri vél,
þ.e.a.s. hún tók helmingi stærri format.
Hvernig var með plötugerðina og þess
háttar?
Þetta var allt gert á staðnum, plötur,
filmur og fleira.
Hvernigplötur voru þið með?
Það voru zinkplötur sem við settum
ljósnæma efnið á sjálfir. Keyptum við
efnin i apotekum, bæði framkallara og
ljósnæma efnið.
Þið gátuð notað þœr aftur og aftur, var
það ekki?
Það var nú ekki fyrr en siðar sem hægt
var að endumota plötur. Þá vorum við
með einhvemskonar strokk, sem ég
kann nú ekki að nefna, til að endumýja
plötur. Það var gert með fínum sandi
og glerkúlum til að búa til grain eða
kom á þær. Þær plötur sem við
þekkjum nú í dag og eru tilbúnar til
notkunar, eru að mínu áliti stærsta og í
rauninni eina byltingin sem hægt er að
nefna því nafni í faginu.
Hvernig dugðu zinkplöturnar með tilliti
til upplags og annars?
Það var i raun afskaplega misjaft. Það
var svoleiðis að maður var alltaf með
lifið í lúkunum, dugar hún dugar hún
ekki. Það var í rauninni meira og
minna stress allan tímann, ef ekki bara
mest út af því hvort plata heppnaðist í
plötugerð og svo hvort hún dygði. Að
vísu voru og eru upplögin i þessu landi
það litil að það er í mjög fáum
tilfellum sem plötur slitnuðu vegna
þess hve upplögin voru stór.
Hvernig var mað vatn og hreinsiefni
ýmiskonar?
Það var sérstök formúla með multilith
vélunum. Það kom sem maður kallaði
platex, það var sviðpað og fosfór sýra
og keepex var það sem við köllum
gum. Það var ekkert annað en Gum
Aracbicum leyst upp i vatni og með
rotvamarefni. Svo var það Repellex,
það var rakavatnið, skylt orðinu
repellant sem þýðuir hrinda frá.
Hverjar voru nœslu vélar á eftir
multilithvélunum?
Eg var nú reyndar ekki þá í
Lithoprent, en ég held að svo hafi
komið stór Rolandvél, eða hvort það
var Planetuvél A — Þýsk, sem strákamir
í Litbrá keyptu, hvort hún var eiginlega
fyrsta stóra offsetvélin eða hvort það
vom einhverjar aðrar, ég man nú það
ekki alveg fyrir víst. En það gekk
ákaflega seint með vélar, t.d. vom
ljósmyndavélar alla tíð mjög
frumstæðar. Þær vom með
kolbogaljósum. Ég man eftir því að í
striðinu vantaði eitt sinn kol i ljósin en
vom ófáanleg þangað til við fréttum af
þvi að kvikmyndahúsin vom með
svipuð ljós og gátum við fengið ko! hjá
þeim.
Við þökkum Ólafi fyrir skemmtilegt
viðtal og óskum honum góðs gengis og
vonum að þið lesendur hafi haft gagn
og ánægju af þessum pistli.
Helgi Jón Jónsson.
Frumkvöðlar offsetprentunar á Islandi, talið frá vinstri:
Olav Hansen, Gunnar Gissurarson (sendill), Þorgrimur Einarsson, Anna Þorgrímsdóttir, Einar Þorgrímsson (forstjóri),
Jón Sveinbjörnsson, Þórir Hallgrimsson, Gunnar Pétursson, Jónas Benediktsson, Kristinn Sigurjónsson.
PRENTNEMINN
13