Prentarinn - 01.12.1995, Blaðsíða 5

endurbæta þurfi nemendabókhald deildarinnar
þannig að auðvelt sé að nota það við áætlana-
gerð og til að fylgjast með gangi tilraunarinnar.
Niðurstöður
Það fer ekki á milli mála að niðurstaðan er
þessi:
• Styrkur iðnnámsins felst í vinnustaðanám-
inu, það virðist vera vandað.
• Brotalamir virðast vera við skipulagningu
og framkvæmd námsins í skólanum.
Helsta nýjungin sem tilraunanámið felur í
sér er að á vinnustað skuli unnið eftir sérstakri
námskrá og eiga sérstakir eftirlitskennarar að
fylgjast með því. Þetta fyrirkomulag hefur
tryggt fjölbreytni þeirra verkefna sem nemar
vinna að á vinnustöðum. Nemendur eru greini-
lega mjög ánægðir með vinnustaðanám sitt og
samskipti við leiðbeinendur þar.
Stjómun námsins er að mati skýrsluhöfund-
ar ábótavant og er lagt til að skýra ábyrgð
skólastjómar annars vegar og stýrihóps hins
vegar. Ábyrgð á kennsluháttum, kennsluáætl-
imum og kennsluskrám sé í höndum skólans
en stjómun, markmiðssetning og skipulagning
náms í heild í höndum stýrihóps. Ennfremur er
lagt til að eftirlit með framkvæmd tilrauna-
starfsins verði aukið og að faghópar verði
kennurum til virkrar aðstoðar við gerð
kennsluskrár og kennsluáætlana og val náms-
gagna.
Nauðsynlegt er talið að fá utanaðkomandi
aðstoð til kennslu þeirra námsgreina sem ekki
liggja á sérsviði deildarinnar og lagt er til að
samþætting áfanga verði bundin við fyrstu
önn.
Mikilvægast er þó að þrátt fyrir ábendingar
um ýmsa agnúa sem þurfi að sníða af, þá legg-
ur Hagsýslan til að tilraunin verði framlengd
um tvö ár og eftir þann tíma verði framtíðar-
skipan námsins ákveðin.
SKÝRSLA GEERTS ALLERMAND
Til viðbótar úttekt Hagsýslunnar var Geert
Allermand, dönskum kennslusérfræðingi,
falið að fara sérstaklega ofan í saumana á
þemakennslu við bókiðnadeildina, kennslu-
háttum og faglegu starfi í deildinni. Geert
hefur komið mjög við sögu í tilrauninni frá
upphafi. Hann leiðbeindi á vikulöngu nám-
skeiði fyrir kennara bókiðngreina í ágúst 1993
og hitti þá einnig flesta leiðbeinendur á
vinnustöðum, einnig hélt hann nokkura daga
námskeið í maí 1994 og voru þá sérstaklega
tekin fyrir þau vandamál sem komið höfðu
upp við fyrstu framkvæmd tilraunarinnar. Þá
var einnig haldinn fundur með leiðbeinend-
um á vinnustöðum.
Þemakennsla
Áður en lengra er haldið er rétt að gera örstutta
grein fyrir því í hverju þemakennsla felst. Mik-
ilvægustu atriðin felast í því að nemendur til-
einki sér fæmi eða þekkingu með því að takast
á við skilgreind verkefni eða vandamál sem
krefjast úrlausnar, þar sem jafnvel nokkrar
námsgreinar em kenndar í einu í stað þess að
skipta þeim upp og aðgreina í stundaskrá.
Þetta felur alls ekki í sér að kennarinn hættí að
kenna og sendi nemendur út í bæ að leita
lausna. Þvert á móti hefur þemakennari í fleiri
hom að líta en hefðbundinn töflukennari. Leið-
sagnarhlutverk hans er mun meira, hann þarf
að gefa ráð, spyrja réttra spuminga, láta nem-
endur horfast í augu við viðfangsefnið, aðstoða
við samstarf o.fl. Ef vel er á haldið leiðir þetta
til þess að nemendur öðlast fæmi í því að vinna
með öðmm og að leysa vandamál, en þetta em
einmitt hæfniskröfur sem sífellt verða háværari
á vinnumarkaði.
