Dagfari - 01.05.1992, Blaðsíða 15

Dagfarí
Mengun
Umræður á
Alþingi um mengunina
Nokkrar umræður hafa oröið á
Alþingi að undaniornu um mengun
vegna bandaríska hersins. Sigríður
Jóhannesdóttir varaþingmaður
Alþýöubandalagsins í
Reykjaneskjördæmi lagði fram
þingsályktunartillögu um rannsókn á
jarðvegi og grunnvatni við svonefnd
varnarsvæði á Suðurnesjum og einnig
spurði Auður Sveinsdóttir
varaþingmaöur Alþýðubandalagsins í
Reykjavík utanríkisráðherra hvort
íslenska ríkið hafi afsalað sér
skaðabótarétti vegna grunn-
vatnsmengunar í Keflavík og nágrenni
með vatnsveitusamningi við bandaríska
herinn.
I svari utanríkisráðherra Jóns Baldvins
Hannibalssonar þann 9.apríl s.l. kom fram
að Utanríkisráðuneytið og yfirstjóm
Atlantshafsflota Bandaríkjanna hafi
undirritað samkomulag 17.júlí 1989 vegna
grunnvatnsmengunarinnar í Keflavík,
Njarðvík og á flugvallarsvæðinu. Réttaráhrif
þessa samnings séu þau að íslenska rikið
eigi ekki endurkröfurétt á hendur
Bandaríkjunum, bætumar hafi þegar verið
lagðar fram í formi nýs vatnsbóls og nýrrar
vatnsveitu. Samið var um að reist skyldi
sérstök ný vatnsveita fyrir Suðumes og að
kostnaður við byggingu hennar og
dreifikerfis upp á 9 milljónir dollara eða 540
milljónir íslenskra króna skyldi greiddur af
bandariska hemum. I máli utanríkisráðherra
kom fram að niðurstöður rannsóknanna hafi
ekki verið óyggjandi m.a að mati
ríkislögmanns á þann veg að einn aðili væri
valdur að skaðanum. Fremur en að láta á
það reyna fyrir dómstólum var samið um
málið og kvaðst hann telja samninginn til
mikillar fyrirmyndar einmitt að því er varðar
lausn á slíkum mengunarvandamálum.
Hann sagði fulltrúa sveitafélaganna á
Suðumesjum hafa átt aðild að þessu máli frá
upphafi, bæði að því er varðaði
rannsóknimar og samningsniðujstöðuna og
að þeir hafi lýst yfir mikilli ánægju með
þessa farsælu lausn.
Fyrirspyijandi Sigríður Jóhannesdóttir
sagði að sér liði nú ekkert betur eftir að vera
búin að hlusta á svör ráðherrans. Það væri
sem sagt svo að einhverjir örfáir hafi setið
einlivers staðar í leynibyrgi og gert samning
um að Suðumesjamenn ættu að drekka
alveg þangað til s.l. haust stórlega mengað
vatn og búa til æviloka við mengunina sem
fram kæmi á kortum frá bandaríska hemum
sjálfúm. Samkvæmt þeim væri ástandið
svartast undir 3-4 milljarða króna
Jón Baldvin
” Eigum engan endurkröfurétt á hendur
Bandaríkjunum."
fjárfestingu okkar inn í ffamtíðina (þ.e.
fiugstöð Leifs Eiríkssonar). Hún taldi það
mjög alvarlegt mál ef til framtíðar hafi
verið samið um það að ekkert skyldi gert í
þessum málum nema byggja nýja vatnsveitu
þótt það hafi auðvitað fyrir löngu verið
orðið brýnt.
Karl Steinar Guðnason notaði tækifærið
Karl Steinar: Notaði tækifærið sem
Suðurnesjamaður til að flytja sérstakt
þakklæti...
sem Suðumesjamaður að flytja sérstakt
þakklæti sitt til utanríkisráðherra og
utanrikisráðuneytisins fyrir það hvemig að
málum var staðið varðandi vatnsból
Suðumesjamanna. Þar hafi verið mjög
myndarlega að verki staðið og bmgðist
skjótt við. Suðumesjamenn og þá einkum
sveitastjómarmenn hafi fagnað því hvemig
að málum var staðið. Hann sagði að þær
úrbætur sem áttu sér stað hafi verið á þann
veg að vatnsbólum Suðumesjamanna sé
ekki lengur hætt vegna þess að vatnið er
tekið allt annars staðar en lýtur að þessum
hugsanlegu mengunarsvæðum.
Það er ljóst af þessum svörum Jóns
Baldvins og Karls Steinars að þeir gera sér
enga grein fyrir hve alvarleg mengunin er.
Utanríkisráðherra viðurkennir að fyrir 540
milljón króna vatnsveitu frá hemum hafi
stjómvöld ákveðið að sætta sig við orðinn
hlut og lýsa meira að segja yfir ánægju
sinni. Um allan heim er þess nú krafist að
bandaríski herinn þrífi upp skítinn eftir sig
og er veitt í það verk milljörðum
bandaríkajadala. 1 öðrum löndum em þvi
miklar skaðabótakröfur í gangi gegn
hemum. Alls staðar nema á Islandi. Þar gera
yfirvöld samning um að sætta sig við, fyrir
hönd íslensku þjóðarinnar og komandi
kynslóða Suðumesjamanna ,að jarðvegur
verði mengaður til langframa. Hér er um að
ræða þrávirk líffæn klórkolefni, sömu efnin
og íslendingar em að gera kröfur um að
umhverfisráðstefnan í Rió banni að losuð
séu í hafið. Hins vegar lætur ríkisstjómin
það óátalið þótt efnin renni í stríðum
straumum út í sjó frá bandarísku herstöðinni
á Miðnesheiði. TCE er rokgjamt efni og
getur því einnig borist upp í jarðvegi og
valdið fólki sem býr á menguðu svæðunum
heilsutjóni jafnvel þótt því sé í bili séð fyrir
ómenguðu vatni.Það er því óskiljanlegt öllu
venjulegu fólki hvað veldur fögnuði
sveitastjómarmanna á Suðumesjum vegna
þessa máls. Hættan á að þessi mengunarefni
rústi allri fiskvinnslu á Suðumesjum er
alltaf fyrir hendi meðan jarðvegurimi heffir
ekki verið hreinsaður. Það er auðvitað ljóst
öllimi hugsandi mönnum að það er engin
ffamtíðarlausn að færa vatnsbólin. Það er
ótrúleg skammsýni að á sama tíma og menn
em sendir bónarferðir til Bandaríkjanna til
að fá herinn til að leyfa Islenskum
Aðalverktökum að byggja flugskýli skuli
menn ekki sjá að starísorku
Suðumesjamanna væri mun betur varið við
að hreinsa upp þennan sora.
15