Læknablaðið - 01.05.1921, Blaðsíða 4

66
LÆKNABLAÐIÐ
Akureyri ............... 64 sjúkl.
Glæsibæjarhreppur...... 22 —
Saurbæjarhreppur ....... 20 —
Hrafnagilshreppur...... 4 —
Öngulsstaöahreppur .... 4 sjúkl.
Svalbaröshreppur ......... 2 —
Skriðu- og Öxnadalshr. . . 2 —
Arnarneshreppur ......... 2 —
Samtals .... 120 sjúkl.
Eftir þessari skrásetningu bjóst eg við, aö barnasmitun væri mest 1
Saurbæjarhreppi, aö minsta kosti utan Akureyrar. Því í Saurbæjarhreppi
hefir í mörg ár veriö tiltölulega langflest af berklaveikum. (Sjá Stgr.
Matth.: Mannskæðasta sóttin. Akureyri 1919). í hlutfalli við fólksfjölda
eru þar nærri þrefalt fleiri berklaveikir en á Akureyri og lika um þrefalt
fleiri en i Glæsibæjarhreppi. Mér kom jivi kynlega fyrir, aö meiri brögð
skyldu vera að smitun barna, bæði í Skriðu-Öxnadalshrepp og Arnarnes
hreppi, heldur en i hinum illræmda Saurbæjarhreppi.
— Hvernig víkur þessu við? Eg hygg, að hér um sé líkt að segja og
berklaveikisnefndin segir um Síðuhérað, samkvæmt hinni eftirtektaverðu
rannsókn Snorra kollega Halldórssonar, „smitendur hljóta að vera þarna,
þó lítið beri á veikindum“. (Nefndarálit. bls. xxxvii). Að ekki eru hins
vegar fleiri börn smituð i Saurbæjarhreppi en raun er á, hygg eg vera
ef til vill því að þakka, að þar er orðin meiri varasemi gagnvart berkla-
smitun en annarstaðar í héraðinu, þar sem veikin er fátíðari.
En hvað sem um tölu smitaðra má segja, þá veit eg það víst, að tala
berklasjúklinga er há í Akureyrarhéraði og hærri en i flestum öðrum
landshlutum, eins og sjá má i Nefndaráliti Berklaveikisnefndarinnar. Því
eg vil ekki trúa því, að við læknarnir i þessu héraði teljum betur fram en
allir aðrir læknar á landinu. Það er t. d. íhugunarvert, hve dánartalan
er tiltölulega há í Skagafjarðarsýslu, í hlutfalli við skráða sjúkl. Getur það
ekki legið í, að veikin sé illkynjaðri í Skagafirði en í Eyjafirði? Mér er
grunur á, að svo sé, og eins í Múlasýslum og víðar, þar sem berklar valda
meiri manndauða en í Akureyrarhéraði. Er það ekki misjafnt hve ýmsir
landshlutar eru næmir fyrir sýkingu, og hve veikin er misjafnlega rnann-
skæð? Mér er grunur á, að svo sé, eftir jieirri reynslu, sem eg hefi fengið
um útbreiðslu veikinnar í Akureyrarhéraði þau 14 ár, sem eg hefi þjón-
að þar. Því eg liefi ætið furðað mig á, hversu sumir hrepparnir hafa
sloppið við veikina, — eða þó þeir hafi ekki sloppið, þá verið harðir ;
horn að taka. Veikin hefir til þessa veriö aðallega bundin við ákveðna
hluta héraðsins, en lítið eða svo sem ekki í nokkrum hreppum. Er þaö
ekki eitthvað svipað um landið í heild sinni?
Berklaveikisnefndin hefir ekki haft nægan tíma né gögn í htendi, til
að rannsaka þetta spursmál. Yfirhöfuð þarf margt að rannsaka í íari
berklaveikinnar hér á landi. Hygg eg, að margt gaati komið í ljós, sem
fróðlegt væri öllum þjóðum. Það á ekki að nægja, að dæma alla hluti hér
eftir því, sem útlendir læknar segja um önnur lönd. Og hæpið er líka
að hafa fá gögn, önnur en skýrslur héraðslækna, sem eru auðvitað mis-
iafnar, ])ar sem þær annars eru færðar. Hvimleiðast finst mér þó, að
berklaveikisbók Reykjavíkurhéraðs skuli aldrei hafa verið haldin.
Rannsóknin þarf að vera raunverulegri en skjalagrúsk. Og eg vil enn.
eins og eg hefi 'fyr látiö i ljósi, stvðja þá tillögu (sem próf. Guðm. Hannes-