Ábendingar
Geert bendir á nokkur atriði sem hann telur að
gætu orðið tíl bóta í skólastarfinu:
• Auka þarf vægi handverksins á kostnað
hönnunar. Hann telur þau verkefni sem
nemum er ætlað að leysa á fyrstu stigum
námsins of flókin. Lausnimar virðast ráð-
ast öðm fremur af því hvað vélar og forrit
geta, en hvað rökstyðja megi í faglegu til-
liti. Markmið skólans sé þrátt fyrir allt að
mennta grafíska handverksmenn í prent-
iðnaði með traust fagleg vinnubrögð og
hæfni, en ekki grafíska hönnuði. Stýra
þurfi verkefnum með þetta í huga.
• Rétt væri að athuga hvort verkefni nem-
anna bæri að skilgreina nánar - fá verkefni
utan að.
• Mikilvægt er að kennarahópurinn fái í
heild skýrari mynd af hlutverki sínu sem
leiðbeinendur nemanna og hvað í því felst.
Takast þurfi á við hugsanlegan efa, and-
stöðu eða ósamkomulag í kennarahópn-
um. Kennarahópurinn öðlist traustan sam-
eiginlegan gmndvöll fyrir framkvæmd
kennslunnar í stað mismunandi túlkana
og leiða tíl að leiðbeina nemunum.
• Gera þarf ráðstafanir til þess að þeir nem-
endur sem em duglegir fái ætíð verkefni
við hæfi. Tími má aldrei fara til spillis.
• Nemamir þurfa á stuðningi og kennslu að
halda í skipulagningu og meginatriðum
þemanámsaðferðarinnar. Lögð er áhersla á
að þemakennsla er aðferð til að læra, en
ekki til að útfæra það sem þegar er lært.
Áður en þemakennslan hefst telur Geert
rétt að undirbúa nemendur betur undir
þemanámið, þannig að þeir geti gert sér
grein fyrir því hvar byrja skal, hvar þeir
geti leitað upplýsinga, hvaða vandamál
þeir eiga að leysa o.fl.
Faglegt starf í bókiðnadeildinni
Á þeim tíma sem tílraunin hefur staðið yfir,
hafa aðrir þættir en eiginleg kennsla verið
skoðaðir og hefur Geert tekið virkan þátt í því.
Um er að ræða þætti sem með beinum eða
óbeinum hætti hafa áhrif á starfshæfni bók-
iðnadeildarinnar og vom teknir til gaumgæfi-
legrar athugunar á námskeiði með kennurum í
maí 1994 þar sem Geert var leiðbeinandi. í lok
þess námskeiðs var tekið saman vinnuplagg
með nokkmm markmiðum og verkefnum sem
kennarahópurinn varð ásáttur um að væm
framundan. Þegar Geert kom í október 1995 til
að vinna að úttekt sinni fór hann með kennur-
um aftur yfir þennan verkefnalista. Um niður-
stöðuna segir Geert:
„Margt jákvætt virðist tengjast þemakennsl-
unni, en öllu alvarlegri virðist staðan vera þeg-
ar litíð er á kennarahópinn sem teymi eða
deild. Þegar farið var yfir vinnuplaggið frá
1994 kom í ljós að mjög ómarkvisst hafði verið
unnið að því að framfylgja þeim markmiðum,
sem hópurinn hafði sjálfur „skilgreint" sem
mikilvæg tíl að vinna gegn þeim vanda sem
tengdust ímynd deildarinnar, ásamt kennslu-
fræðilegum og skipulagslegum vanda, sem
deildin þurftí að kljást við."
Geert telur að hvað leiðsögn varðar, þá hafi
PRENTARINN 4/95 5