Aðventfréttir - 01.01.1990, Blaðsíða 8

MANUDAGUR
Að nota það,
sem við höfum
Dæmisagan
um talenturnar
greinir okkur
frá örlátum
ástmanni
EFTIR BOB og
BEV BRETSCH
Lesið Matt. 25,14—30
Finnst ykkur þetta ekki hljóma eins og gort?
Fyrsti þjónninn svaraði. ,,Hvað ég hafi ver-
ið að gera? Ja, þú gafst mér fimm og ég hef
grætt fimm í viðbót." Hinn þjónninn svaraði
sömuleiðis: ,,Þú gafst mér tvær og ég græddi aðrar
tvær." Það var eins og þessir menn, sem komu til
húsbóndans, vildu að hann tæki eftir árangri
þeirra. ,,Sjáðu, hvað við höfum gjört. Ertu ekki
stoltur af okkur?"
En eiginlega gerðist það nú ekki.
Sagan er svona: ,,Maður nokkur, sem er að fara
í ferðalag felur dyggustu þjónum sínum eignir sín-
ar til varðveislu. Hann einfaldlega skipti auði sín-
um á milli þeirra. Hann nefndi ekkert um heim-
komu sína við þá. Hann gerði rétt í því að biðja þá
ekki að fjárfesta í neinu. Hann lét þá ekkert vita
um, að þeir yrðu dæmdir eftir því hvernig þeir
færu með féð, sem hann fól þeim í hendur. Hann
sagði þeim ekki, að hann vildi fá féð, þegar hann
kæmi til baka.
Samt vissu þeir þetta einhvern veginn.
Kannski fólst það í því, að ,,æðri" meistarinn gaf
''undir" þjónum sínum eigur sínar þeim í hendur.
Kannski var það af því, að þeir þekktu persónu-
leika hans og vissu, hvað gjafir hans fólu í sér.
Þegar hann sneri heim aftur voru þeir undir það
búnir að láta honum í té það, sem hann hafði falið
þeim í hendur. Fyrsti þjónninn skilaði húsbónd-
anum fimm talentum og auk þess öðrum fimm.
Húsbóndinn var hæstánægður. Næsti þjónn skil-
aði tveim talentum, auk hinna tveggja, sem meist-
arinn hafði fengið honum í byrjun. Hrósyrðin, vel
gjört, hljómuðu í eyrum þeirra.
Þriðji þjónninn skilaði aðeins einni talentu.
Hann hafði ekkert gert við það sem húsbóndi hans
hafði falið honum. Húsbóndinn var óánægður yf-
ir þessu — ekki aðeins vegna þess að hann þurfti
á því að halda að skil yrðu gerð, heldur vegna þess
að þjónn hans hafði ekkert gert sökum þess að
hann var hræddur.
Húsbóndi hans lét því þann með tíu talenturnar
fá þessa einu til viðbótar og rak þriðja þjóninn úr
vistinni. Hann gat ekki haft mann í þjónustu
sinni, sem var hræddur við hann.
Dómurinn i samhengi við annað
Þegar Jesús sagði þessa sögu, setti hann hana í
samhengi við dóminn og það að vera viðbúinn.
Hann var að segja okkur, að við vissum ekki, hve-
nær dómurinn færi fram og því yrðum við að vera
viðbúin. Síðan útskýrði hann, hvernig við eigum
að vera viðbúin. Hann minnti okkur á að vera við-
búin, ekki að hefjast handa við undirbúning. Að hefj-
ast handa við undirbúning á við þá, sem ekki eru
kristnir. Þeir sem þekkja ekki Krist eða hjálpræði
hans þurfa að hefjast handa við undirbúning. En
kristnir menn, sem vita hvaðan þeim kemur hjálp-
ræði, er sagt að vera viðbúnir: í Kól. 1,12 er hinum
kristnu ráðlagt að þakka "föðurnum, sem hefur
gjört oss hœfa til að fá hlutdeild í arfleifð heilagra,
í ljósinu."
Þetta felur ekki í sér vanrækslu eða sinnuleysi.
Þvert á móti endurnærumst við af gleði yfir vit-
undinni um framtíð okkar- framtíð, sem við eig-
um örugga í föðurnum og syninum fyrir starf
Heilags anda. Sökum þessa leyfum við Guði að
ljúka verkinu, sem hann byrjaði í okkur við aftur-
hvarf okkar. Lyndiseinkunn okkar ummyndast,
ráðist er í gegn syndinni og hún yfirbuguð þar sem
hún á upptök sín og kærleikur er látinn í ljós í at-
höfnum okkar og viðbrögðum og fyrir tilstilli
þeirra.
Mynd af þræli
I þessari sögu bregður Jesús upp þrem myndum
í orðum til að tjá sannindi þau, sem hann vildi
fræða fólkið um. Fyrsta myndin, sem hann málar,
er af þjóni. I rauninni er maður þessi þræll. Hús-
bóndi hans á hann með húð og hári. Hvað sem við
getum ímyndað okkur að felist í því að vera þræll,
verður grundvallaratriðið alltaf í því máli einfald-
lega þetta: þræll er valdalaus og býr ekki yfir nein-
um mætti.
Og sennilega er þetta grundvallaratriðið í sögu
Jesú. Þrælarnir þrír eignuðust nóg auðæfi til að
gerbreyta lífi sínu, þótt valdalausir væru og
byggju ekki yfir neinum sérstökum mætti.
En lyndiseinkunn þeirra kom fram í þvi, hvern-
ig þeir notuðu auðinn.
Sumir sálfræðingar tjá okkur, að einn helsti drif-
kraftur eða grundvallarhvöt mannnsins sé sú at-
orka, sem hann leggur í að eignast völd. Við sækj-
umst eftir völdum vegna þess að með þeim getum
við verndað okkur og ástvini okkar og auk þess
haft áhrif á umhverfi okkar og þar með stjórnað
öðrum. Við getum ekki komist hjá þvi að hafa af-
skipti af völdum. Við verðum annaðhvort fyrir
barðinu á öðrum mönnum, sem reyna að eignast
meiri völd eða af þvi að við sækjumst sjálf eftir
þeim.
En sé maður þræll liggur það í hlutarins eðli, að
hann er valdalaus og magnlítill. Ef það erum við,
þú og ég, sem brugðið er upp mynd af í þessari
sögu, verður valdaleysi okkar og magnleysi
grundvallaratriði. Ekki að furða þótt margir
kristnir menn komi sér undan kalli Guðs til þjón-
ustu. Engum líkar að vera valdalaus og máttvana.
Samt er þetta það sem krafist er. Þræll hefur engin
eigin völd, en hann hefur aðgang að völdum hús-
bóndans, sinni hann verki hans.
8
Aöventfréttir 1. 1990