SÍB-blaðið - 01.12.1999, Blaðsíða 2

Auka þarf áhrif starfsmanna
í stjórnun fyrirtækja
Ég hefði getað endurbirt leiðara minn úr jólablað-
inu í fyrra, en hann fjallar um kapphlaupið um að
eignast hlut í íslensku viðskiptabönkunum. Staðan á
markaðnum núna er í raun alveg sú sama og hún var
þá. Munurinn liggur í því að nú ætlar ríkið að selja
15% af hlutafé sínu í Landsbanka og Búnaðarbanka í
stað þess að auka hlutafé í þeim eins og gert var í
fyrravetur. Hvor leiðin sem farin er hefur sama
markmið, að minnka eignarhlut ríkisins í bönkunum.
Óvissan um framtíðina heldur áfram. Allir vilja
kaupa og sameina, hagræða og bæta rekstur, jafnvel
svo róttækt að samkeppnissjónarmið og betri þjón-
usta verða undan að láta. Kannski hafa íslendingar
svona góða reynslu af samþjöppun og yfirtöku fyrir-
tækja í flutningaþjónustu á sjó, á landi og í lofti og
einnig á matvörumarkaði, að ráðamenn telji rétt að
fara sömu leið í bankakerfinu. Ef ég man rétt þá taldi
forsætisráðherra að þessi mikla samþjöppun hefði
m.a. haft í för með sér verðhækkanir á matvöru.
Þegar rekstur fyrirtækja hér á landi, sérstaklega
hlutafélaga, er borin saman við rekstur sambæri-
legra fyrirtækja t.d. í Danmörku verður mönnum tíð-
rætt um mismuninn á framleiðni vinnuaflsins, þ.e.
hve miklu er afkastað. í þeirri umræðu sakna ég þess
alltaf að aldrei skuli sagt frá því hvernig stjórnun
hlutafélaga í Danmörku er háttað og þá sérstaklega
frá miklum áhrifum starfsmanna sjálfra á stefnumót-
un og stjórn. í lögum og kjarasamningum hjá dönsk-
um bankastarfsmönnum er fulltrúum starfsmanna
tryggð a.m.k. tvö sæti í aðalstjórn bankans. Sérstök
ráð eða nefndir, sem samsett eru til helminga af full-
trúum starfsmanna og stjórnenda, fjalla um allar
mannaráðningar og einnig uppsagnir. Allar uppsagn-
ir þurfa að fylgja ákveðnu umsömdu ferli og þær
þarf að rökstyðja. Miðlun upplýsinga til starfsmanna
er mikilvægur þáttur í stjórnun og áætlanagerð inn-
an bankans. Með góðri samvinnu á jafnréttisgrunni
skapast gagnkvæmt traust, sem eflaust stuðlar að
betri vinnuanda og um leið betri framleiðni. Starfs-
menn upplifa sig sem hluta af sterkri heild, sem
stefnir að sameiginlegu markmiði.
Hér á landi telja stjórnendur og stjórnvöld hluta-
bréfakaup starfsmanna einu leiðina til þess tryggja
áhrif þeirra á stjórn og framtíð þeirra fyrirtækja,
sem þeirra vinna í. Sú leið er almennt ekki farin á
Norðurlöndunum. Sterk vinnulöggjöf, með áherslu á
með- ákvörðunarrétt, og kjarasamningar byggðir á
henni tryggja sterk áhrif starfsmanna. Ef íslenskt at-
vinnulíf ætlar að standast samkeppni og samanburð
við atvinnulífið í nágrannalöndunum er nauðsynlegt
að breyta og bæta íslensku vinnulöggjöfina með það
að markmiði að auka áhrif starfsmanna í stjórnun
fyrirtækja.
Baráttan fyrir meðákvörðunarrétti ásamt stórátaki
í endurmenntun og símenntun allra, bæði faglærðra
og ófaglærðra eru mikilvægustu þættir í kjarasamn-
ingum komandi ára.
Ég óska ykkur öllum gleðilegra jóla.
Friðbert Traustason.
Utgefandi: Samband íslenskra bunkamanna, SIB
Ábyrgðannaður: Friðbert Traustason
Ritstjórn: Margrét Bragadóttir formaður, Helga .
Bragadóttir og Friðbert Traustason
Ljósmyndir: G. Róbert Ágústsson o.fl.
Umsjón: Athygli
Prentun: Grafík
Upplag: 4200

Skrifstofa SÍB er að Snorrabraut 29, 4. Hœð, 105 Reykjavík
Sími: 552 6944. Fax: 552 1644. Netfang sib@rb.is
Starfsmenn: Friðbert Traustason, formaður SÍB, Sigurður
Albert Ármannsson, frœðslu- og kynningarfulltrui og
Anna Finnbogadóttir, fjármálafulltrúi.