SÍB-blaðið - 01.12.1999, Blaðsíða 3

• \
Jólaþankar Illuga Jökulssonar
Víst má halda því fram að jólin séu
farin að fjarlægjast um of kristilega
merkingu sína, sem fæðingarhátíð þess
frelsara sem leysa átti mannkynið und-
an syndum sínum. Gagnrýni á kaup-
mennsku og efnishyggju sem heltekið
hafa jólin á víst rétt á sér, og réttast
væri vissulega að reyna að draga svolít-
ið úr ferðinni - að minnsta kosti til þess
að fólk, sem ekki hefur úr miklu að
spila, fyllist ekki kvíða fyrir jólin yfir því
að geta hugsanlega ekki uppfyllt vonir
barna sinna um allar þær rándýru jóla-
gjafir og alla þá glæstu umgjörð sem
auglýsingamennskan heldur að okkur.
En þrátt fyrir að réttast sé sem sagt
að hafa ævinlega bak við eyrað hvort
við séum farin fram úr sjálfum okkur
með öllu umstangi jólanna, þá þýðir
samt ekki að reyna að sporna um of við
fæti. Við megum til dæmis ekki gleyma
því að markmiðið með mestallri kaup-
mennskunni fyrir jólin er reyndar ekki
beinlínis að styrkja okkar eigin hag,
eins og skilgreina má efnishyggjuna,
heldur þvert á móti að gleðja aðra.
Kannski einblínum við eilítið of fast á
það að gleðin hljóti að fylgja betur dýr-
um gjöfum en ódýrum, en þetta er nú
samt tilgangur: að kveikja gleði og á-
nægju í brjóstum annarra en okkar
sjálfra.
Síðan verður líka að viðurkennast að
allt umstangið og fyrirgangurinn fyrir
jólin er einfaldlega skemmtilegt. Við
kunnum að dæsa þunglega yfir allri fyr-
irhöfninni sem við leggjum á okkur fyr-
ir þessa fáeinu daga í desember, en ég
skal að minnsta kosti fúslega viður-
kenna að þegar ég sit pikkfastur í bíl of-
arlega á Laugaveginum nokkrum dög-
um fyrir jól, með bílinn fullan af plast-
pokum úr þúsund búðum og á eftir að
fara í þúsund aðrar búðir að kaupa
hinn og þennan óþarfa til að setja í gjaf-
ir handa alls konar ættingjum, og svo er
það maturinn, og jólaskraut, og vantar
ekki fleiri ljósaseríur, jú, það vantar ör-
ugglega fleiri ljósaseríur, best að
stökkva inn í næstu búð og kaupa eina
slíka í viðbót þó í aftursætinu séu nú
þegar þrjár, og svo vantar jólapappír og
kerti og þetta og hitt og maður gleymir
öllu jafnóðum og það rifjast upp aftur
þegar maður situr þarna sem sagt pikk-
fastur í bílnum, og í útvarpinu er verið
að spila „Jólahjól”, þá finnst mér
obboslega gaman.
Og ég get heldur aldrei gleymt því
þegar ég átti fyrir fimmtán árum eða
svo leið um Austurvöll þegar verið var
að kveikja á jólatrénu frá Osló, og
þarna var mannfjöldinn samankominn,
öll börnin í kuldagöllunum sínum að
bíða eftir jólasveinunum ofan á ísafold-
arhúsinu. Ég var bara á leiðinni á bar-
inn að hrista úr mér timburmennina frá
kvöldinu áður og hafði lítinn áhuga á
þessu tilstandi, smeygði mér milli tví-
stígandi foreldranna og eftirvæntingar-
fullra barnanna og tók varla eftir jóla-
trénu sjálfu sem blikaði þarna í öllu
sínu veldi. En þá gerðist það. Jóla-
sveinarnir stukku fram á þakið á ísa-
foldarhúsinu og kliður fór um söfnuð-
inn á Austurvelli; í einu hendingskasti
voru mörg hundruð börn hrifin á loft af
foreldrum sínum og miðað að jólasvein-
unum sem hóuðu glaðlega, og börnin
veinuðu upp yfir sig af fögnuði. Þetta
andartak hefur orðið mér ógleyman-
legt: þetta andartak þegar eitt og að-
eins eitt vakti fyrir öllum foreldraskar-
anum: að gleðja börnin sín, leyfa þeim
að sjá jólasveinana því þá yrðu þau
glöð og hamingjusöm: þetta andartak
þegar gott eitt vakti fyrir öllum hópn-
um og allir voru jafn staðráðnir í að líf-
ið væri gott og skyldi vera gott og börn-
in skyldu fá að skemmta sér á jólunum.
Þetta andartak fannst mér vera hið eina
sanna andartak jólanna og þó víst megi
rífast yfir kaupmennsku, þá þótti mér
tilgangur jólanna birtast þarna, en ekki
í havaríinu og hamaganginum.
. . . og börnin veinuðu af fögnuði.